Στις 18 ∆εκεμβρίου 2023, το Dicasterium για τη διδασκαλία της πίστης της Καθολικής Εκκλησίας εξέδωσε τη Δήλωση (Declaratio) «Fiducia supplicans» («Ικετευτική εμπιστοσύνη») για την ευλόγηση ομοφύλων ζευγαριών. Το κείμενο συνέταξε κατά κύριο λόγο ο Αργεντινός καρδινάλιος Βίκτορ Μανουέλ Φερνάντες, ο νέος επικεφαλής, από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023, του Dicasterium, και το συνυπογράφει ο Πάπας Φραγκίσκος. Σύμφωνα με τη Δήλωση, ένας χειροτονημένος λειτουργός της Καθολικής Εκκλησίας μπορεί να ευλογήσει ζευγάρι ομοφύλων, αν του το ζητήσει, με μια αυτοσχέδια ευχή, εκζητώντας το έλεος του Θεού για τη ζωή του. Η ευχή αυτή δεν περιβάλλεται καμία λειτουργική μορφή, δεν προτείνεται επίσημο κείμενό της ούτε επομένως θα συμπεριληφθεί στο Ευχολόγιο (De Benedictionibus) της Καθολικής Εκκλησίας.
Για να στηρίξει αυτή την απόφαση, το Dicasterium έπρεπε να αναθεωρήσει ή να αναδιατυπώσει με νέες αποχρώσεις τη διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας περί ευλογίας (benedictio). Αυτό το τμήμα της Δήλωσης, που δεν ενδιαφέρει τους πολιτικολογούντες, είναι μάλλον και το σημαντικότερο. Η Δήλωση θέλει να διευρύνει τη διακριτική ελευθερία του ιερέα, που συνοδεύει συγκεκριμένους ανθρώπους στην πορεία τους προς τον Θεό, και προτείνει τον πολλαπλασιασμό των αυτοσχέδιων ευχών, για τις οποίες δεν θα απαιτείται να ενδυθούν μια οποιαδήποτε λειτουργική μορφή, ώστε να μην υποβάλλονται σε υπερβολικό έλεγχο. Το Ευχολόγιο και το Κανονικό Δίκαιο δεν μπορούν και δεν πρέπει να καλύψουν όλες τις όψεις της ζωής. Αν κάποιος ζητάει ευλογία από την Εκκλησία, αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι νιώθει την ανάγκη της βοήθειας του Θεού στη ζωή του (21). Γι’ αυτό ακριβώς και δεν πρέπει ποτέ, σύμφωνα με τη Δήλωση, να τίθεται ως προϋπόθεση για τη χορήγησή της μια εξαντλητική ηθική εξέταση του ανθρώπου που τη ζητάει. Η ηθική τελειότητα δεν αποτελεί προαπαιτούμενο για να δώσει η Εκκλησία την ευλογία της (25). «Οι ευλογίες προσφέρονται χωρίς όρους», γιατί «είμαστε πιο σημαντικοί για τον Θεό, από όλες τις αμαρτίες που μπορούμε να διαπράξουμε» (27). «Τον ερχόμενον προς με ου μη εκβάλω έξω» (Ιω. 6:37). Η ευλογία ομοφύλων ζευγαριών δεν έρχεται να επικυρώσει και να νομιμοποιήσει μια σχέση, αλλά να την ανοίξει στον δρόμο του Θεού.
Η Δήλωση που εξέδωσε το Dicasterium της Καθολικής Εκκλησίας για την ευλόγηση ομοφύλων ζευγαριών, την οποία συνυπογράφει ο Πάπας Φραγκίσκος, είναι ταυτόχρονα τολμηρή και συνετή.
