Είναι «ζήτημα εμπιστοσύνης» η δημοσιογραφία; Και αν ναι, τότε πώς ερμηνεύεται ένα από τα ευρήματα της πανελλαδικής έρευνας του μη κερδοσκοπικού δημοσιογραφικού οργανισμού iMEdD, σύμφωνα με το οποίο το 74% του κοινού δηλώνει λίγη ή καθόλου εμπιστοσύνη στους δημοσιογράφους; Το ποσοστό δεν αιφνιδιάζει, προκαλεί όμως αμηχανία. Από σήμερα και έως τις 9 Οκτωβρίου, στο Ωδείο Αθηνών, το iMEdD οργανώνει Διεθνή Εβδομάδα Δημοσιογραφίας με προσκεκλημένους καταξιωμένους Ελληνες και ξένους επαγγελματίες του κλάδου. Σημείο εκκίνησης, σήμερα, η «εμπιστοσύνη». Τι συμβαίνει και ένα κύμα καχυποψίας μάς κυκλώνει; Η ευθύνη βαρύνει μόνο εμάς ή και τους αναγνώστες, τους πολίτες εν γένει, που ενημερώνονται ή νομίζουν ότι ενημερώνονται σκρολάροντας σε οθόνες, διαβάζοντας τίτλους, κάνοντας ζάπινγκ σε λέξεις, παραποιώντας ακόμη περισσότερο το –καμιά φορά– στρεβλό περιεχόμενο; Ενας από τους συμμετέχοντες, ο έμπειρος και βραβευμένος Βρετανός δημοσιογράφος Σίρις Κουλκάρνι, δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στην «Κ» (στη Δήμητρα Τριανταφύλλου): «…Μπορώ κατ’ αρχήν να πω ότι οι άνθρωποι δεν νοιάζονται τόσο πολύ για τις ειδήσεις και για τις “έκτακτες ειδήσεις” όσο εμείς οι δημοσιογράφοι. Οι πολίτες θέλουν πάνω απ’ όλα να καταλάβουν τι συμβαίνει. Το να παίρνουν ασταμάτητα ειδοποιήσεις στις συσκευές τους, τους μπερδεύει περισσότερο. Θα λάβουν φυσικά αυτές τις ειδοποιήσεις, με τον ίδιο τρόπο που σκρολάρουν στο Τwitter τους, γιατί όλο αυτό ενεργοποιεί το μαγικό κουμπί της ντοπαμίνης. Θα τους προκληθεί όμως και ένα άγχος, όπως φυσικά άγχος δημιουργείται και στους ίδιους τους δημοσιογράφους. Στο τέλος, το κοινό αρχίζει να αποφεύγει τις ειδήσεις».
Το άγχος, ως κακός σύμβουλος αντίληψης και αξιολόγησης, ως ισοπεδωτικός, απωθητικός μηχανισμός. Δεν εξηγεί, όμως, δομικές παθογένειες, που απαξιώνουν συλλήβδην την ελληνική δημοσιογραφία. Πώς η υπερβολή και το ψέμα θεωρούνται συνώνυμο της «είδησης». Πώς ο έλεγχος της εξουσίας άλλοτε επαινείται και άλλοτε λοιδορείται, ανάλογα με το ιδεολογικό πρόσημο του αναγνώστη/θεατή. Γιατί η αποχρωματισμένη είδηση και ο εξίσου αποχρωματισμένος σχολιασμός ενδιαφέρουν όλο και λιγότερο καθώς δεν προκαλούν ούτε «εξυπηρετούν». Με τη σύγχυση ζούμε και έτσι θα συνεχίσουμε. Αυτό δεν αλλάζει. Θα μας ταυτίζουν με τη χειρότερη εκδοχή, όχι γιατί ευθυνόμαστε, αλλά ούτε γιατί δεν ευθυνόμαστε. Σε αυτή τη σχέση δεν χωράνε σηκωμένα δάχτυλα. Το κριτήριο του αναγνώστη (και εμείς οι δημοσιογράφοι, καλοί αναγνώστες οφείλουμε, πρωτίστως, να είμαστε) οξύνεται, εκπαιδεύεται, αποστασιοποιείται και έτσι αποφεύγει τις προκαταλήψεις, διατηρεί την αμφιβολία, αντιπαρέρχεται συναισθηματικές και άλλες εμπλοκές. Είμαστε και μέρος του προβλήματος και μέρος της λύσης. Εμείς, δημοσιογράφοι και αναγνώστες.