Κατά τη χρεοκοπία της χώρας τον 19ο αιώνα, οι ξένοι ομολογιούχοι «έπεισαν» τις μεγάλες δυνάμεις να προχωρήσουν στον αποκλεισμό και του λιμανιού του Πειραιά. Υστερα από αυτά τα… δραστικά μέτρα η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να δεχθεί τους όρους των πιστωτών και καθιερώθηκε ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος που επέβαλε την εξόφληση των ξένων δανειστών με νέους έμμεσους φόρους. Πλήρωσε ο (φτωχός) λαός.
Πολλοί έχουν την αίσθηση ότι τα ίδια συμβαίνουν σήμερα και είναι πρόθυμοι να πουν «το μεγάλο όχι» καθώς πλήττεται η ανεξαρτησία της χώρας και δεν δέχονται να υποστούν εκβιασμό. Απλώς τώρα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Οπως συνέβη και τα προηγούμενα χρόνια, οι «κακοί» ξένοι δεν χρειάζεται να διατυπώσουν ανοιχτά «πιεστικές προτάσεις». Αντίθετα, εμφανίζονται λιγομίλητοι και σκεπτικοί, «υπομένουν» προσβλητικές εκφράσεις και αποχωρούν, σίγουροι ότι η έλλειψη ρευστότητας θα αναγκάσει την όποια ελληνική κυβέρνηση να αποδεχθεί τα μέτρα πολιτικής που θέλουν. Αφήνουν τον χρόνο και την ασχετοσύνη να κάνουν το θαύμα τους. Σήμερα δεν χρειάζεται ο ναυτικός αποκλεισμός με τις κανονιοφόρους. Αρκεί μια διοικητική απόφαση της ΕΚΤ, με την οποία η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών περιορίζεται και γίνεται ακριβότερη…
Τα χρόνια πριν από το Μνημόνιο, το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας ήταν τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου και γι’ αυτό η Ελλάδα έφθασε στη χρεοκοπία. Η ευχέρεια αυτή δεν υπάρχει, καθώς η χώρα έχει αποκλειστεί από τις αγορές και δεν μπορεί να δανειστεί από τις ξένες τράπεζες. Με τους περιορισμούς που τέθηκαν από την ΕΚΤ, αποκλείστηκαν ουσιαστικά και οι ελληνικές τράπεζες από την ευχέρεια να δανείζουν το Δημόσιο. Κι αυτό συμβαίνει ενώ οι νέοι υπουργοί, με τον ενθουσιασμό του πρωτάρη, έσπευσαν να εξαγγείλουν μέτρα που απαιτούν νέες δαπάνες ενώ ταυτόχρονα κατάργησαν επιλογές όπως οι ιδιωτικοποιήσεις που θα έφερναν έσοδα στο Δημόσιο. Εκαναν έναν αδικαιολόγητο επικοινωνιακό χειρισμό της εκλογικής νίκης καθώς στην πραγματικότητα δεν χρειαζόταν να υλοποιήσουν όλα όσα είχαν υποσχεθεί την πρώτη ημέρα της διακυβέρνησης ενώ γνωρίζουν το πραγματικό πρόβλημα.
Ωστόσο το παιχνίδι είναι ελεγχόμενης έντασης. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα δέχεται ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου ως ενέχυρο προκειμένου να χρηματοδοτεί ελληνικές τράπεζες, αφήνει όμως ανοιχτό το παράθυρο παροχής ρευστότητας μέσα από την Τράπεζα της Ελλάδος που διαχειρίζεται τον ELA. Η διαφορά είναι ότι ούτε αυτή η χρηματοδότηση είναι απεριόριστη και κυρίως έχει υψηλότερο επιτόκιο από τα δάνεια της ΕΚΤ. Με τον ELA, οι τράπεζες μπορούν να καλύψουν το κενό από ενδεχόμενη μείωση καταθέσεων αλλά δεν μπορούν να διοχετεύουν κεφάλαια στο Δημόσιο καθώς δεν μπορούν να αγοράσουν περισσότερα έντοκα γραμμάτια.
Αρα το όραμα κάποιων υπουργών να ξοδεύουμε μόνον όσα έχουμε έγινε πραγματικότητα. Το ελληνικό Δημόσιο βαδίζει στον δρόμο της αρετής στον οποίο οι δαπάνες είναι ανάλογες των εσόδων και, επειδή περιορίζονται και τα έσοδα, προφανώς, μειωμένες θα είναι και οι δαπάνες. Ούτε σε αυτό φαίνεται να έχουν ουσιώδη αντίρρηση οι ξένοι δανειστές. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ο δρόμος αυτός οδηγεί σε βαθύτερη ύφεση και μεγαλύτερη ανεργία κι ούτε καθιστά βιώσιμο το χρέος. Γι’ αυτό ίσως πρέπει να αναζητηθεί γρήγορα άλλος δρόμος. Αν υπάρχει ακόμα χρόνος.