Το 2023 έδειξε ότι το μέλλον της ανθρωπότητας βρίσκεται στα χέρια των ψηφοφόρων δημοκρατικών χωρών. Το 2024 θα δείξει προς τα πού οδεύουμε. Ενώ γνωρίζουμε πώς συμπεριφέρονται τα αυταρχικά καθεστώτα και ποιοι είναι οι στόχοι τους, οι μεγάλες προκλήσεις της εποχής απαιτούν αρετές που μόνο οι ψηφοφόροι ελεύθερων λαών μπορούν να εκτιμήσουν και να επιλέξουν. Στο Ισραήλ, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και όπου αλλού υπάρχει η ελευθερία της έκφρασης και της επιλογής κυβέρνησης, οι πολίτες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες τους θα αντιμετωπίσουν τους πολέμους που μαίνονται σήμερα και τις εντάσεις μεταξύ μεγάλων χωρών. Επίσης, η διαμόρφωση της παγκόσμιας διακυβέρνησης και η διαχείριση της κλιματικής κρίσης και της μαζικής μετανάστευσης εξαρτώνται από την ετυμηγορία των ψηφοφόρων. Για καθεστώτα όπως αυτά του Ιράν και της Ρωσίας, η επιλογή είναι απλή – η πάταξη κάθε φωνής αμφισβήτησης στο εσωτερικό και η αύξηση επιρροής στη διεθνή σκηνή, με άμεση παρέμβαση ή μέσω δορυφορικών δυνάμεων.
Την ώρα που ο κόσμος φαίνεται να σπεύδει προς ολοένα μεγαλύτερη ένταση και περισσότερες συρράξεις, τα αυταρχικά καθεστώτα επιδιώκουν τη σύγκρουση ενώ στα δημοκρατικά οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν τις κυβερνήσεις τους και να πιέσουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Δηλαδή, σε δημοκρατικές χώρες οι ψηφοφόροι έχουν λόγο για το εάν η χώρα τους επιδιώκει την ειρήνη ή τη σύγκρουση. Οταν βλέπουμε πόσο η πολιτική σκηνή στις ΗΠΑ είναι διχασμένη μεταξύ δυνάμεων που αδυνατούν να συνεννοηθούν σε κρίσιμα σημεία, καταλαβαίνουμε πόσο εύθραυστη είναι η σταθερότητα στον κόσμο, αφού αυτή εξαρτάται κυρίως από την Αμερική και τους συμμάχους της. Ομως, σημαντικό μέρος της ισχύος των δημοκρατικών χωρών είναι ότι εκεί οι πολίτες μπορούν να πιστέψουν ότι η συνεργασία με άλλες χώρες για τη σταθερότητα και την αντιμετώπιση μεγάλων προβλημάτων λειτουργεί προς όφελος των ιδίων. Ετσι, παρότι οι δημαγωγοί πάντα σαγηνεύουν με εύκολες υποσχέσεις για εθνική υπεροχή, μπορεί η πλειοψηφία να απορρίψει την καταστροφική πορεία. Η ελπίδα είναι αμυδρή, όμως, η επιλογή υπάρχει.
Μένει στους πολίτες ελεύθερων χωρών να κρίνουν εάν ο κόσμος θα αφεθεί να βυθιστεί σε συγκρούσεις ή εάν θα επιδιώξει τον δύσκολο δρόμο της συνεννόησης.
Το 2023 σημαδεύτηκε από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, από τη φονικότατη εκδίκηση του Ισραήλ και από τον κίνδυνο ευρύτερης ανάφλεξης εάν κι άλλες δυνάμεις εμπλακούν άμεσα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίστηκε χωρίς ορατό τέλος. Στον Καύκασο, το Αζερμπαϊτζάν, βοηθούμενο από την Τουρκία, κατέλαβε το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, διώχνοντας τους Αρμένιους κάτοικους του. Στην Αφρική εξαπλώθηκε κύμα πραξικοπημάτων και συγκρούσεων. Οι χώρες του «Παγκόσμιου Νότου» άρχισαν να διευρύνουν την ομάδα των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Ν. Αφρική) και να εντείνουν τη συνεργασία τους. Ο σκοπός είναι η δημιουργία ισχυρού μετώπου εναντίον της Δύσης και η «χειραφέτηση» από τα δεσμά του μεταπολεμικού διεθνούς συστήματος διακυβέρνησης που έστησαν οι ΗΠΑ. Η κίνηση αυτή συμφέρει πρωτίστως τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ η διατήρηση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ως έχει ευνοεί τη χώρα του. Επίσης, οι ευνοημένοι από την παγκοσμιοποίηση –κυρίως Κίνα και Ινδία– μπορεί να μην καταδικάζουν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, όμως έχουν ανάγκη τη σταθερότητα του σημερινού συστήματος για την ανάπτυξή τους.
Μέσα σε τόση αβεβαιότητα, το σίγουρο είναι ότι κάποιες χώρες ήδη επέλεξαν τη σύγκρουση για να πετύχουν τους στόχους τους. Μένει στους πολίτες ελεύθερων χωρών να κρίνουν εάν ο κόσμος θα αφεθεί να βυθιστεί σε συγκρούσεις ή εάν θα επιδιώξει τον δύσκολο δρόμο της συνεννόησης στην αντιμετώπιση των θανάσιμων κινδύνων της εποχής.