Η φράση του τίτλου αποδίδεται στον Bill Clinton, ο οποίος τη χρησιμοποίησε στην προεκλογική καμπάνια του κόντρα στον απερχόμενο πρόεδρο George H. W. Bush, το 1992. Είναι ένα χαρακτηριστικό «soundbite» στα οποία εκπαιδεύονται οι Αμερικανοί πολιτικοί. Είναι μια «πιασάρικη» πολύ σύντομη φράση, που κάνει «γκελ» στο ακροατήριο. Για την ιστορία, η καμπάνια του Clinton που οργανώθηκε από τον James Carlville περιλάμβανε άλλα δύο «soundbites»: «change vs more of the same» και «don’t forget the healthcare».
Προεκλογική περίοδο έχουμε τώρα και θυμήθηκα την οικονομία, γιατί το κόμμα της χαράς και ο Αρχηγός του νομίζουν ότι κατέχουν το θέμα πολύ καλά. Εξ άλλου το δήλωσε πολύ ξεκάθαρα ο bπρόεδρος Αλέξης, λέγοντας on-camera: «Η οικονομία είναι το μεγάλο μου ατού, το μεγάλο επίτευγμα αυτής της κυβέρνησης». Φαίνεται ότι η νέα εκπρόσωπος τύπου του Σύριζα, πήρε ταχύρρυθμα μαθήματα οικονομίας και έγινε expert, όπως περίπου έμαθε τα αγγλικά ο bπρόεδρος.
Ετσι λοιπόν, στις 5 Απριλίου 2023, η εκπρόσωπος Τύπου του Σύριζα φιλοξενήθηκε στην εκπομπή «Συνδέσεις» στην ΕΡΤ. Με τη χειμαρρώδη ευφράδεια που απέκτησε από την προηγούμενη τηλεοπτική εμπειρία της, είπε του κόσμου τις ανακρίβειες, βασιζόμενη σε ένα απλό γεγονός: όταν «πετάς» εντυπωσιακά στοιχεία που κανένας δεν μπορεί να τα ελέγξει άμεσα, δημιουργείς το κατάλληλο κλίμα και τις εντυπώσεις για να περάσεις τη δική σου προπαγάνδα. Αυτό ακριβώς έκανε η κ. Τσαπανίδου.
Θα επικεντρωθώ μόνο σε ένα σημείο για να διαπιστώσετε την τερατολογία που ακούγεται, χωρίς να αμφισβητείται από διάφορους. Είπε μεταξύ άλλων η Παρθενόπη – Πόπη: «[…] Τι είπε λοιπόν, χθες, ο Αλέξης Τσίπρας και τι θα κάνουμε πράξη αν ο κόσμος εμπιστευτεί τον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και αναλάβει ο Αλέξης Τσίπρας τη διακυβέρνηση της χώρας. Είπε ότι θα βάλει μια τάξη στο ιδιωτικό χρέος το οποίο επί τέσσερα χρόνια επί Κυριάκου Μητσοτάκη αυξήθηκε κατά 40 δισ., θα βάλει μια τάξη σε όλο αυτό το αχανές τοπίο με 4,2 εκατ. δανειολήπτες να αδυνατούν να αντεπεξέλθουν, να πληρώσουν δηλ. τις οφειλές τους, είτε αυτές είναι στα δημόσια ταμεία είτε είναι στις τράπεζες[…]».