Η Δήλωση προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, μεγάλη συζήτηση και ξεσήκωσε πολλές αντιδράσεις, θετικές και αρνητικές. Οι αρνητικές αντιδράσεις προέρχονται κυρίως από την Αφρική. Η μία μετά την άλλη οι Σύνοδοι των επισκόπων των αφρικανικών χωρών (Κονγκό, Νιγηρία, Ζάμπια, Ρουάντα, Καμερούν, Γκάνα κ.λπ.) απαγορεύουν στους ιερείς τους να δώσουν τέτοια ευλογία σε ομόφυλα ζευγάρια. Δεν μας αιφνιδιάζει η αντίδρασή τους: σε τριάντα δύο αφρικανικές χώρες η ομοφυλοφιλία αποτελεί ποινικό αδίκημα. Αλήθεια, για πόσους από τους ομοφυλόφιλους που καταδικάστηκαν και φυλακίστηκαν εκεί διαμαρτυρήθηκαν οι Αφρικανοί ιερείς και επίσκοποι; Στη Δύση, οι αντιδράσεις προέρχονται κυρίως από Πολωνούς, Ουκρανούς και Ούγγρους επισκόπους, στους οποίους πρέπει να προστεθούν και λίγες ακόμη περιπτώσεις αντιπολιτευόμενων τον Πάπα Φραγκίσκο επισκόπων (όπως ο γνωστός Γερμανός καρδινάλιος Γκέρχαρντ Μίλερ) καθώς επίσης και οι συντηρητικοί επίσκοποι της Αμερικής. Το Βατικανό είχε επίγνωση ασφαλώς ότι η Δήλωση θα προκαλούσε αντιδράσεις, γι’ αυτό και στο κείμενο τονίζεται με έμφαση ότι δεν αλλάζει σε τίποτε η καθολική διδασκαλία περί γάμου ούτε νομιμοποιείται ο γάμος ομοφύλων. Απλώς η Εκκλησία ευλογεί ανθρώπους, με αυτοσχέδια ευχή, αντίθετα δηλαδή από ό,τι έκαναν οι Φλαμανδοί επίσκοποι του Βελγίου που έδωσαν στη δημοσιότητα, στις 20 Σεπτεμβρίου 2022, ειδικό λειτουργικό τύπο για την ευλόγηση ομοφύλων ζευγαριών.
Η Δήλωση «Fiducia supplicans» είναι ταυτόχρονα τολμηρή και συνετή. Αν η τόλμη της είναι αυταπόδεικτη, η σύνεσή της χρειάζεται εξήγηση. Η Καθολική Εκκλησία θέλει –και πολύ σωστά– να διατηρήσει τη συνοχή της και να μην προκληθεί με αυτή τη Δήλωση σχίσμα. Από την άλλη, έχει επίγνωση ότι στα ζητήματα σεξουαλικής ηθικής δεν γίνεται όλες οι χώρες της Γης να πορεύονται με τον ίδιο βηματισμό· δεν μπορεί η Αφρική να συμπορεύεται με την Ολλανδία. Η Καθολική Εκκλησία δεν προσδίδει στη Δήλωση υποχρεωτικό και κανονιστικό χαρακτήρα, αλλά αφήνει την ευλόγηση των ομοφύλων ζευγαριών στη διάκριση των ποιμένων της, πράγμα που τελικά σημαίνει ότι ανοίγει ακριβώς τον δρόμο σε κάθε τοπική Εκκλησία να προχωρήσει με τον δικό της ρυθμό. Το έχει ξανακάνει αυτό, με θετικά αποτελέσματα, και στο παρελθόν, μετά τη Β΄ Βατικανή. Δεν υπάρχει επομένως κανένας κίνδυνος σχίσματος, όπως απειλούν οι εχθρικά διακείμενοι προς τον σημερινό Πάπα. Το τολμηρό και φρόνιμο κείμενο της Δήλωσης επιβεβαιώνει τη βούληση του Πάπα Φραγκίσκου και μεγάλου μέρους των καθολικών, κληρικών και λαϊκών, να μην απομονωθεί η Εκκλησία μέσα στον σημερινό κόσμο, αλλά να λαμβάνει υπόψη της τους πραγματικούς ανθρώπους, με σάρκα και οστά, στους οποίους απευθύνεται. Ο χρόνος θα είναι με το μέρος της Δήλωσης.
Τις ίδιες ημέρες με τη Δήλωση της Καθολικής Εκκλησίας εξέδωσε απόφαση και η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος για το ίδιο θέμα. Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα δύο κείμενα δεν βρίσκεται στις θέσεις τους αλλά στο ύφος και στο πνεύμα: η Καθολική Εκκλησία εξέδωσε ένα πνευματικό κείμενο, ένα κείμενο ποιμαντικής φιλανθρωπίας και εγγύτητας προς τους ανθρώπους, η Εκκλησία της Ελλάδος, αντιθέτως, ένα νομικό. Τη Δήλωση την έχουν γράψει ποιμένες, την απόφαση της Ιεράς Συνόδου νομικοί ή μάλλον κάποιοι που θεωρούν τον εαυτό τους νομικό. Οι ορθόδοξοι θεολόγοι προσάπτουν συχνά στην Καθολική Εκκλησία νομικισμό. Ο αναγνώστης των δύο κειμένων δεν θα δυσκολευτεί να δει πού βρίσκεται πράγματι ο νομικισμός.