Δεν γνωρίζουμε ακόμα ποια θα είναι η έκβαση της ρωσοουκρανικής κρίσης, παρότι τα σύννεφα του πολέμου έχουν πυκνώσει τις τελευταίες ημέρες. Δεν γνωρίζουμε αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν οδηγεί την κατάσταση στα άκρα με σκοπό να αποσπάσει εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση ή αν εμφορείται από όνειρα επανένωσης της Ρωσίας με την Ουκρανία, για τους στενότατους ιστορικούς δεσμούς των οποίων έχει εκφραστεί διεξοδικά.
Υπάρχουν όμως κάποια πράγματα που γνωρίζουμε. Το κυριότερο είναι ότι ο επιτιθέμενος, ο υπεύθυνος για την τρέχουσα κρίση, είναι η Ρωσία και ο αυξανόμενα απομονωμένος ηγέτης της. Δεν ευθύνονται ούτε ο Τζο Μπάιντεν ούτε τα «πολεμοχαρή» δυτικά μέσα ενημέρωσης, ούτε οι όποιες υποσχέσεις έδωσε (προφορικά) στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ πριν από 30 και πλέον χρόνια ο Τζέιμς Μπέικερ.
Τα αντεπιχειρήματα είναι γνωστά: η Ρωσία ήδη ένιωθε δικαιολογημένα απειλημένη από την επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Η απόφαση, υπό αμερικανική πίεση, να ανακοινωθεί στη Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου το 2008 ότι η Ουκρανία και η Γεωργία θα γίνουν κάποια στιγμή μέλη της Συμμαχίας εξαγρίωσε τον Πούτιν. Λίγους μήνες αργότερα ακολούθησε η σύρραξη με τη Γεωργία· το 2014 ήταν η σειρά της Κριμαίας· σήμερα, απειλείται συνολικά η υπόσταση της Ουκρανίας ως ανεξάρτητο κράτος. Εξίσου επιθετικά –λένε οι απολογητές του Ρώσου προέδρου– δεν αντέδρασαν οι Αμερικανοί το 1962, όταν ανακάλυψαν τους ρωσικούς πυραύλους στην Κούβα;
Η ερμηνεία αυτή αποσιωπά κάτι ζωτικό. Στο καθεστώς αναρχίας των διεθνών σχέσεων, οι σφαίρες επιρροής εξακολουθούν να υφίστανται και η ισχύς έχει συχνά τον πρώτο λόγο. Ο συσχετισμός δυνάμεων και η οριοθέτηση των στρατηγικών συμφερόντων μπορεί να οδηγήσουν σε επώδυνους συμβιβασμούς.
Το ΝΑΤΟ όμως δεν έχει λόγο επί της αρχής να κάνει αυτοκριτική επειδή μία σειρά χωρών, έχοντας ξεφύγει πρόσφατα από τον ρωσικό ιμπεριαλιστικό ζυγό, αποφάσισαν ελεύθερα να γίνουν μέλη της Συμμαχίας για να μην κινδυνεύσουν ξανά από τις επεκτατικές ορέξεις της Μόσχας. Ο Πούτιν ισχυρίζεται ότι το ΝΑΤΟ επιχειρεί να περικυκλώσει τη Ρωσία, παρότι συνορεύει με μέλη του μόνο στο 6% της μεθορίου της. Η Ουκρανία βρίσκεται αυτή τη στιγμή κυριολεκτικά περικυκλωμένη, από τη στεριά και τη θάλασσα. Ποιανού οι φόβοι είναι πιο δικαιολογημένοι; Πόσες χώρες πρέπει να υποχρεωθούν σε ουδετερότητα για να κατευναστεί το Κρεμλίνο;
«Τζορτζ, πρέπει να καταλάβεις ότι η Ουκρανία δεν είναι πραγματικά χώρα», είχε πει (σύμφωνα με τη Φιόνα Χιλ) ο Πούτιν στον Τζορτζ Ουόκερ Μπους στο Βουκουρέστι. Αυτό είναι το πραγματικό διακύβευμα. Μπορεί η Δύση να συναινέσει σε κάτι τέτοιο;