Η ενεργειακή κρίση, η εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου, οι επιπτώσεις στην τιμή του ρεύματος και συνεπώς στο κόστος όλων των προϊόντων συνθέτουν το νέο, σχεδόν εφιαλτικό περιβάλλον. Η κυβέρνηση ανέλαβε εγκαίρως πρωτοβουλίες, με μέτρα επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου, στερώντας από την αντιπολίτευση τα ανάλογα πολιτικά οφέλη, παρότι η τιμή του φυσικού αερίου στη λιανική πενταπλασιάστηκε από την αρχή της χρονιάς. Ολα αυτά αποτελούν την ορατή επιφάνεια της πραγματικότητας, ενώ στα παρασκήνια δουλεύουν ισχυρές δυνάμεις που ορίζουν το σκηνικό…
Κατ’ αρχάς υπάρχει η συνήθης ευρωπαϊκή χαλαρότητα. Τα αποθέματα φυσικού αερίου βρέθηκαν να είναι χαμηλά, για λόγους εξοικονόμησης δαπανών. Μετά μακρά περίοδο ελεγχόμενων τιμών φυσικού αερίου, καμιά κυβέρνηση δεν θεωρούσε ότι υπάρχει λόγος να δαπανηθούν πόροι για να αυξηθούν τα αποθέματα. Φέτος το καλοκαίρι τα επίπεδα αποθεμάτων, που κανονικά αυξάνονται, έμειναν χαμηλά επειδή οι τιμές άρχισαν να ανεβαίνουν…
Ενας από τους λόγους ανόδου της τιμής του αερίου ήταν οι αυξημένες εισαγωγές της Κίνας. Τα αίτια ήταν πολιτικά. Η κυβέρνηση της Κίνας αποφάσισε να τιμωρήσει την Αυστραλία επειδή ζήτησε διεθνή έρευνα για τη «δημιουργία»του κορωνοϊού και της πανδημίας COVID-19, οπότε σταμάτησε τις εισαγωγές άνθρακα από την Αυστραλία.
Παράλληλα, η Ρωσία που είναι ο βασικός προμηθευτής της Ευρώπης, θεώρησε ότι είναι η κατάλληλη ώρα για να κάνει αισθητή την ισχύ της. Οι προσπάθειες της Δύσης να στηρίξει την Ουκρανία, οι στρατιωτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα και κυρίως η απόφαση να γίνει απολύτως αναγκαίος ο αγωγός Nord Stream 2, ανέτρεψαν την ευρωπαϊκή αγορά. Ο αγωγός αυτός είναι στρατηγικά αμφιλεγόμενος επειδή προμηθεύει απευθείας τη Γερμανία, δηλαδή την Ευρώπη, με ρωσικό αέριο αφού παρακάμπτει την Ουκρανία, αλλά και χώρες μη φιλικές προς τη Ρωσία, όπως οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία.
Η Ρωσία δεν επιθυμεί διεθνή οικονομική κρίση και είναι πιθανό τώρα να δεχθεί νέα συμφωνία με την Ευρώπη.
Ο αγωγός σχεδιάστηκε ύστερα από εμμονή της Ρωσίας, αλλά με συμφωνία της Γερμανίας, προκειμένου να εξασφαλίσει «φθηνό»αέριο από τη Ρωσία χωρίς ενοχλήσεις από γειτονικές χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι ο πρώην καγκελάριος Σρέντερ εργάζεται ως πρόεδρος της Rosneft, θυγατρικής της κρατικής ρωσικής Gazprom, ενώ είναι και μέλος του Δ.Σ. της εταιρείας του αγωγού Nord Stream 2.
Η εκρηκτική άνοδος των τιμών αερίου είναι αποτέλεσμα κυρίως επιλογών της Ρωσίας, η οποία όμως ισχυρίζεται ότι τηρεί τα συμβόλαια παραδίδοντας τις ποσότητες για τις οποίες έχει δεσμευθεί. Αυτή είναι η μισή αλήθεια, καθώς θα μπορούσε να αυξήσει τις ποσότητες και να κερδίσει από την άνοδο της τιμής. Δεν το έκανε, ακριβώς για να θυμίσει στους Ευρωπαίους πόσο πολύ τη χρειάζονται.
Βέβαια, η Ρωσία δεν επιθυμεί διεθνή οικονομική κρίση και είναι πιθανό τώρα να δεχθεί νέα συμφωνία με την Ευρώπη, αποσπώντας τα ανάλογα οφέλη.
Ωστόσο αποκαλύπτεται ένα ακόμη έλλειμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που δεν επιδίωξε να αξιοποιήσει την αγοραστική ισχύ που διαθέτει. Επέτρεψε στον αυταρχικό κυβερνήτη της Ρωσίας να εκμεταλλευθεί τις συγκυρίες, κερδίζοντας πολιτικά και οικονομικά οφέλη εις βάρος της Ευρώπης και των καταναλωτών της.
Οι επιπτώσεις της πετρελαϊκής κρίσης της δεκαετίας του ’70 ήταν έντονες, αλλά σήμερα το ενεργειακό κόστος είναι σχεδόν το μισό από ό,τι την περίοδο εκείνη. Η οικονομία δεν θα καταστραφεί ούτε θα βρεθεί σε βαθιά ύφεση.
Προφανώς θα υπάρχουν επιπτώσεις όσον αφορά τις τιμές πολλών προϊόντων και υπηρεσιών, την άνοδο του πληθωρισμού, που μπορεί να είναι προσωρινή αλλά ενδεχομένως θα οδηγήσει τις κεντρικές τράπεζες να περιορίσουν την παροχή ρευστότητας στις αγορές. Πάντως, μέρος του διαθέσιμου εισοδήματος θα δαπανηθεί στην άνοδο τιμών για άγνωστο διάστημα.