Προσωπικά, έχω πολλές παραξενιές. Η σημαντικότερη είναι ότι κάτι παθαίνω όταν ακούω νούμερα. Αμέσως το μυαλό μου τα περνάει από το λεγόμενο sanity check. Μου φάνηκε κάπως υπερβολική η διαπίστωση ότι υπάρχουν «4,2 εκατ. δανειολήπτες να αδυνατούν να αντεπεξέλθουν…». Τηλεφώνησα αμέσως στον καλό μου φίλο Γιάννη Στουρνάρα, Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, αυτόν που θα έδιωχνε με κλωτσιές ο Σύριζα, αλλά ακόμα είναι στη θέση του (ευτυχώς) και του ζήτησα στοιχεία. Ποιο έγκυρα στοιχεία δεν γίνονται. Ακούσατε, ακούσατε. Ολες οι δανειακές συμβάσεις που είναι σε καθυστέρηση –προσοχή, όχι δανειολήπτες– είναι 3,1 εκατ. Τονίζω το θέμα συμβάσεις γιατί η κυρία Τσαπανίδου μιλάει για 4,2 εκατ. δανειολήπτες, ενώ όλες οι συμβάσεις είναι μόνο 3,1 εκατ. και φυσικά οι δανειολήπτες είναι πολύ λιγότεροι από 3,1 εκατ. γιατί πολλοί δανειολήπτες (φυσικά ή νομικά πρόσωπα) μπορεί να έχουν παραπάνω από μια δανειακή σύμβαση. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να έχει ένα στεγαστικό δάνειο και δύο πιστωτικές κάρτες. Αυτός, στα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ένας δανειολήπτης με 3 δανειακές συμβάσεις. Βλέπετε, λοιπόν, τη σκόπιμη παραπληροφόρηση; Είναι συστηματική μέθοδος αυτή. Παντού υπερβάλλουν και ό,τι κάτσει.
Πάμε όμως παρακάτω. Οπως μου είπε ο Γιάννης (με δύο ν), τα 2/3 των συμβάσεων είναι «καταγγελμένες», δηλαδή θεωρούνται ότι αφορούν εταιρείες που έκλεισαν και γενικά δεν είναι εισπράξιμες. Τώρα μπορείτε να καταλάβετε πόσο εξωφρενικά ήταν τα νούμερα που έδωσε η νέα εκπρόσωπος. Ανετα θα τα χαρακτήριζα voodoo economics.
Και λίγα λόγια για το περίφημο πρόγραμμα του Σύριζα, που παρουσιάστηκε «εν χορδαίς και οργάνοις», παρουσία μάλιστα και της κυρίας Λούκας Κατσέλη (εισηγήτριας του περίφημου «Λεφτά υπάρχουν»), ώστε να ανέβει το κύρος της παρουσίασης. Οπως συνηθίζει, ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε μια ωραία έκθεση ιδεών, χωρίς καμία κοστολόγηση.
Φυσικά αυτό δεν πρέπει να μας ξενίζει. Στη συζήτηση στη Βουλή στις 7.2.2023, ο πρωθυπουργός μιλώντας για το οικονομικό πρόγραμμα του Σύριζα, προκάλεσε τον Αλέξη Τσίπρα να κοστολογήσει τις εξαγγελίες του και αυτός έδωσε την εξωφρενική απάντηση: «Αυτή τη δουλειά θα κάνουμε;». Τα σχόλια περιττεύουν. Οταν κουβεντιάζουμε για την οικονομία και δεν μας νοιάζουν τα νούμερα, τότε πράγματι μπορούμε να αναφωνήσουμε μαζί με τον Clinton: «It’s the Economy, stupid».
Η εκπρόσωπος, όμως, ήταν σαφέστερη για τα μέτρα. Ακολουθεί η στιχομυθία μεταξύ της δημοσιογράφου και της εκπροσώπου:
– Βίδου: «Αυτό δηλ. το έχετε συζητήσει με τους δανειστές, το έχετε συζητήσει με τις τράπεζες και σας έχουν πει ότι ναι, αυτό είναι εφικτό;».
– Τσαπανίδου: «Αυτό το έχουμε συζητήσει με όλους τους φορείς οι οποίοι ενέχονται και με όλους όσους πιστοποιούν και διαβεβαιώνουν ότι είναι εφαρμόσιμο και μπορεί να γίνει. Γιατί πλέον σχεδόν το σύνολο των κόκκινων δανείων έχουν περάσει στα funds, τα funds είναι ιδιώτες ξέρετε, άρα δεν υπάρχουν ούτε περιορισμοί να πας και να τους πεις και να ακούσεις υποδείξεις και να βάλουν περιορισμούς. Είναι ιδιώτες. Μπορεί λοιπόν ένα κράτος να νομοθετήσει υπέρ της προστασίας της πρώτης κατοικίας».
