Οι πόλεμοι σταματούν όταν η μία πλευρά νικήσει την άλλη ή όταν και οι δύο είναι τόσο εξουθενωμένες που προχωρούν σε συμβιβασμό. Η εικόνα των πολιτικών αρχηγών στη συζήτηση της περασμένης Τετάρτης μάς επιτρέπει να ελπίζουμε ότι οι εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου ίσως οδηγήσουν σε κυβέρνηση συνεργασίας και στη λύση προβλημάτων που ταλαιπωρούν τη χώρα πολλά χρόνια. Οι αρχηγοί ήταν κουρασμένοι, χωρίς πάθος και έμπνευση. Και οι θεατές αδιάφοροι. Καταλαβαίνουμε πλέον ότι τα ψέματα και οι παλικαρισμοί δεν έχουν καμία σημασία, ότι αυτό που προέχει είναι η σταθερότητα που θα επιτρέψει στον καθένα να κάνει τα σχέδιά του, να βγούμε από το τέλμα της αβεβαιότητας.
Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε η Νέα Δημοκρατία δείχνουν να βρίσκονται σε θέση να πετύχουν καθαρή νίκη, και οι αρχηγοί τους φαίνεται να το καταλαβαίνουν. Ενώ θέλουν να κερδίσουν πόντους έναντι των αντιπάλων, και να συσπειρώσουν τους οπαδούς, δεν θέλουν να κλείσουν καμία πόρτα στη διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει τις εκλογές. Τα μικρότερα κόμματα, επίσης, αναμένουν προτάσεις συνεργασίας ή εύχονται να βρεθούν αντίθετα με όποια κυβέρνηση προκύψει, ώστε να αποκτήσουν τη δύναμη του αντιπολιτευόμενου πόλου. Το «ξεφούσκωμα» των μεγάλων λόγων και υποσχέσεων θα είναι χρήσιμο για την επόμενη μέρα, επιτρέποντας συνεργασίες εκεί όπου παλιότερα ήταν αδύνατες.
Σημαντικό φαινόμενο των τελευταίων εβδομάδων είναι και το γεγονός ότι τα μικρότερα κόμματα τα οποία ακόμη επενδύουν στα παχιά λόγια και στην ξέφρενη καταγγελία δεν έχουν μεγάλη απήχηση στους πολίτες.
Σύμφωνα με την «Εκτίμηση Πολιτικών Τάσεων» της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Πανεπιστημίου Μακεδονίας, που διεξήχθη μεταξύ 9-11 Σεπτεμβρίου για λογαριασμό του ΣΚΑΪ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ν.Δ. αύξησαν το ποσοστό τους στην εκτίμηση πρόθεσης ψήφου (σε 28,5% ο ΣΥΡΙΖΑ και 27,5% η Ν.Δ., από την ισοπαλία του 27% την προηγούμενη εβδομάδα), η Λαϊκή Ενότητα με τον έντονο καταγγελτικό λόγο έπεσε από το 4% στο 3%, ενώ το ΠΑΣΟΚ ανέβηκε από το 4,5% στο 5,5% και το Ποτάμι έπεσε από 5,5% στο 5%. Το ΚΚΕ μένει σταθερό στο 6%, ενώ η Χρυσή Αυγή ανέβηκε από το 6,5% στο 7% και βρίσκεται στην τρίτη θέση της πρόθεσης ψήφου. Η Ενωση Κεντρώων παραμένει σταθερή στο 4,5%, ενώ οι Ανεξάρτητοι Ελληνες παραμένουν κάτω από το όριο της εισόδου στη Βουλή, με 2%.
Την επόμενη μέρα των εκλογών οι πολιτικοί αρχηγοί θα πρέπει να έχουν στον νου και το άλλο μεγάλο εύρημα των τελευταίων δημοσκοπήσεων – η προτίμηση του κόσμου για έναν μεγάλο συνασπισμό (45% στην έρευνα της προηγούμενης εβδομάδας) που θα συμβάλει στη σταθερότητα. Το γεγονός ότι η Λαϊκή Ενότητα του Παναγιώτη Λαφαζάνη δεν φαίνεται να «τραβάει», ενώ επιμένει ακριβώς στην πολιτική την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει, δείχνει ότι και για τους περισσότερους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ τα παραμύθια των εύκολων λύσεων έχουν τελειώσει. Σε αυτό το κλίμα, το ντιμπέιτ των επτά αρχηγών κομμάτων καταγράφει πρόσθετο σημαντικό στοιχείο: ενώ το 69% των ερωτηθέντων είπε ότι παρακολούθησε τη συζήτηση, το 84% αυτών είπε ότι το ντιμπέιτ δεν τους επηρέασε καθόλου. Μόλις το 1,5% είπε ότι το ντιμπέιτ τούς έκανε να αλλάξουν επιλογή. Το ενδιαφέρον, δηλαδή, είναι μεγάλο αλλά οι περισσότεροι έχουν ήδη αποφασίσει τι θα κάνουν την ερχόμενη Κυριακή.
Αύριο θα βρεθούν αντιμέτωποι σε ντιμπέιτ ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης. Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε –τώρα που δεν θα αμύνονται από τα βέλη των αρχηγών των άλλων κομμάτων– εάν έχουν κατανοήσει ότι οι παλιές πολιτικές συμπεριφορές εξαντλήθηκαν με την περιπετειώδη και καταστροφική επτάμηνη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Εάν διακρίνουμε σοβαρότητα και πνεύμα συνεργασίας και από τους δύο, θα τολμήσουμε να πούμε ότι οι κρίσεις και αναταράξεις των τελευταίων χρόνων είχαν θετικό αποτέλεσμα. Εάν φανεί ότι τα δύο μεγάλα κόμματα μπορούν να συνεργαστούν ώστε να φέρουν εις πέρας την εθνική αποστολή της πολιτικής σταθερότητας και της οικονομικής ανόρθωσης, όλα θα αλλάξουν στην Ελλάδα. Εάν συνεχιστεί το αδιέξοδο, τότε κινδυνεύει η θέση της χώρας στην Ευρωζώνη και την Ε.Ε. και υπονομεύεται κάθε προσπάθεια ανάκαμψης και ανόρθωσης.
Από τις παλιές πολιτικές αντιπαραθέσεις όλοι χάσαμε. Τώρα που ουδείς μπορεί να κερδίσει ίσως αρχίσουμε να χτίζουμε. Ο Αλέξης Τσίπρας πήρε τη δύσκολη απόφαση όταν χρειάστηκε, ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης δείχνει πνεύμα συνεργασίας, ενώ το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ είναι πρόθυμα να συμβάλουν στη σταθερότητα. Ισως τα πράγματα να μην είναι τόσο άσχημα όσο δείχνουν.