Είναι θετικό ότι στην εκτενή και ουσιαστική συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ», ο Ταγίπ Ερντογάν επιλέγει ένα διαφορετικό ύφος από αυτό που μας είχε συνηθίσει. Mιλά για μια «νέα σελίδα» στις σχέσεις με οφέλη και για τις δυο χώρες και δηλώνει πως δεν πρέπει να επιτρέψουμε τα θέματα στα οποία διαφωνούμε να προκαλέσουν εντάσεις και διαφωνίες μεταξύ των κυβερνήσεων και των λαών μας.
Είναι θετικό ότι στην εκτενή και ουσιαστική συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ», ο Ταγίπ Ερντογάν επιλέγει ένα διαφορετικό ύφος από αυτό που μας είχε συνηθίσει. Mιλά για μια «νέα σελίδα» στις σχέσεις με οφέλη και για τις δυο χώρες και δηλώνει πως δεν πρέπει να επιτρέψουμε τα θέματα στα οποία διαφωνούμε να προκαλέσουν εντάσεις και διαφωνίες μεταξύ των κυβερνήσεων και των λαών μας.
Μια πρώτη πολύ σύντομη αποτίμηση μερικών από τις επισημάνσεις του Τούρκου προέδρου, πέραν αυτών που επαναλαμβάνει για τη μουσουλμανική μειονότητα, τα μέλη της οποίας ως Ελληνες πολίτες απολαμβάνουν συγκεκριμένα προνόμια και οφέλη, αλλά και για τα «πολλά αλληλένδετα προβλήματα» που θεωρεί ότι υπάρχουν και πρέπει να εξετασθούν ως σύνολο. Η διαφορά για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, για την οποία συμφωνούμε ότι υπάρχει και μπλοκάρει την επίτευξη προόδου σε όλο το φάσμα των σχέσεων, είναι αυτή που μπορεί και πρέπει να επιλυθεί, ναι από τη διεθνή δικαιοσύνη.
–Δίαυλοι διαλόγου. «Αναβιώσαμε διμερείς μηχανισμούς που ήταν αδρανείς εδώ και πολύ καιρό και τα κανάλια διαλόγου είναι ανοιχτά και λειτουργούν σε όλα τα επίπεδα».
-Η Ελλάδα ήταν πάντα υπέρ του νηφάλιου κλίματος και των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας.
–Ποιος άλλαξε στάση. «Αυτό που άλλαξε πρόσφατα είναι ότι η ελληνική πλευρά έχει αναθεωρήσει την οπτική της απέναντί μας και άρχισε να κατανοεί ότι είμαστε ένα έθνος που δεν θα αρνηθεί ποτέ τη χείρα φιλίας που θα του απλωθεί».
-Μάλλον το αντίστροφο ισχύει, ίσως λόγω του κόστους που έχει η ένταση με την Ελλάδα στις σχέσεις της Τουρκίας με Ε.Ε. και ΗΠΑ.
–Ποιος απειλεί. «Κυριάκο φίλε μου, δεν σας απειλούμε αν δεν μας απειλήσετε. Ας ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο χωρών μας. Ας αυξήσουμε τη διμερή συνεργασία σε κάθε τομέα, στην οικονομία, το εμπόριο, τις μεταφορές».
-Η Ελλάδα προφανώς δεν απείλησε ποτέ, και είναι υπέρ των συνεργασιών.
–Σωστή ενημέρωση. «Πρέπει να μιλάμε για όλα μας τα προβλήματα με γενναιότητα και να κατευθύνουμε σωστά την κοινή μας γνώμη».
-Ναι, είναι απαραίτητο να συμβαίνει αυτό. Και στις δυο χώρες.
–Εξωτερικές παρεμβάσεις. «Εάν η Ελλάδα υιοθετήσει μια παρόμοια προσέγγιση, κλειστή σε εξωτερικές παρεμβάσεις, μπορούμε να κάνουμε μια καλή αρχή προς την οικοδόμηση ενός ειρηνικού μέλλοντος για τις χώρες μας».
