Κάθε χρόνο τέτοια εποχή οι κεφαλές του κόσμου απολαμβάνουν τις αλκυονίδες ημέρες τους στο Νταβός. Ποτάμι έχει εκεί βέβαια, όχι θάλασσα, σαν εκείνη που τάραζε την καημένη την αλκυόνη, αλλά μια ολιγοήμερη γαλήνη όλοι τη λαχταρούν. Και πρωτίστως όσοι βασανίζονται από δεινές έγνοιες για το μέλλον της ανθρωπότητας και χρειάζονται καθαρό μυαλό. Χωρίς παρενοχλήσεις από διαμαρτυρόμενους διαδηλωτές, αυτούς τους άρρωστους της καχυποψίας, της δαιμονολογίας και της γκρίνιας. Πόσοι θ’ ανέβουν πια εις το βουνό ψηλά εκεί; Οσοι κατάφεραν να πάνε και στο Ντουμπάι, για να διαμαρτυρηθούν εκ του σύνεγγυς στη διάρκεια της Παγκόσμιας Συνόδου για το Κλίμα…
Μακριά λοιπόν από τέτοιες σκοτούρες, πρόεδροι και πρωθυπουργοί, βασιλιάδες, δικτάτορες, ολιγάρχες, μεγιστάνες, διευθύνοντες συμβουλάτορες, διασημότητες (όπου κι αν οφείλουν τη φήμη τους), γενικώς ηγεμόνες, αλλά και «φιλάνθρωποι», και κάποιοι διανοούμενοι, ενσωματωμένοι ή μη, και ακτιβιστές επίσης, για ξεκάρφωμα, εν πάση περιπτώσει μερικές χιλιάδες «ιθύνοντες», μέλη των ποικιλόμορφων ελίτ, συνάζονται γεναριάτικα κατ’ έτος στο ορεινό ελβετικό θέρετρο για να διακριβώσουν προς τα πού πορεύεται ο κόσμος. Και κυρίως για να αποφασίσουν προς τα πού πρέπει να πορευτεί. Κακά τα ψέματα, όσα λέγονται και γίνονται στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, και δεν εννοώ όσα γίνονται γνωστά, είναι δυστυχώς καθοριστικότερα για τη μοίρα μας απ’ ό,τι οι επίσημες Οικουμενικές Σύνοδοι για το Κλίμα ή τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Το Νταβός είναι η πρωτεύουσα του παγκοσμιοποιημένου πλανήτη. Σύμφωνα και με τη μακρόχρονη ελβετική παράδοση «ανοχής» ή «αδιαφορίας για τις λεπτομέρειες» (το λένε και στυγνό κυνισμό), εδώ είναι όλοι αποδεκτοί, πλην της σφόδρα αντιπαραγωγικής πολιτικής και οικονομικής ηθικής, που δεν δικαιούται να παρίσταται και να ομιλεί. Αρκεί το χρήμα τους (όπως κι αν το απέκτησαν) να είναι αποτελεσματικό πλυντήριο των ανομημάτων τους. Αρκεί η εξουσία τους (όπως κι αν την κατέκτησαν) να τους προσφέρει τα απαιτούμενα «έγγραφα», διαβατήριο και εισιτήριο.
Η «βρώμικη ενδεκάδα»
Ιδού, ας πούμε, η «βρώμικη ενδεκάδα του Νταβός», όπως τη συγκρότησε το περιοδικό Politico:
1. Ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι, «ο Τραμπ με το αλυσοπρίονο», που λατρεύει τον Αλ Καπόνε, μισεί τον Πάπα («κομμουνιστικό σκατό» τον αποκαλεί) και τους φόρους και, φυσικά, κατακρίνει σαν φάρσα την κλιματική κρίση.
2. Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, πρόμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας του Τύπου (όρα Τζαμάλ Κασόγκι).
3. Ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ, μεγάλου απόντος φέτος, μια και πολεμάει για την παλιννόστησή του στα πλανηταρχικά μεγαλεία. Ο πεθερός δεν καταδίκασε τη δολοφονία του Κασόγκι και η Σαουδική Αραβία ενίσχυσε την επενδυτική εταιρεία του γαμπρού με δύο δισ. δολάρια.
4. Ο απολυταρχικός ηγέτης του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ.
5. Ο πρόεδρος της Ρουάντας Πολ Καγάμε, αγαπημένος της Δύσης «των αξιών», κι ας γέμισε τις φυλακές με αντιφρονούντες.
Μερικές χιλιάδες «ιθύνοντες», μέλη των ποικιλόμορφων ελίτ, συνάζονται στο ορεινό ελβετικό θέρετρο για να διακριβώσουν προς τα πού πορεύεται ο κόσμος. Και κυρίως για να αποφασίσουν προς τα πού πρέπει να πορευτεί.
6. Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο, που ελέγχεται δικαστικά για ποικίλα σκάνδαλα.
