Στο Ευρωβαρόμετρο που δημοσιεύτηκε αρχές Ιουλίου, οι οχτώμισι στους δέκα Ελληνες (84%) θεωρούσαν την κλιματική αλλαγή ως «ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης». Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. ήταν λίγο χαμηλότερος: 78%. Στην πρώτη έρευνα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για το κλίμα, τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώθηκαν τέλη Οκτώβρη, το 83% των Ελλήνων έκριναν την κλιματική αλλαγή ως τη μεγαλύτερη πρόκληση για την ανθρωπότητα κατά τον 21ο αιώνα.
Σταθερότητα απόψεων. Και μάλιστα σε υψηλά επίπεδα. Στην ερώτηση πάντως του Ευρωβαρόμετρου αν «είμαστε προσωπικά υπεύθυνοι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», τα πράγματα αλλάζουν: Μόλις το 33% απάντησε καταφατικά, έναντι του 41% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Κακό αυτό. Που κατά κάποιο τρόπο το ισοφαρίζει το γεγονός ότι, σύμφωνα με την «τραπεζική» έρευνα, μόνο το 9% των Ελλήνων πιστεύει πως η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες. Μακάρι να σήμαινε αυτό ότι συντασσόμαστε γενικά με την επιστήμη και αποδεχόμαστε ανεπιφύλακτα τα πορίσματά της. Απελευθερωμένοι από το καταστροφικά ναρκισσιστικό δόγμα που επιγράφεται «Εμένα θα μου πεις ρε;».
Χαίρεται κανείς και παρηγοριέται όταν διαβάζει τέτοια ποσοστά. Οχι όμως για πολύ. Ο δαίμονας της αμφιβολίας και της αμφισβήτησης δεν λέει να πέσει σε ύπνο διαρκείας. Αρχίζει λοιπόν τις ενστάσεις και την γκρίνια του, ακόμα και με τον κίνδυνο να συλληφθεί για διασπορά ψευδών ειδήσεων και διασάλευση της εννόμου τάξεως, βάσει του νόμου Τσιάρα. Ενός υπουργού Δικαιοσύνης που, επηρεασμένος φαίνεται από την ειδικότητά του –μικροβιολόγος είναι, όχι νομικός–, έχει πειστεί ότι οφείλει να αντιμετωπίζει τη δημόσια προσωπική άποψη σαν ιό και την κριτική σαν βάκιλλο.
Ποια η βασική ένσταση; Δυστυχώς, δεν είμαστε ό,τι δηλώνουμε. Και δεν κάνουμε ό,τι δηλώνουμε πως θέλουμε να κάνουμε. Οι απόψεις μας δεν μεταφράζονται σε στάση, σε αλλαγή συμπεριφοράς. Χανόμαστε στη διαδικασία της μετάφρασης και χάνουμε. Αν οι οχτώμισι στους δέκα πιστεύουμε πως η κλιματική κρίση είναι το σοβαρότερο πρόβλημα που απειλεί τον πλανήτη, ας συνεχίσουμε να κατακρίνουμε τους Μπολσονάρους και τους πετρελαιάδες και να αξιώνουμε άμεση δράση, ας κάνουμε όμως κι εμείς τα μικρά που μας αναλογούν. Αίφνης, μαθαίνουμε ότι η υπερβολική χρήση του «έξυπνου» κινητού συνιστά ψηφιακή ρύπανση. Ας του επιτρέπουμε να κοιμάται πού και πού. Στο «εγώ θα σώσω τον κόσμο;» η απάντηση είναι: ναι.