Λέμε ότι προσγειωθήκαμε ανώμαλα στη σκοτεινή όψη του μέλλοντος, ότι οι ανθρωπογενείς φυσικές καταστροφές δεν προοικονομούν απλώς ένα πιθανόν ζοφερό αύριο, αλλά ότι περιγράφουν το σήμερα. Ομως δεν θέλουμε να πιστέψουμε πως οι σκηνές σαν από ταινία καταστροφής προσιδιάζουν σε κάποιο είδος κανονικότητας. Καλό είναι να το χωνέψουμε, και στην Ελλάδα της εν γένει ανύπαρκτης πρόληψης.
Μένουμε γαντζωμένοι σε ληγμένης εποχής ισχνές πρακτικές αποσόβησης της φωτιάς, πασχίζοντας να τις μεταρρυθμίσουμε, ενώ χρειάζεται να οικοδομήσουμε μια εντελώς νέα βάση αποτροπής καταστροφών, που να στηρίζεται στην επαναπροσέγγιση του περιβάλλοντος, εν προκειμένω του δάσους, με ανάποδη από τη σημερινή λογική. Ο κυρίαρχος, εκθαμβωτικά πολύτροπος ευρηματικός άνθρωπος, που έφερνε πανευδαίμων τα πάντα στα μέτρα της ανάγκης ή της πλεονεξίας του, αγωνίζεται πλέον σε ξένο γήπεδο. Εκείνο που νόμιζε πως κατείχε, τώρα το διαφεντεύουν οι σαρωτικές επιπτώσεις της επιταχυνόμενης κούρσας του. Και τον καθιστούν αδύναμο, μικρό.
Τα κράτη της Μεσογείου συνομολογούν πικρά κάθε χρόνο πως οι πυροσβεστικές δυνάμεις τους, από τις καλύτερα εξοπλισμένες στον κόσμο –200 δισ. ευρώ διέθεσαν γι’ αυτές την τελευταία 20ετία–, δεν αρκούν. Ηρωικές μάχες πάνω από τις φλόγες και μέσα στη φωτιά, αυτοθυσίες, σωτήριες εκκενώσεις εκπέμπουν το βροντερό μήνυμα για εκείνη την άλλη μάχη που πρέπει να ενταθεί ή που –πλην εξαιρέσεων– δεν έχει οργανωμένα δοθεί: τη συστηματική ενασχόληση με τα δάση πριν από την καταστροφή.
Η αλλαγή νοοτροπίας (νοιάζομαι για τον δημόσιο χώρο και το φυσικό περιβάλλον, όπως νοιάζομαι για την αυλή μου) είναι ζήτημα παιδείας. Η διαχείριση του δάσους είναι ζήτημα πολιτικής. Και αρκεί μια –συνήθως δραματική– στιγμή για να γίνει η στροφή, να σκιστεί η κουρτίνα της εθελούσιας τύφλωσης. Τρόποι δοκιμάζονται πολλοί. Κατάρτιση των τοπικών πληθυσμών στην επιδοτούμενη απομάκρυνση της βιομάζας. Καθαρισμός των δασικών εκτάσεων με καθοδηγούμενη βόσκηση. Ενθάρρυνση με κίνητρα επιχειρηματικά, της επιστροφής των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο δάσος – βιώσιμη εκμετάλλευση του δασικού πλούτου, άρα και αραίωση της βλάστησης, καθαρισμός της καύσιμης ύλης. Χαρτογράφηση των δύσβατων περιοχών, ελεγχόμενες φωτιές, μοντελοποίηση πυρκαγιών και αξιολόγηση κινδύνου. Εποπτεύσεις με drones, περιπολίες. Ζώνες ασφαλείας γύρω από οικισμούς σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Ακούγεται πολύπλοκο, βαρύ. Ομως δεν έχουμε άλλη επιλογή.