Οι χείμαρροι χολής και μίσους που ξεχύνονται στις πίσω αυλές της ζωής ανθρώπων θερμοκέφαλων προς διαφωνούντες, ανταγωνιστές, αντιπάλους δεν μένουν να αντιλαλούν μέσα σε έναν μικρό αδιαπέραστο κόσμο, χαμένο πίσω από τη νοσηρή μηδαμινότητά του. Διαχέονται προς ευρύτερες σφαίρες και διαφθείρουν. Ενα συνονθύλευμα αθυροστομίας, χυδαίων χαρακτηρισμών, τοξικών εκφράσεων και προσβολών εισβάλλει στην καθημερινή γλώσσα ως ριζοσπαστική αργκό, αρχικά μεταξύ ολίγων και στη συνέχεια όλο και περισσότερων. Λίγο λίγο, η αγένεια, η επιθετικότητα, οι απειλές, η βωμολοχία εισχωρούν και πολλαπλασιάζονται σαν βακτήρια μέσα στην αρχιτεκτονική των εκφράσεων, ριζώνουν και επιδεικνύονται ως πρότυπα επικοινωνίας.
Οταν μάλιστα εκείνοι που εκστομίζουν τις χυδαιολογίες και τις απειλές είναι δημόσια πρόσωπα, αυτός ο τρόπος συνομιλίας διαβρώνει ταχύτερα τις πύλες της προφορικής και γραπτής κοσμιότητας. Τα καταγγελτικά σχόλια για τα «Μητσοτάκη, GFY», «α σιχτίρ», «την επόμενη φορά θα είναι αλλιώς», «βρες τρύπα να κρυφτείς», αποκαλυπτικά για το επίπεδο πολιτικού διαλόγου, είναι αμφίβολο αν από μόνα τους στήνουν τείχος στο κύμα της απενοχοποιημένης λόγω συρμού ελευθεροστομίας. Παρανοϊκές ασημαντολογίες, κενολόγες μωρολογίες, καταφανή ψεύδη, θεωρίες συνωμοσίας, ρατσιστικά σχόλια, ύβρεις, εκφοβισμοί, συκοφαντίες μετακομίζουν, σαν αχνά είδωλα, από τα κοινωνικά δίκτυα, όπου όλα προβάλλουν μέσα από ένα μεγεθυντικό φακό και έχουν ένα ευρύτατο κοινό, στην πραγματική ζωή. Το δηλητήριο της επιθετικότητας εισχωρεί υποδορίως στις συνηθισμένες κουβέντες και προκαλεί συν τω χρόνω ανοσία στην υβρεολογία, που κανονικοποιείται και γίνεται αποδεκτή.
Η γλώσσα επηρεάζει τη σκέψη. Τροποποιεί –σύμφωνα με έρευνες– τα πιστεύω και την ατομική ταυτότητα. Ασυναίσθητα, σταδιακά. Αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο κάποιος αντιδρά στα γεγονότα. Δημιουργεί νέους τύπους ανθρώπων. Αποκαλύπτει πολλά για την ψυχική υγεία ενός έθνους.
Επιπλέον, οι τοξικοί χαρακτηρισμοί, κάτω από το ύπουλο κάλυμμα της μαλλιαρής γλώσσας, ενδέχεται να δράσουν ως πραγματικός ιός εάν εξαπλωθούν σε πλήθος δεκτικό, και να κοστίσουν ζωές. «Τα λόγια διέλυσαν τη χώρα μου», ανέφερε ψυχίατρος από τη Ρουάντα που επέζησε της γενοκτονίας του 1994. Σε ορισμένες περιοχές αποκαλούσαν περιπαιχτικά «φίδια» και «κατσαρίδες» τους αντάρτες από τις κοινότητες Τούτσι, άνθρωποι κοντινοί, γείτονες, συμμαχητές στη ζωή. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, οι λέξεις αυτές απέκτησαν το βαρύ πραγματικό τους περιεχόμενο και εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα σαν ιός, ενάντια στους Τούτσι. Τα αρνητικά αισθήματα είναι μεταδοτικά – και ομαδοποιούν. Και στη Ρουάντα τότε ώθησαν πολλούς από την πλειονότητα των Χούτου να εκκαθαρίσουν πληθυσμούς της διπλανής αυλής.
Παράδειγμα μακρινό και ακραίο. Ομως λέξεις που καίνε μπορεί να βάλουν κάποτε φωτιά.