Δεν λύθηκε κανένα θέμα κατά την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, αλλά έγινε μια νέα αρχή. Πολλοί, λόγω ιστορίας, αναρωτιούνται πόσο θα κρατήσει, αλλά έγινε ένα καλό βήμα μπροστά. Μπορεί να μην είναι δεσμευτική η διακήρυξη των Αθηνών, αλλά υπάρχει και μπορούμε να την επικαλούμαστε παντού, αν ο Τούρκος πρόεδρος τα γυρίσει. Το κυριότερο: δημιουργήθηκε μια αίσθηση ανακούφισης στους δύο λαούς εκατέρωθεν του Αιγαίου, εξαιρετικά πολύτιμη σε μια εποχή που ακούμε μόνο για πολέμους και αιματοχυσίες.
«Ε, και τι έγινε;» θα πουν οι ανυπόμονοι. «Πολλά», θα απαντήσουμε. Στις διεθνείς σχέσεις δεν γίνεται τίποτε αυτομάτως, κι ας έχουμε αυτήν την αίσθηση όσοι απλώς ψηλαφούμε την ιστορία. Αυτή κινείται αργά, παρά την εντύπωση που δημιουργούν τα εγχειρίδιά της, τα οποία παρουσιάζουν μια διαδοχή οροσήμων χωρίς να συνειδητοποιούμε όλα τα βασανιστικά ενδιάμεσα γεγονότα.
Είχαν λοιπόν άδικο όλοι εκείνοι που με περίσσιο στόμφο διακήρυσσαν ότι «με τον πειρατή δεν συζητάς. Οσο συνεχίζει να συμπεριφέρεται ως πειρατής δεν υπάρχει καμία “θετική ατζέντα”. (…) Αν προσπαθείς να τους “καταπραΰνεις”, αυτό λέγεται “κατευνασμός”, όπως έχω τονίσει πολλές φορές κι όπως πολύ σωστά υπογράμμισε και ο Κώστας Καραμανλής πριν από λίγες εβδομάδες. Κι ο “κατευνασμός” υπήρξε πάντα πολύ επικίνδυνος. Λέτε, λοιπόν, δύο πρώην πρωθυπουργοί της χώρας και δύο πρώην πρόεδροι της Ν.Δ. να κάνουμε τόσο λάθος;» (Αντώνης Σαμαράς, «Καθημερινή», 25.11.2023). Αποδείχθηκε ότι ο κ. Σαμαράς μπορεί να κάνει λάθος.
Μπορεί να το ευχόμαστε, αλλά δεν μπορούμε να λειτουργούμε με το σενάριο ότι θα έχουμε εσαεί ήρεμα νερά με την Τουρκία. Υπάρχουν διαφορές και αυτοκρατορικές φαντασιώσεις. Αλλά κι ένα χρόνο να κρατήσει το μορατόριουμ, θα είναι μεγάλη οικονομική ανάσα για τους δύο λαούς. Οπως υπολόγισε ο συνάδελφος Βασίλης Νέδος, τους πρώτους δέκα μήνες του 2022 η Πολεμική Αεροπορία μας έκανε 2.296 αναχαιτίσεις με κόστος 23 εκατ. ευρώ. Μόλις άρχισαν να στρώνουν τα πράγματα, το αντίστοιχο δεκάμηνο του 2023 έγιναν 47 αναχαιτίσεις με κόστος 500.000 ευρώ («Καθημερινή», 3.10.2023). Δεν μας περισσεύουν 22,5 εκατ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζουμε την κόπωση, του προσωπικού της Π.Α., αλλά και του πληθυσμού που πληρώνει διαρκώς παιγνίδια κυριαρχίας στο Αιγαίο.
Τελικώς ο κ. Μητσοτάκης ακολουθεί την προσευχή του θεολόγου Reinhold Νiebuhr: «Θεέ μου, χάρισέ μου τη γαλήνη να δεχθώ τα πράγματα που δεν μπορώ ν’ αλλάξω, το κουράγιο ν’ αλλάξω εκείνα που μπορώ, και τη σοφία να καταλαβαίνω τη διαφορά». Είθε να την κατανοήσουν κι άλλοι…