Το ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον εκ μέρους της κοινής γνώμης για τη νεότερη ιστορία ενισχύθηκε από τις επετείους των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Είναι μια διαδικασία εν προόδω καθώς η διάθεση για μια βαθύτερη εθνική αυτογνωσία εκδηλώθηκε ως κοινωνικό φαινόμενο μετά το 2010 και την προϊούσα τότε καταβαράθρωση του συλλογικού αισθήματος ασφάλειας, υπεροχής και αυτοεκτίμησης. Σε διαδοχικές φάσεις ωριμάζει και επεκτείνεται η ανάγκη για γνώση και κατανόηση, συνήθως έπειτα από μία κρίση ή μια τομή στο ιστορικό συνεχές, όπως είχε συμβεί μετά το 1974 και την επακόλουθη ζήτηση για πολιτικά βιβλία.
Ο 21ος αιώνας μάς δίνει τη χρονική απόσταση από γεγονότα, περιόδους και ρήξεις που καθόρισαν τις προηγούμενες γενιές. Και η απόσταση αυτή φέρνει το δώρο μιας ψυχραιμότερης αποτίμησης και ήδη οι καρποί είναι πολλοί. Εχω στα χέρια μου το άρτι εκδοθέν βιβλίο του ιστορικού Σπυρίδωνος Γ. Πλουμπίδη «Η “σιδηρά” δεκαετία. Οι εθνικοί πόλεμοι της Ελλάδας, 1912-1922» (εκδ. Μίνωας) που αθροίζεται σε μια μακρά σειρά σημαντικών έργων για τη νεότερη ιστορία. Αλλά η απόσταση του χρόνου μάς δίνει επίσης τη δυνατότητα, το προνόμιο ή την ευκαιρία να σταθμίσουμε πλείστες όσες παραμέτρους με αφορμή την εθνική καταστροφή του 1922 αλλά και πέραν αυτής.
Και είναι αλήθεια πως η κοινωνική και οικονομική αναγέννηση της δεκαετίας του 1920, πέραν από επίσημους δείκτες και στατιστικές, δεν έχει πλήρως αναδειχθεί καθώς η σκιά της Καταστροφής είναι καθοριστική ως τραύμα και χάσμα. Αλλά η Καταστροφή ως αφετηρία και ως καθοριστική τομή για τη συγκρότηση της νεοελληνικής ταυτότητας και μέσω αυτής της νεοελληνικής καθημερινότητας είναι ένα κεφάλαιο καθοριστικό, πολύσημο και σαφέστατα συναρπαστικό. Η ανάδειξη της δεκαετίας του 1920 ως δεκαετίας γέφυρας προς τον ελληνικό μοντερνισμό δίνει πολλούς καρπούς για περαιτέρω διερεύνηση. Η βιομηχανική ανάπτυξη, η συγκρότηση των πόλεων σε νέες βάσεις, η διεύρυνση της κουλτούρας των θεαμάτων και της ψυχαγωγίας αποκτούν σταδιακά μητροπολιτικά χαρακτηριστικά. Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη αλλάζουν διά παντός. Ολες οι πόλεις αποκτούν νέες επεκτάσεις και η κληρονομιά αυτή στον αστικό πολιτισμό είναι φανερή έως σήμερα.
Πολλές όψεις της δεκαετίας του 1920 θα συζητηθούν με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων της Καταστροφής. Είναι μια δεκαετία που έφερε πόνο αλλά ταυτίστηκε και με μια αναγέννηση.