-Εάν ως «εξωτερικές παρεμβάσεις» εννοεί την αξιοποίηση της συμμετοχή στην Ε.Ε. και τη στρατηγική συμμαχία με τις ΗΠΑ, αυτές δεν μπορούν να «κλείσουν». Είναι εκ των πραγμάτων μέρος της εξίσωσης.
–Θα έρθουμε μια νύχτα. «Είπαμε ότι θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά στα τρομοκρατικά στοιχεία που απειλούν την ασφάλεια της χώρας μας».
-Οι επαναλαμβανόμενες ρητορικές απειλές αφορούσαν (και) την Ελλάδα. Επιχειρεί διπλωματικά να αποστασιοποιηθεί από δηλώσεις από τις οποίες έχασε, δεν κέρδισε.
-Στοργικοί. «Ο ελληνικός λαός, με τον οποίο ζούμε μαζί εδώ και αιώνες, γνωρίζει καλά πόσο στοργικοί είμαστε όταν απλώνουμε το χέρι φιλίας».
-Δεν ξέρω αν ήταν στοργικοί το ’74 στην Κύπρο ή το ’96 στα Ιμια, ή και πολύ πιο πρόσφατα, το δύσκολο καλοκαίρι του ’20.
-Ενέργεια. «Η Μεσόγειος και το Αιγαίο είναι πλούσιες σε φυσικούς πόρους λεκάνες. Στην τρέχουσα διεθνή συγκυρία, η διασφάλιση και η διατήρηση της ενεργειακής ασφάλειας από στρατηγική άποψη έχει καταστεί βασικό ζήτημα. Υπό αυτή την έννοια, ειδικά στη Μεσόγειο υπάρχουν δυνατότητες και ευκαιρίες για συνεργασία».
-Συμφωνούμε στην ενεργειακή συνεργασία. Αλλωστε, υπάρχει και με τον ΤΑΝΑΡ-ΤΑΡ. Ας οριοθετήσουμε, λοιπόν, τις θαλάσσιες ζώνες.
-Αγία Σοφία. «Εγγυάται ότι η δομική ακεραιότητα του Τζαμιού της Αγίας Σοφίας δεν θα ζημιωθεί τόσο υλικά όσο και πνευματικά… Προστατεύουμε αυτόν τον διακεκριμένο ναό με μια σχολαστικότητα και σεβασμό που σπάνια παρατηρείται στην ανθρώπινη Ιστορία».
-Αν πίστευε αυτά που δηλώνει θα είχε διατηρήσει το μουσειακό καθεστώς της Αγίας Σοφίας, δεν θα το ανέτρεπε προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή.
-Μεταναστευτικό. «Η παράτυπη μετανάστευση είναι μια κοινή πρόκληση και απαιτεί κοινές προσπάθειες… Αυτό δεν πρέπει να το περιορίσουμε μόνο στη συνεργασία Τουρκίας – Ελλάδας ή σε μεταναστευτικά κινήματα στο Αιγαίο· είναι ένας αγώνας εξαιρετικά μεγάλης κλίμακας που απαιτεί τη συμμετοχή ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας».
-Η Ελλάδα είναι η πρώτη που επιθυμεί άμεσα μια αποτελεσματική συνεργασία όλων των ενδιαφερομένων μερών.
Ο καλοπροαίρετος παρατηρητής κρατά τις αναφορές του κ. Ερντογάν υπέρ στενότερης συνεργασίας, και ελπίζει ότι ίσως ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για ουσιαστική βελτίωση των σχέσεων προς όφελος και των δυο χωρών.
Πολλά θα κριθούν από το αν η αλλαγή ύφους και προσέγγισης του Τούρκου προέδρου αποτελεί στρατηγική επιλογή που θα χαρακτηρίζεται από ειλικρίνεια και συνέπεια.