7. Η πρόεδρος της Ουγγαρίας Καταλίν Νόβαλ, που ασκεί τον ορμπανόπνευστο υπερσυντηρητισμό της ηγεμονεύοντας στις διεθνείς αντιδράσεις κατά των αμβλώσεων και του φεμινισμού.
8. Ο αυταρχικός πρωθυπουργός του βασιλείου της Καμπότζης Χουν Μανέ, που κληρονόμησε την εξουσία από τον πατέρα του, πρωθυπουργό επί 38 χρόνια.
9. Ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραμάν μπιν Τζασίμ αλ Θάνι, πρωθυπουργός του Κατάρ, του εμιράτου που ειδικεύεται στις δωροδοκίες, ευρωκοινοβουλευτικές, μουντιαλικές κ.ά.
10. Ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα, υπονομευτής της νέας κυβέρνησης του Ντόναλντ Τουσκ.
11. Ο Αμίν Νάσερ, διευθύνων σύμβουλος της Aramco, της κρατικής εταιρείας πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Της χώρας που ευθύνεται για το 4% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από το 1965.
Οι «ενάρετοι»
Καμιά αντίρρηση. Στην «ενδεκάδα των ρυπαρών» θα μπορούσε να αντιπαρατάξει κανείς την «ενδεκάδα των εναρέτων». Δηλαδή πολιτικών που φλέγονται από μεταρρυθμιστικό πάθος (τέτοιο που να παρακάμπτει ενίοτε και το Σύνταγμα), λατρεύουν τη λογοδοσία, τη διαφάνεια και την κριτική, σέβονται τις Ανεξάρτητες Αρχές, ιδίως όσες προσπαθούν να προστατέψουν ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες (όπως το δικαίωμα στον μη πρεταντορικώς υποκλεπτόμενο ιδιωτικό βίο), αδιαφορούν για το πολιτικό κόστος και δεν διαθέτουν επιτελείο που να σκηνοθετεί τυχαίες συναντήσεις τους με τυχαίους ομοϊδεάτες, προς κατασκευή προπαγανδιστών φιλμακίων. Σ’ αυτή την ενδεκάδα θα διεκδικούσε σίγουρα θέση ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, που εκόμισε στο Νταβός έναν ωραιότατο πίνακα της χώρας, φιλοτεχνημένο με τον χρωστήρα τής πιο αυστηρής αντικειμενικότητας.
Εναν δικό της πίνακα, του πλανήτη όλου, ζωγράφισε η μη κυβερνητική οργάνωση Oxfam, που προσπαθεί εμμονικά, κάθε χρόνο, να χαλάσει τη «γιορτή του Νταβός», όπου υποτίθεται ότι κυριαρχεί ένα φιλάνθρωπο «μεταχριστουγεννιάτικο πνεύμα». Προ διετίας είχε ανακοινώσει πως οι δέκα υπερμεγιστάνες –Ελον Μασκ, Τζεφ Μπέζος, Μπιλ Γκέιτς, Μαρκ Ζούκερμπεργκ…– κατά την πανδημία αυγάτισαν την περιουσία τους από τα 700 δισ. στο 1,5 τρισ. Γι’ αυτό και είχα βάλει στις «Υποθέσεις» της 23ης Ιανουαρίου 2022 τον τίτλο «Οι κροίσοι θησαυρίζουν και με την πανδημική κρίση».
Προχθές η Oxfam μάς ενημέρωσε ότι το δόγμα περί της κρίσεως που μπορεί να γίνει ευκαιρία, που το ασπάζεται και ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, ισχύει απολύτως –και αποκλειστικά– για τους ζάπλουτους του κόσμου τούτου: οι κρίσεις που ταλανίζουν τον πλανήτη από το 2020 (πανδημία, κλιματική κατάρρευση, πόλεμοι, κρίση του κόστους ζωής) αποτέλεσαν τη χρυσή ευκαιρία για τους πέντε πλουσιότερους (Μασκ, Μπερνάρ Αρνό, Μπέζος, Λάρι Ελισον, Ζούκερμπεργκ) να υπερδιπλασιάσουν το κομπόδεμά τους: από τα 405 δισ. δολάρια στα 869. Την ίδια περίοδο, το φτωχότερο 60% του πλανήτη είδε τον «πλούτο» του να συρρικνώνεται κι άλλο. Εξ ου και ο σημερινός τίτλος.
Εξ ου επίσης η καταφυγή στο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Ο αειπλάνητος», όπου ο ήρωας στολίζει τον συμπέθερό του: «Αμα μ’ έβλεπε να δίνω δυο κρομμυδάκια, ή λίγο μαϊδανό, ή κανένα μαρούλι, σε κανένα φτωχόν διαβάτη, εσκύλιαζε απ’ το κακό του. Εγώ του είπα, και να πεθάνη, δεν θα τα πάρη μαζί του, και να ζήση, θα του πέσουν παραπολλά στο στομάχι του…».