Η καταστροφή της Ουκρανίας από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς έχει κερδίσει τη συμπάθεια μόνο του 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού. Συγκεκριμένα, των ΗΠΑ και της Ε.Ε. (με εξαίρεση την Ουγγαρία του Βίκτορ Ορμπαν). Από τους πληθυσμιακούς γίγαντες η Ινδία τηρεί επαμφοτερίζουσα στάση, ενώ η Κίνα, το Πακιστάν και η Βραζιλία στηρίζουν τον Πούτιν. Το τελευταίο τρίτο, οι χώρες του Τρίτου Κόσμου αλλά και η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, παραμένει ουδέτερο στη διαμάχη αυτή. Μεγάλο ποσοστό από τους φίλους του Πούτιν ή τους ουδέτερους πιστεύει ότι η Ρωσία είναι η συνέχεια της αντιιμπεριαλιστικής Σοβιετικής Ενωσης, ή πάντως εχθρός των πρώην αποικιοκρατών. Από τις χώρες του ΟΗΕ που ψήφισαν για το ζήτημα της Ουκρανίας τον περασμένο Μάρτιο, 35 μέλη δήλωσαν αποχή. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται τα μισά από τα 54 αφρικανικά κράτη.
Από την εποχή της «πορτοκαλί επανάστασης», οι Ουκρανοί έδειξαν την αντιπάθεια της πλειοψηφίας προς τον εκλεκτό της Μόσχας πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος διωκόμενος κατέφυγε στη Ρωσία. Ομως η εξέγερση εκείνη δεν απέδειξε την ετοιμότητα της Ουκρανίας να αποκτήσει γνήσιους δημοκρατικούς θεσμούς. Οι αναφορές του Πούτιν σε φασιστικό καθεστώς της χώρας συνδέονται με το μίσος των Ουκρανών κατά της ρωσικής κυριαρχίας και του λιμού που προκάλεσε η κολεκτιβοποίηση της ουκρανικής γης από τον Στάλιν με εκατομμύρια νεκρούς.
Είναι φανερό ότι η σημερινή αντίσταση της Ουκρανίας κατά της ρωσικής επίθεσης δημιουργεί πλέον την ενότητα σε μια κατακερματισμένη χώρα του παρελθόντος. Το διεφθαρμένο καθεστώς των Ρώσων ολιγαρχών και του Πατριάρχη Κυρίλλου των μυστικών υπηρεσιών οδηγεί τους Ουκρανούς σε ένα είδος ηθικής κάθαρσης και παλιγγενεσίας. Η Ζαπορίζια θυμίζει την πολεμική παράδοση των Κοζάκων που εξιστορούσε ο Νικολάι Γκόγκολ στο μυθιστόρημά του «Τάρας Μπούλμπα». Πώς να αντιτάξει τα επιχειρήματα της αποναζιστικοποίησης ο Πούτιν σε μια χώρα που ο ίδιος εξαγιάζει άθελά του με το μαρτύριο που της επιβάλλει;
Η Ουκρανία δεν γεννήθηκε σαν Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σοβιετικής Ενωσης, όπως ισχυρίζεται ο Πούτιν, αλλά γεννιέται τώρα με έναν πόλεμο που κανείς Ουκρανός δεν επιδίωξε. Για να ξαναγίνει όπως ήταν πριν από τον πόλεμο η Ουκρανία θα χρειαστεί πεντακόσια δισ. δολάρια έως τώρα. Οπως σημειώνει το τεύχος του Economist (16.4.2022, σελ. 18): «Ο πόλεμος μας ένωσε όλους, ρωσόφωνους, Τάταρους, Εβραίους και Ουκρανούς ορθοδόξους σε ένα ενιαίο έθνος που γεννιέται χωρίς αναισθητικό». Τα μεγαλύτερα θύματα του πολέμου είναι σήμερα ρωσόφωνοι, που ο Ρώσος πρόεδρος διατείνεται πως ήρθε να σώσει από τη γενοκτονία. Το Ντονμπάς και η Μαριούπολη και ο άμαχος πληθυσμός τους, που αποδεκατίζεται, είναι αυτοί που για χάρη τους έγινε ο πόλεμος του Πούτιν. Ας γίνει περισσότερο γνωστή αυτή η πραγματικότητα στους Ινδούς, στους Κινέζους και στους ουδέτερους του κόσμου.
* Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ.