Εδώ και, τουλάχιστον, μία δεκαετία, έχει εγκατασταθεί δομικά πλέον (και) στην ελληνική κοινωνία το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας. Η λίστα των περιστατικών διευρύνεται, οι ευθύνες διαχέονται ανάμεσα στην οικογένεια και στο σχολείο, οι εκάστοτε, θεσμικά, αρμόδιοι εξανίστανται και εξαγγέλλουν μέτρα.
Τι έχουμε κερδίσει όλη αυτήν την, ας πούμε, 10ετία; Η χώρα μας σε, σχετικές, ευρωπαϊκές έρευνες παραμένει ψηλά στην κατάταξη. Κάθε τόσο προκύπτει ένα νέο συμβάν είτε με τραγική κατάληξη (όπως πρόσφατα η αυτοκτονία του 14χρονου) ή με απειλητική για τη ζωή του εφήβου έκβαση (όπως ο 17χρονος σε λύκειο του Βύρωνα, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε από έξι συνομηλίκους του – πριν από δύο χρόνια).
Τα αιματηρά επεισόδια, εντός αλλά και εκτός σχολείων, από παρέες ανηλίκων που συγκρούονται ή επιτίθενται, αναίτια, σε συνομηλίκους τους, είναι καθημερινά. Οταν συμβαίνουν στην επικράτεια του σχολείου την ευθύνη έχει, εκ των πραγμάτων, το εκπαιδευτικό προσωπικό. Στους καθηγητές χρεώνεται ο εντοπισμός, η πρόληψη και η αντιμετώπιση του φαινομένου. Αρκούν τα πειθαρχικά μέτρα και η τιμωρία για τον περιορισμό του εκφοβισμού και της βίας; Οχι, δεν αρκούν. Δεν είναι καν βέβαιο αν βοηθούν. Το είδος της σχέσης, όμως, που αναπτύσσεται ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές, ναι, αυτό είναι καθοριστικό. Κι εδώ εισβάλλει ορμητικά η απομείωση, συν τω χρόνω, του ρόλου του εκπαιδευτικού και του κύρους του, από την κοινωνία, το κράτος, την οικογένεια, τους ίδιους τους λειτουργούς. Πώς θα ξανακερδηθεί το χαμένο κύρος;
Από την άλλη, όταν η βία των εφήβων εκδηλώνεται εκτός σχολείου, ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη; Σπεύδει η αστυνομία, εκ των υστέρων, κάποιοι προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη, προκαλείται μικρός ή μεγαλύτερος θόρυβος στα ΜΜΕ…
Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής εκπονεί ένα μεγάλο επιμορφωτικό πρόγραμμα με αντικείμενο την αντιμετώπιση της σχολικής βίας σε όλες τις εκδοχές της. Επείγει να προχωρήσει και να εφαρμοστεί. Δεν θα είναι η λύση αλλά θα δηλώσει, εν τη πράξει, τη στήριξη της πολιτείας. Οσο η πυρηνική οικογένεια αδυνατεί γιατί πάσχει, νοσεί (ποικιλοτρόπως) ή, απλώς, αδιαφορεί, τόσο ο ρόλος του εκπαιδευτικού γίνεται ολοένα και πιο απαιτητικός και κρίσιμος. Η εφηβική βία θα χειροτερεύει, αυτό δεν εμποδίζεται. Η μεθοδική αντιμετώπισή της, όμως, αποτελεί τη μόνη θεραπεία. Δεν αρκεί, αλλά γεννάει αντισώματα.