Δύο χρόνια συνύπαρξης με τον κορωνοϊό συμπληρώσαμε αυτές τις ημέρες. Τον Δεκέμβριο του 2019 αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην κινεζική Γουχάν ο κορωνοϊός Sars-CoV-2, όπως είναι η επιστημονική ονομασία του. Δύο χρόνια μετά, δείχνει ακόμη να εξελίσσεται μια αμφίρροπη μάχη, καθώς ο συγκεκριμένος κορωνοϊός αποδείχθηκε πολύ πιο ανθεκτικός, πολύ πιο «έξυπνος» και προσαρμοστικός, με διαδοχικές μεταλλάξεις, πολύ πιο μεταδοτικός και πολύ πιο επιβλαβής και θανατηφόρος από άλλους κορωνοϊούς. Είναι πλέον σαφές ότι η πανδημία δεν γνωρίζει περιορισμούς, δεν επηρεάζεται από κλιματικές συνθήκες, εξαπλώνεται σε όλες τις κλιματικές ζώνες, όλες τις εποχές του χρόνου.
Οταν πρωτοεμφανίστηκε ο συγκεκριμένος κορωνοϊός, οι εκτιμήσεις ήταν ότι, όπως και προηγούμενοι κορωνοϊοί, θα κάνει τον κύκλο του, θα εμφανίσει έξαρση σε κάποιες περιοχές, θα έχει τη συνήθη χειμερινή εποχικότητα και κάποια στιγμή θα υποχωρήσει, πιθανόν με τη βοήθεια εμπλουτισμού των αντιγριπικών εμβολίων με κάποιο νέο στέλεχος.
Τα όσα ακολούθησαν, η υπερμετάδοση και, κυρίως, η μεγάλη θνησιμότητα και οι σημαντικές βλάβες που αφήνει στον οργανισμό όσων νοσήσουν σοβαρά αλλά καταφέρουν να ξεπεράσουν τη νόσηση, έδειξαν ότι πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό. Δύο χρόνια μετά, δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο πώς προέκυψε ο νέος κορωνοϊός. Η φημολογία για προϊόν εργαστηριακό ήταν ιδιαίτερα έντονη κατά την πρώτη περίοδο. Ανεξαρτήτως προέλευσης, πάντως, στο διά ταύτα η ανθρωπότητα όλη βρέθηκε αντιμέτωπη με μια νέα, καθόλου αμελητέα απειλή.
Η εφαρμογή των πρώτων περιοριστικών μέτρων, από τον Μάρτιο του 2020 στη χώρα μας, δεν θεωρήθηκε ότι θα επεκταθεί σε βάθος χρόνου. Κυρίαρχη ήταν η εντύπωση ότι με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών, με την έλευση του καλοκαιριού, η «γριπούλα» θα εξαφανιζόταν. Ούτε αυτή η προσδοκία επιβεβαιώθηκε. Αντιθέτως, η όποια ανεμελιά επιδείχθηκε, τιμωρήθηκε με πιο σφοδρή αντεπίθεση της πανδημίας. Τώρα, τόσο καιρό μετά, μέτρα όπως η συχνή απολύμανση χεριών, η χρήση μάσκας, η ενστικτώδης απομάκρυνση από μικροσυνωστισμούς έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινή πρακτική, εξελίχθηκαν σε δεύτερη φάση.
Ωστόσο, η διετής μάχη με την πανδημία συσσωρεύει μιαν άνευ προηγουμένου κόπωση: ψυχοσωματική σε καθέναν χωριστά, από τους περιορισμούς, την αβεβαιότητα, την ανησυχία, τις απώλειες που στο άμεσο ή ευρύτερο περιβάλλον καθένας μετράει. Αλλά και κόπωση σε επίπεδο δομών, ιδιαίτερα δομών υγείας, όπου το ήδη εξουθενωμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό συνεχίζει μια μάχη χωρίς ορατό τέλος. Τα σημάδια της παγκόσμιας επίπτωσης της πανδημίας είναι ορατά παντού: στην οικονομία, στις ανατιμήσεις βασικών αγαθών, στη διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας, που προκαλεί μεγάλες ελλείψεις.
Αν και η εμφάνιση της πανδημίας προκάλεσε μιαν άνευ προηγουμένου κινητοποίηση της επιστημονικής κοινότητας για να βρεθεί απάντηση και άμυνα, η τελική επιτυχία, όπως προέκυψε με την παραγωγή εμβολίων, συνοδεύθηκε από ισχυρό κύμα αμφισβήτησης, το οποίο ένα χρόνο μετά την έναρξη εμβολιασμών εξακολουθεί να μην κάμπτεται. Ενα σχεδόν ακατανόητο κύμα μαζικής παραίτησης από τα διαθέσιμα όπλα, που θα μπορούσαν να κρίνουν τη μάχη με την πανδημία, παρατείνει την αβεβαιότητα και την ανησυχία.