Ο σεισμός που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις για την «Κιβωτό του Κόσμου» δεν λέει να κοπάσει. Μόνο που πλέον οι αποκαλύψεις δεν εστιάζουν στην κακοποίηση που υπέστησαν τα ανήλικα παιδιά τα οποία φιλοξενούνταν στις δομές της οργάνωσης, αλλά σε οικονομικές πτυχές της όλης υπόθεσης, που σκανδαλίζουν ακόμη περισσότερο μια κοινωνία που αρέσκεται να αποκαθηλώνει με συνοπτικές διαδικασίες πρόσωπα τα οποία η ίδια είχε ασμένως αποθεώσει. Τα ακίνητα που είχε αποκτήσει η «Κιβωτός», οι «κρυφοί» λογαριασμοί εκατομμυρίων ευρώ, οι «μυστικές» τραπεζικές θυρίδες –λες και υπάρχουν φανερές–, οι δωρεές υποδαυλίζουν πιο έντονα τα πρωτόγονα ένστικτα του αδηφάγου κοινού.
Ωστόσο, το μείζον παραμένει –και πρέπει να παραμείνει– το ίδιο το σύστημα των δομών και πώς λειτουργεί. Ο εγκλεισμός των παιδιών που δεν έχουν οικογένεια και είναι απροστάτευτα σε ιδρύματα –είτε ιδιωτικά είτε δημόσια– είναι το πιο παλιό μέσο που χρησιμοποιούν οι κοινωνίες για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και να φροντίσουν τα συγκεκριμένα ανήλικα.
Μπορεί πλέον να μην υφίστανται οι συνθήκες που περιέγραφε για τα ορφανά του Λονδίνου ο Κάρολος Ντίκενς, αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι η λύση των δομών ή των ιδρυμάτων δεν είναι προβληματική. Κατ’ αρχάς ο εγκλεισμός και μόνον, έστω και για ένα 24ωρο, λειτουργεί κακοποιητικά στην ψυχοσύνθεση των παιδιών. Οσο τέλειες και να είναι οι προδιαγραφές των ιδρυμάτων, όσο αψεγάδιαστη η λειτουργία τους, δεν παύει να υφίσταται, κάποια στιγμή, παραβίαση των στοιχειωδέστερων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από το δικαίωμα της επιλογής και της ελεύθερης βούλησης έως αυτό της συμμετοχής στην κοινωνική ζωή.
Ακολούθως στις περισσότερες, αν όχι σε όλες, των περιπτώσεων υπάρχει το πρόβλημα της κακοποίησης, είτε σωματικής είτε λεκτικής και ψυχολογικής, πόσο μάλλον που ουδείς ουσιαστικός έλεγχος υφίσταται για την ποιότητα και το επίπεδο του προσωπικού που αναλαμβάνει τη φροντίδα των παιδιών. Επιπλέον, καθοριστικές είναι οι επιπτώσεις της ιδρυματοποίησης στα ίδια τα παιδιά, και τα σημαδεύουν σε όλη τους τη ζωή. Είτε αφορούν θέματα αυτοπεποίθησης και αυτοελέγχου είτε κοινωνικών σχέσεων, ό,τι συμβεί στη διάρκεια του εγκλεισμού τους, όποια ψυχικά τραύματα υποστούν, τα καθορίζουν για πάντα.
Οι ευρωπαϊκές χώρες εδώ και πολλά χρόνια έχουν επιλέξει την αποϊδρυματοποίηση. Στη χώρα μας όμως το ίδιο διάστημα αυξάνονταν οι παιδικές δομές προστασίας. Οταν εκδηλώθηκε η νομοθετική πρωτοβουλία του αρμόδιου υπουργείου να μπει κάποια τάξη στη λειτουργία τους, σημειώθηκαν αντιδράσεις στα όρια της εξέγερσης από συγκεκριμένες οργανώσεις, που συνάντησαν την πρόθυμη στήριξη της κοινωνικά ευαίσθητης, κατά τα λοιπά, αντιπολίτευσης.
Η «πτώση» της «Κιβωτού του Κόσμου», αν μπορεί να προσφέρει κάτι θετικό, θα είναι να βοηθήσει στην απενοχοποίηση και τη στήριξη του θεσμού της αναδοχής και στη συνειδητοποίηση ότι ο ιδρυματισμός βλάπτει σοβαρά την υγεία των παιδιών.