Παλαιότερα, τους πιστούς στο Μεγάλο Μετέωρο τους ανέβαζαν με μαγγάνι. Οταν ρωτούσαν τον καλόγερο που το δούλευε κάθε πότε άλλαζε το σχοινί, απαντούσε «όταν σπάει».
Παρακολουθώντας τι συμβαίνει εδώ, διακρίνει κανείς μια ανάλογη ομοιομορφία στην αντιμετώπιση των λειτουργιών που είναι ευθύνη του κράτους.
Για το Δημόσιο η πρόληψη και η συντήρηση έχουν κόστος που μπορεί να αναβάλλεται. Ασχέτως αν, τελικά, όταν γίνει το κακό το κόστος θα είναι πολλαπλάσιο.
Για να διορθωθεί κάτι στραβό, πρέπει να γίνει πρώτα η ζημιά. Είτε είναι φωτιά, είτε εκτροχιασμός, είτε χρόνια παθογένεια που φτάνει στο απροχώρητο, όπως με τις ξαπλώστρες ή τις ουρές στα υποθηκοφυλακεία. Τρέχει τότε η κυβέρνηση να μπαλώσει τα πράγματα καρατομώντας, μοιράζοντας καραμέλες στα θύματα και θεσπίζοντας μέτρα εκ των υστέρων. Αν δεν είχε γίνει το κακό, ή η υπομονή των πολιτών δεν έφτανε στα όριά της και ενεργοποιούσε τα ΜΜΕ, η κατάσταση θα συνέχιζε επ’ αόριστον. Πρέπει να υπάρχουν άπειρα σημεία που ας ευχόμαστε να μη δοκιμαστεί η αντοχή τους, και σε τομείς όπως η ασφάλεια και η άμυνα, βλέπε Πτέρυγα 111.
Η αδυναμία να προλαβαίνουμε τη ζημιά αποδίδεται στον χαρακτήρα μας. Είμαστε, λένε, καλοί στην επίθεση και στην αντιμετώπιση κρίσεων, αλλά υστερούμε σε άμυνα και αντοχή. Τέτοια επιχειρήματα είναι κούφια και παραβλέπουν πόσο σωστά και υπεύθυνα λειτουργούν οι μεγάλες επιχειρήσεις και η ναυτιλία. Είμαστε τουλάχιστον όσο καλοί και υπεύθυνοι είναι οι άλλοι λαοί, φτάνει να υπάρχουν το κίνητρο και το πλαίσιο. Αυτά στο Δημόσιο δεν υπάρχουν. Δεν είναι μόνο ωχαδερφισμός. Πρόληψη, φροντίδα, συντήρηση, σχεδιασμός είναι άχαρες ασχολίες και, το κυριότερο, δεν φαίνονται. Κανείς δεν θα σου πει μπράβο αν τα κάνεις καλά, γιατί θα θεωρηθεί δεδομένο και αυτονόητο. Επικοινωνιακά δεν πουλάνε. Το σύστημα δεν τα αναγνωρίζει. Αυτό ισχύει για τους πολιτικούς προϊσταμένους και διαχέεται προς τα κάτω. Υπάρχει και κάτι ακόμα: η πρόληψη και η συντήρηση έχουν κόστος που μπορεί να αναβάλλεται. Ασχέτως αν, τελικά, όταν γίνει το κακό το κόστος θα είναι πολλαπλάσιο.
Αλλάζει η κουλτούρα του Δημοσίου; Εγινε στον ΟΤΕ, στην Ολυμπιακή και στη ΔΕΗ με τα σωστά κίνητρα, θετικά και αρνητικά, αλλά είναι αμφίβολο ότι θα είχε διατηρηθεί αν παρέμεναν στο Δημόσιο. Ενα πολύ μεγάλο κομμάτι της οικονομίας μας, όμως, και της καθημερινότητάς μας αναγκαστικά θα βρίσκεται στον δημόσιο χώρο και για να βελτιωθεί η απόδοση εκεί χρειάζονται συγκεκριμένα μέτρα, όχι κατ’ ανάγκη δημοφιλή. Αοριστολογίες, όπως «επιτελικό κράτος», δεν αρκούν.