Αλλο ένα μεγάλο ψέμα. Καμία τράπεζα δεν συμφώνησε στο πρόγραμμα αυτό. Λεπτομέρειες. Οι τράπεζες που θα κληθούν να κάνουν γενναία κουρέματα στα δάνεια δεν έχουν καν ερωτηθεί. «Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα», που λέει ο λαός μας. Υπάρχει μια πιο ταιριαστή παροιμία για το θέμα, αλλά είμαι βέβαιος ότι για λόγους πολιτικής ορθότητας δεν μπορώ να τη γράψω. Ακούσαμε και το πρωτοφανές. Τα funds είναι ιδιώτες και μπορούμε να τους κάνουμε ό,τι θέλουμε! Αποφασίζουμε και διατάζουμε.
Το σημερινό κείμενο δεν θα μπορούσε να κλείσει χωρίς αναφορά στον περίφημο Νόμο Κατσέλη. Πρέπει να έχω γράψει τα περισσότερα κείμενα εναντίον αυτού του Νόμου, ο οποίος τροποποιήθηκε άπειρες φορές και εξακολουθεί να δημιουργεί προβλήματα σε όλους τους εμπλεκόμενους, ακόμα και στους ίδιους τους δανειολήπτες. Οι τελευταίοι πίστεψαν ότι μπορεί να γίνουν ευνοϊκές ρυθμίσεις και κατέληξαν να μην εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Σήμερα η κατάσταση για αυτούς είναι χειρότερη.
Να σας το δώσω με ένα απλό παράδειγμα. Αν κάποιος ενοικιαστής δεν μπορεί να πληρώσει το ενοίκιό του, ο ιδιοκτήτης μπορεί εύκολα να του κάνει έξωση, χωρίς να απασχολείται κανένας πού θα πάει να μείνει αυτός και η οικογένειά του. Γιατί να υπάρχει ιδιαίτερη προστασία και ιδιαίτερες ρυθμίσεις για κάποιον που πήρε στεγαστικό δάνειο και δεν μπορεί να το εξυπηρετήσει πλήρως, αλλά αρνείται να καταβάλλει ένα μικρό ποσό, ώστε το δάνειό του να θεωρείται ρυθμισμένο; Αυτή είναι η μεγαλύτερη υποκρισία των πολιτικών. Αν ζητούσαν παρόμοιες ρυθμίσεις από τους ιδιοκτήτες που ενοικιάζουν τα σπίτια, δεν θα βρίσκαν ούτε τη δική τους ψήφο στις εκλογές. Γι’ αυτό το ζητάνε μόνο από τις τράπεζες, λες και τα λεφτά των τραπεζών ανήκουν στους τραπεζίτες και όχι στους καταθέτες.
Μετά την ψήφιση του Νόμου Κατσέλη (2010), συναντήθηκα με τον Διοικητή μεγάλης τράπεζας (που δεν υφίσταται σήμερα), ο οποίος μάλιστα προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ. Συζητώντας για το Νόμο, μου είπε επί λέξει το εξής: «Η Κατσέλη είναι νεκρόφιλη. Εμείς οι τράπεζες είμαστε πεθαμένες και θέλει να μας γ@@@@ι»! Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι είχε απόλυτο δίκαιο.
Με το «soundbite» του Clinton για την ηλιθιότητα ξεκίνησα και θέλω να κλείσω με δύο πολύ χαρακτηριστικά αποφθέγματα για το θέμα, διευκρινίζοντας φυσικά ότι δεν αφορούν κανένα από τα πρόσωπα που αναφέρω στο σημείωμά μου. Τα βρήκα όμως πολύ χαρακτηριστικά και είμαι βέβαιος ότι δεν θα βρω καταλληλότερη ευκαιρία να τα επικοινωνήσω.
«Η Ανοχή θα φτάσει σε τέτοιο επίπεδο που θα απαγορεύεται στους ευφυείς ανθρώπους να κάνουν οποιαδήποτε σκέψη, ώστε να μην προσβάλλουν τους ηλίθιους» – Ντοστογιέφσκι.
«When you’re dead, you don’t know you’re dead. The pain is felt by the others. The same thing happens when you’re stupid» – Phillips Geluck (Βέλγος κωμικός).
Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.