Κατά την επιστροφή μου στην Αθήνα από τις διακοπές είχα στο αυτοκίνητο δύο σημαντικά πράγματα. Τον γάτο μας και μια χειροπιαστή ανάμνηση της παιδικής μου ηλικίας. Δύο μεγάλα, ξύλινα, ηχεία και έναν ενισχυτή ήχου. Αγορασμένα όλα τη δεκαετία του ’70 από τον πατέρα μου. Οχι, ο άνθρωπος χαίρει άκρας υγείας και όχι, δεν σκόπευε να τα πετάξει.
Παράλληλα έκανα και κάτι άλλο. Ξέρω τι σκέφτεστε. Οχι, δεν πήρα το παλιό Νιντέντο από το ντουλάπι. Διέγραψα το εικονίδιο του Facebook από το κινητό μου τηλέφωνο και ξεκίνησα μια διαδικασία απενεργοποίησης του λογαριασμού μου. Βαρέθηκα τα χολερικά σχόλια, την ανθρωποφαγία, την τοξικότητα. Δεν έβγαλα ποτέ κάποιο «λαβράκι» από τις δεκάδες αναρτήσεις, δεν μάζεψα ποτέ likes με το τσουβάλι, δεν είμαι σίγουρος πια ότι τα «θέματα» που συζητάνε στα σχόλια μερικές δεκάδες άνθρωποι αφορούν πραγματικά όλους τους υπόλοιπους. Το τι «λέει» το Facebook ή το Twitter για κάτι, σημαίνει απλώς το τι γράφουν μερικοί χρήστες τους, η φυσική ύπαρξη ορισμένων αμφισβητείται εντόνως. Συχνά πριν κοιμηθώ σκρόλαρα το τάιμλαϊν για μια τελευταία φορά, μήπως και έχασα κάτι σημαντικό. Κάπου διάβασα ότι αυτό το συναίσθημα λέγεται «FOMO», «Fear of missing out». Ε, λοιπόν, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι σημαντικό εκεί για να το χάσω.
Διέγραψα το εικονίδιο του Facebook και ξεκίνησα μια διαδικασία απενεργοποίησης του λογαριασμού μου.
«Στην εφηβεία, το άτομο ορίζει ποιο είναι σε σχέση με την κοινωνία. Βγαίνει στον κόσμο. Εχει την ικανότητα να είναι. Και να είναι μόνο παρουσία τού άλλου. Ο αληθινός εαυτός του είναι βαθιά μοναχικός. Χρειάζεται ευνοϊκές συνθήκες για να τολμήσει να βγει στον κόσμο, να αρχίσει να εκπέμπει αυθόρμητες χειρονομίες, να συμβάλλει δημιουργικά στην κοινωνία. Τις αυθόρμητες χειρονομίες του, τον αληθινό εαυτό εν δράσει, φθονούν βαθύτατα και φοβούνται οι τύραννοι της γειτονιάς του», έγραφε πριν από λίγες μέρες στην «Κ» ο ψυχαναλυτής παιδιών Σωτήρης Μανωλόπουλος, βάζοντας σε ένα άλλο πλαίσιο τις έρευνες που κατά καιρούς βγαίνουν στη δημοσιότητα συνδέοντας την ψυχική κατάσταση των νέων με τα σόσιαλ μίντια. Πώς θα ωριμάσει ένας άνθρωπος όταν ζει στη σκιά του λόγου των άλλων; Λίγο ή πολύ όλο και κάποιος φρόντισε να μας κοροϊδέψει ή να μας μειώσει στα χρόνια του σχολείου, αλλά με λόγια, όχι με φωτογραφίες και ποστ που μένουν εκεί και αναπαράγονται. Οπότε ναι, καλά το καταλάβατε. Η αντίδρασή μου στα σόσιαλ έρχεται από τον φόβο μου για τον κόσμο τον οποίο θα κληθεί να αντιμετωπίσει η κόρη μου που σε λίγο θα κλείσει την πρώτη δεκαετία της ζωής της. Ηδη συνομήλικοί της περιδιαβαίνουν διάφορες πλατφόρμες, σχολιάζουν και συγκρίνουν το πρόσωπο και το σώμα τους με πρόσωπα και σώματα αφύσικα λαμπερά και μεταξένια. Και η φάση με τον ενισχυτή και τα ηχεία; Σωστά. Τα σόσιαλ σού δίνουν την ευκολία της γνώμης και πολλές φορές τη γράφεις χωρίς να το πολυσκεφτείς. Σε παρόμοιες πλατφόρμες η μουσική ακούγεται εξίσου εύκολα, το κείμενο διαβάζεται διαγωνίως. Στην αναλογική εποχή έπρεπε να βάλεις ένα δίσκο να παίξει, να προσέξεις τη βελόνα να μη γρατζουνίσει, να ανοίξεις ένα βιβλίο για να ψάξεις μια πληροφορία, να χαρείς μόνο με τις λέξεις ενός κειμένου και αργότερα να κατανοήσεις σύνθετα νοήματα και έννοιες. Υπήρχε η δυσκολία της απόλαυσης.