Σε ποιο σημείο κατανοούμε ότι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η χώρα είναι τόσο σοβαροί που απαιτούν να στερηθούμε την ηδονή της ακραίας εσωτερικής αντιπαλότητας για να τους αντιμετωπίσουμε; Η φετινή εκατονταετηρίδα της Μικρασιατικής Καταστροφής και η 48η επέτειος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο μάς θυμίζουν δύο από τις μεγαλύτερες καταστροφές που υπέστη ο Ελληνισμός τα τελευταία 100 χρόνια. Μεταξύ των δύο μεσολάβησε η τρίτη – ο Εμφύλιος που ακολούθησε το τέλος της Κατοχής. Ενώ δηλώνουμε πως δεν ξεχνάμε τις τραγικές συνέπειες της κάθε συμφοράς, και αναθεματίζουμε τους «υπαιτίους», αδυνατούμε να αποδεχθούμε ότι κοινό σημείο και στις τρεις είναι ότι η εσωτερική διχόνοια, το πάθος της αλληλοεξόντωσης, απέτρεψε τη σωστή ανάγνωση της συγκυρίας και πολλαπλασίασε τους κινδύνους. Ισως δεν θέλουμε να αισθανθούμε ότι με τη δική μας συμπεριφορά μπορεί και εμείς να βρεθούμε σε τέτοιο κίνδυνο. Ομως, όσο και αν πιστεύουμε ότι «τέτοια δεν συμβαίνουν σήμερα», ο πόλεμος στην Ουκρανία αποδεικνύει ότι, σε μια ξαφνική διεθνή ρευστότητα, κάθε λαός μπορεί να βρεθεί σε μάχη επιβίωσης.
Σήμερα μπορεί κάποιος να αισθάνεται ήσυχος σε αυτή τη διεθνή κατάσταση, με την αβεβαιότητα στις αγορές ενέργειας και τροφίμων, με τις υψηλές τιμές και τον πληθωρισμό, με την πολιτική και οικονομική αστάθεια που εμφανίζεται στην Ε.Ε., με την επιθετικότητα της Τουρκίας; Η κλιματική κρίση απαιτεί μια εθνική κινητοποίηση άνευ προηγουμένου, καθώς η ζωή μας αλλάζει ριζικά. Και ενώ η διεθνής συγκυρία επιδεινώνεται, τα χρόνια προβλήματα της χώρας παραμένουν άλυτα. Παρά κάποια θετικά βήματα, το δημογραφικό πρόβλημα, το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος, η αδηφάγος γραφειοκρατία, μεταξύ άλλων, εμποδίζουν την αντιμετώπιση των εξωγενών απειλών.
Και όμως, αντί για μια ελάχιστη εθνική συνεννόηση για το τι συμβαίνει, στον δημόσιο (αλλά και ιδιωτικό) χώρο κυριαρχεί μια απίστευτη εμμονή ο ένας να «κράξει», να καταδικάσει, να αφανίσει τον άλλον. Σαν το μόνο έπαθλο που αξίζει να είναι η «μαγκιά» μας, να ταπεινώσουμε τον αντίπαλο, να δείξουμε ότι είναι λιγότερο πατριώτης από εμάς, πιο διεφθαρμένος, έχει κακούς φίλους, νοιάζεται λιγότερο για τον «λαό». Αυτό το μίσος, που καλλιεργείται τόσα χρόνια ως εργαλείο πολιτικής διαχείρισης, τρέφει τον εαυτό του συνεχώς. Και βλέποντας μόνο τον εσωτερικό «εχθρό» δεν βλέπει τίποτε άλλο.