Τα μεγάλα και μαζικά κόμματα στον ευρωπαϊκό χώρο έχουν βάλει στο περιθώριο το πειθαρχικό μέτρο της διαγραφής ενός στελέχους τους. Θεωρούν πως δεν επιλύει κανένα πρόβλημα. Απεναντίας δημιουργεί πρόσθετα, καθώς ο διαγραφείς θα πυροβολεί κατά βούληση το κόμμα από το οποίο διεγράφη. Είναι γνωστή η θέση του Λίντον Τζόνσον, πως «καλύτερα να έχεις τον σκύλο να ουρεί από μέσα προς τα έξω, παρά να τον έχεις έξω και να ουρεί προς τα μέσα» Επιπροσθέτως, τα κόμματα που είναι βαθιά ριζωμένα στην κοινωνία και διέπονται από φιλελεύθερες αρχές στον τρόπο λειτουργίας τους, δεν αισθάνονται ιδεολογική ανασφάλεια αν ένα στέλεχός τους προβεί σε δηλώσεις που κινούνται εντός των καταστατικών αρχών του κόμματος, αλλά στα ακρότατα όριά τους. Εχουν τη δυνατότητα, μέσω θεσμικών εσωκομματικών διαδικασιών, να αφομοιώσουν όλες τις απόψεις. Ετσι, κάποια από τα μεγάλα ευρωπαϊκά κόμματα έχουν αναγνωρισμένες τάσεις οι οποίες συνυπάρχουν κάτω από την ίδια στέγη. Ο εσωκομματικός διάλογος και η αντιπαράθεση θέσεων, που σε τελική ανάλυση εμπλουτίζουν και την κοινωνία, είναι δείγμα υγείας. Τα μαζικά κόμματα είναι λογικό να έχουν ένα ευρύ πλαίσιο καταστατικών αρχών, ώστε να χωράνε σε αυτό όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες. Μόνο τα μικρά κόμματα διακρίνονται για την ιδεολογική καθαρότητά τους, η οποία περιορίζει και το βεληνεκές του λόγου τους. Ως εκ τούτου και η λήψη πειθαρχικών μέτρων καθίσταται αναγκαία, κάτι που παρατηρούμε στις γκρούπες της άκρας Αριστεράς, με τις πολυδιασπάσεις.
Είναι εύλογο πως όσο πιο ευρύχωρες είναι οι καταστατικές αρχές ενός κόμματος, τόσο πιο πολλές ερμηνευτικές προσεγγίσεις έχουν. Ας αναρωτηθούμε πόσες ερμηνείες σηκώνει η ιδρυτική αρχή της Νέας Δημοκρατίας, ο «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός» Και αν ο φιλελευθερισμός έχει ένα ευρύ μεν, αλλά προσδιορισμένο εννοιολογικό πλαίσιο, το «ριζοσπαστικός»το ερμηνεύει ο καθένας όπως νομίζει. Κατά συνέπεια, σε αυτά τα κόμματα των ευρέων ιδεολογικών οριζόντων, οι διαγραφές στελεχών προδίδουν ανασφάλεια και αυταρχισμό. Τα σύγχρονα κόμματα –με ινστιτούτα, ιδρύματα και άλλες επιμορφωτικές διαδικασίες–φροντίζουν να εξοπλίζουν ιδεολογικά και πολιτικά τα στελέχη τους και να ομογενοποιούν τις απόψεις τους, ώστε να αποφεύγονται οι κακοφωνίες που θολώνουν τη βασική πολιτική γραμμή.
Στην Ελλάδα επιμορφωτικά ιδρύματα για τα κομματικά στελέχη δεν υπάρχουν, επιβεβαιώνοντας και από μιαν άλλη οδό την ένδεια παραγωγής πολιτικού λόγου.