H Μόλι Ράσελ θα ήταν σήμερα 19 ετών. Τελειόφοιτη σε κάποιο σχολείο, σε κάποιο βαρετό προάστιο του Λονδίνου, να περιμένει να έρθει επιτέλους η στιγμή που θα φύγει από το σπίτι και θα γνωρίσει τον κόσμο. Ταξίδια, φιλίες, έρωτες. Το νήμα της ζωής της, όμως, κόπηκε απότομα το 2017. Το έκοψε η ίδια.
Πριν από λίγες ημέρες, οι γονείς της Μόλι έβγαιναν από μια αίθουσα ιατροδικαστικού δικαστηρίου στο βόρειο Λονδίνο. Η απόφαση του ιατροδικαστή που εξέτασε την υπόθεση –στη Βρετανία οι ιατροδικαστές έχουν αυτή τη δικαιοδοσία– έθεσε για πρώτη φορά προ των ευθυνών τους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το περιεχόμενό τους. «H Mόλι Ράσελ πέθανε από μια πράξη αυτοτραυματισμού, ενώ υπέφερε από κατάθλιψη και την αρνητική επίδραση διαδικτυακού περιεχομένου», δήλωσε ο ιατροδικαστής και πρόσθεσε ότι το Διαδίκτυο «επηρέασε την ψυχική της υγεία με αρνητικό τρόπο και συνέβαλε στον θάνατό της με παραπάνω από έναν τρόπους».
Στη διάρκεια της δίκης, όπου εξετάστηκαν στελέχη της Meta και του Instagram, παρουσιάστηκαν τα ευρήματα από το κινητό της Μόλι, δηλαδή τα χιλιάδες βίντεο και εικόνες που έβλεπε, αλληλεπιδρούσε και αποθήκευε λίγες εβδομάδες πριν αυτοκτονήσει. Είχαν όλα παρόμοιο περιεχόμενο: αυτοκτονίες, αυτοτραυματισμοί, καταθλιπτικό περιεχόμενο που κυκλοφορούσε ελεύθερο στα σόσιαλ μίντια. Σύμφωνα με τους New York Times, ένας παιδοψυχολόγος που είδε στη δίκη το υλικό δεν μπορούσε να κοιμηθεί για ημέρες.
Δεν είναι λίγοι οι γονείς που χάνουν τον ύπνο τους –και βάζω και τον εαυτό μου μέσα– σκεπτόμενοι τους κινδύνους που κρύβονται στο αχανές Διαδίκτυο. Η πανδημία έφερε τα παιδιά πιο κοντά από ποτέ στις «οθόνες» και η ηλικία της δικτύωσής τους χαμηλώνει ολοένα και περισσότερο. Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα κανένα εγχειρίδιο με ξεκάθαρες οδηγίες παρά μόνον ερωτήματα: υπάρχουν καλές και κακές οθόνες; Πόσο επηρεάζουν την ψυχολογία του παιδιού; Αν παίζουν οι φίλοι του, να μην παίξει και αυτό; Πόση ώρα είναι ιδανική; Ποια συμπεριφορά είναι ανησυχητική;
Οι γονείς της Μόλι Ράσελ δεν είδαν στο παιδί τους «περίεργες» συμπεριφορές. Η Μόλι άκουγε μουσική, έκανε ιππασία, είχε φίλους. Ναι, κλεινόταν στο δωμάτιο της, έβλεπε Νέτφλιξ, αντάλλασσε μηνύματα με τους φίλους της. Και ποιο παιδί στην εφηβεία δεν τα κάνει αυτά;
Η έρευνα έδειξε ότι η Μόλι ζούσε μια «διπλή» ζωή: ήταν μια κανονική έφηβη για τους γονείς και τους φίλους της, αλλά και ένα κορίτσι με κατάθλιψη που βυθιζόταν σε εικόνες και βίντεο που προέβαλλαν την ιδέα της αυτοκτονίας. Το περιεχόμενο, λένε στο μάρκετινγκ, είναι «βασιλιάς», αλλά κόστισε τη ζωή σε μια μικρή πριγκίπισσα.