Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Το σχολείο δεν είναι -και δεν πρέπει να είναι- ευχάριστο, να σκορπίζει χαρά, να διαλύει κάθε άγχος. Δεν είναι αυτός ο ρόλος του. Το «πρωτόκολλο συνεργασίας» ανάμεσα στον καθηγητή και στον μαθητή προϋποθέτει σεβασμό (αμοιβαίο) και πειθαρχία. Η μαθησιακή διαδικασία έχει πολύ κόπο και απαιτήσεις. Η επανάληψη αυτών των αρχών είναι απαραίτητη για να μην… ξεχνιόμαστε και αναλαμβάνουμε, όπως η ΟΛΜΕ, διαρκώς και αδιακρίτως την υπεράσπιση των μαθητών-«θυμάτων». Με ανακοίνωσή της, με την οποία καλεί σε Πανελλαδική Δράση (στις 17/06), ανάγει σε νέο, μέγα εχθρό την «τράπεζα θεμάτων». Την εφαρμογή, δηλαδή, από φέτος προαγωγικών εξετάσεων στην Α΄ Λυκείου και νέο τρόπο υπολογισμού του βαθμού προαγωγής (για τις τρεις τάξεις του Λυκείου), ο οποίος συνυπολογίζεται για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σύμφωνα με την «τράπεζα θεμάτων», τα δύο από τα τέσσερα θέματα δεν τα βάζει ο καθηγητής αλλά το υπουργείο. Ο εκπαιδευτικός πληκτρολογεί τον κωδικό του σχολείου στον υπολογιστή και παραλαμβάνει, ανάλογα με το μάθημα που διδάσκει, τα δύο θέματα. «Ηταν λογικά και μέσα από τη διδακτέα ύλη, θα μπορούσα να τα έχω βάλει κι εγώ», σχολιάζει φυσικός σε δημόσιο λύκειο. Επιπλέον, σημειώνει ότι, καθώς εκείνος τα εκφωνεί, μπορεί να διευκολύνει τους μαθητές του, άρα δεν καταλύεται εντελώς η μυστική συνθήκη σύμφωνα με την οποία έδινε τα SOS πριν από τις εξετάσεις ώστε μόνο ο εντελώς αδιάβαστος ή αδιάφορος να μην παίρνει έστω τη βάση. Με τη νέα ρύθμιση, οι μαθητές θα γράφουν τα δύο με το εθιμικό δίκαιο των SOS και τα άλλα δύο «άγνωστα» (της «τράπεζας θεμάτων») με… κατανόηση, αφού βαθμολογητής είναι ο δικός τους καθηγητής.
Η εφαρμογή του μέτρου, όμως, (όπως και κάθε μέτρου) πολλαπλασίασε τον πανικό. Εστρεψε γονείς και παιδιά στα φροντιστήρια, εκπαιδευτικούς στη διαμαρτυρία και στα συλλαλητήρια. Φυσικό ανακλαστικό, αυτόματη αντίδραση. Χωρίς δεύτερη σκέψη. Οπως και τα συνακόλουθα: περί ψυχικής υγείας των μαθητών, περί ενίσχυσης των φροντιστηρίων, περί καταστροφικών αποτελεσμάτων.
Θα μπορούσε κανείς να καταρτίσει ένα ευρύ ερωτηματολόγιο: Εντάσσεται το μέτρο στη διαδικασία εξορθολογισμού της δημόσιας εκπαίδευσης; Γιατί πρέπει να μεσολαβεί το κράτος στη σχέση καθηγητή – μαθητή; Μήπως, το κράτος, στην προσπάθειά του να ελέγξει εκείνον που ασκεί πλημμελώς τα καθήκοντά του, ακυρώνει και τον συνεπή και εργατικό; Ενισχύεται ή όχι με αυτόν τον τρόπο η μάθηση; Εάν λειτουργούσε η αξιολόγηση, θα υπήρχε ανάγκη επιπρόσθετων μέτρων; κ.ο.κ.
Καμία απάντηση δεν μπορεί να πολεμήσει τη γερά εδραιωμένη νοοτροπία του φροντιστηρίου. Την αναζήτηση λύσης εκεί που ουσιαστικά, δεκαετίες τώρα, μεγεθύνεται το πρόβλημα. Κάθε μεταβολή στο σύστημα των εξετάσεων προσθέτει ώρες στα κατ’ οίκον ιδιαίτερα, ενισχύει την παραπαιδεία ακόμη και σε περιόδους μεγάλης οικονομικής κρίσης.
Οι γονείς χάνουν την ψυχραιμία τους, τα παιδιά «διαλύονται» μέσα σε δυσανάλογες για τις αντοχές τους ψυχικές πιέσεις, το πανεπιστήμιο φαντάζει μονόδρομος. Με απαξιωμένη την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, ο όγκος των υποψήφιων για μια θέση στην ανώτατη εκπαίδευση δεν πρόκειται να μειωθεί ποτέ. Και ως εκ τούτου, διάφορα εμβαλωματικά, μέτρα, που θα προσπαθούν να ενισχύσουν την αξιοπιστία του Λυκείου, απλώς θα πολλαπλασιάζουν τον πανικό των εμπλεκομένων. Γιατί ο εξορθολογισμός είναι κι αυτός εκπαιδευτικός μηχανισμός, που προϋποθέτει ψυχραιμία και συγκροτημένο τρόπο σκέψης από όλες τις πλευρές. Στην ελληνική κοινωνία, όμως, το μόνο που παραμένει σταθερό είναι η διάσταση ανάμεσα στην επιθυμία και στην πραγματικότητα.