Ας φανταστούμε τη σύσκεψη της Κυριακής. Οι κεφαλές στα παράθυρα της τηλεδιάσκεψης συμπληρώνουν το μωσαϊκό όλης της αν-αρμοδιότητας. Πολιτική Προστασία, Τροχαία, Περιφέρεια, δήμοι και –βεβαίως– ιδιώτες διαχειριστές των οδικών αρτηριών. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ξανασυσκεφθεί την Παρασκευή. Ξανασυσκέπτονται την Κυριακή με επικαιροποιημένα μετεωρολογικά δεδομένα και ομονοούν: Είμαστε έτοιμοι. Εχουμε τον εξοπλισμό και το προσωπικό επί ποδός. Ολα θα πάνε καλά.
Τι έπρεπε να κάνει ο υπεύθυνος για τον συντονισμό όλων αυτών των κεφαλών – ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας; Επρεπε μήπως να υποψιαστεί ότι δεν του μεταφέρουν σωστά τον βαθμό της ετοιμότητάς τους; Επρεπε να σπεύσει στο πεδίο για να μετρήσει εκχιονιστικά και να ελέγξει αν έχουν αλάτι και καύσιμο στα ρεζερβουάρ τους;
Για φορείς εγνωσμένων ορίων, όπως η περιφερειακή αυτοδιοίκηση και ορισμένοι σεσημασμένοι δήμοι, η καχυποψία είναι θεσμική υποχρέωση. Αλλά για την εταιρεία που διαχειρίζεται την Αττική Οδό και, όπως λένε, δεν είχε δώσει πότε δικαιώματα «στη γειτονιά»; Πού αρχίζει και πού τελειώνει η δυνατότητα του επιτελικού κέντρου να ερευνά αν κάνουν όλοι το αυτονόητο – δηλαδή τη δουλειά τους;
Πώς βρεθήκαμε πάλι πιασμένοι στο ίδιο βραχυκύκλωμα;
Ιδίως στην περίπτωση του ακριβότερου δρόμου στη χώρα, φαίνεται ότι στην αλλοπρόσαλλη διαχείριση έπαιξε ρόλο και ο φόβος πως τυχόν διακοπή της κυκλοφορίας θα συνεπαγόταν κατακραυγή και –βάσει του νεαρού νόμου του 2020– κυρώσεις για την επιχείρηση. Τελικά, αφήνοντας ανοιχτές τις εισόδους, η εταιρεία προκάλεσε κατακραυγή και ήδη βαρύτερες κυρώσεις. Οι οδηγοί πλήρωναν τα ευρωπαϊκά διόδια και λίγα μέτρα πιο κάτω φυτεύονταν στο βαλκανικό χιόνι. Η προσπάθεια να φορτωθεί όλη η ευθύνη στην «Αττική Οδό» γίνεται τώρα αντιληπτή ως κυβερνητική υπεκφυγή. Το ίδιο και η προσφυγή στη μετεωρολογική ιστορία. Το φαινόμενο μπορεί να ήταν, «ιστορικών διαστάσεων», αλλά η κυβέρνηση έχει διαπιστώσει ότι οι αλυσιδωτές προκλήσεις της κλιματικής κρίσης είναι «ιστορικών διαστάσεων».
Σε αυτή τη θεμελιώδη παραδοχή βασίστηκε, άλλωστε, και η επιστράτευση του πρώην επιτρόπου Χρήστου Στυλιανίδη – του αρχιτέκτονα του ευρωπαϊκού μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων. Εκείνος επωμίστηκε την αποστολή και την προσδοκία ότι, ως φορέας μιας άλλης πολιτικής και υπηρεσιακής κουλτούρας, θα κατόρθωνε στον δαιδαλώδη τομέα του μια αλλαγή υποδείγματος. Η «Ελπίδα» διέψευσε την προσδοκία. Το υπόδειγμα δεν άλλαξε. Βρεθήκαμε πάλι την επομένη της καταστροφής πιασμένοι στο ίδιο πολιτικό και επιχειρησιακό βραχυκύκλωμα, για το ποιος (δεν) έκανε τι.
Εντάξει. Το «κράτος του Ματιού» και της Βόρειας Εύβοιας δεν θα μπορούσε να αναδιοργανωθεί μέσα στους τέσσερις μήνες της θητείας Στυλιανίδη. Φαίνεται ότι είναι ευκολότερο να στήσεις ένα μηχανισμό –όπως το rescEU– από την αρχή, παρά να επιχειρήσεις να αναδιαπαιδαγωγήσεις έναν παλιό, σπάζοντας τις χρόνιες αγκυλώσεις του.
Κάποτε, η μοιρολατρική αγανάκτηση με τις αγκυλώσεις αρκούσε για να εκτονωθούμε. Οχι πια.