Η ύφεση της οικονομίας το καυτό δίμηνο Ιουνίου – Ιουλίου, όταν οι τράπεζες ήταν κλειστές για τρεις εβδομάδες και επιβλήθηκαν περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίου, ήταν μικρότερη απ’ όσο… έπρεπε, κανονικά. Ιδιώτες και επιχειρήσεις είχαν προνοήσει και κάλυψαν μεγάλο μέρος των αναγκών, παρακάμπτοντας τους περιορισμούς. Ωστόσο, η θετική εξέλιξη της οικονομίας έχει και πολιτική ανάγνωση, καθώς επιβεβαιώνει την απαξίωση του πολιτικού συστήματος! Αποδεικνύεται ότι ιδιώτες και εταιρείες αγνόησαν τόσο τις «καθησυχαστικές» διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης όσο και τις «ελπιδοφόρες» υποσχέσεις της αντιπολίτευσης και φρόντισαν να λάβουν μέτρα. Αυτά που τελικά βοήθησαν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα.
Η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας έχει καταγράψει («Ερμηνεύοντας τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας») την προνοητικότητα της κοινωνίας. Από τα τέλη του 2014, παρατηρούνται κινήσεις προστασίας από μελλοντικούς (πολιτικούς) κινδύνους. Ειδικά την περίοδο από τον Νοέμβριο 2014 έως τον Ιούνιο 2015, οι επιχειρήσεις απέσυραν περίπου 9,3 δισ. ευρώ από ελληνικές τράπεζες, ποσό που αντιστοιχούσε στο 39% των καταθέσεών τους. Τα νοικοκυριά την ίδια περίοδο απέσυραν 32 δισ. ευρώ, δηλαδή το 24% των καταθέσεων, από τα οποία σχεδόν τα μισά ήταν αναλήψεις σε μετρητά.
Στην πραγματικότητα, επιχειρήσεις και ιδιώτες αγνόησαν την τρέχουσα πολιτική ρητορική της περιόδου και αξιοποίησαν (!) τη ρευστότητα που παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από τον ELA, διασφαλίζοντας μεγάλο μέρος των καταθέσεών τους.
Παράλληλα, πολλές επιχειρήσεις επιτάχυναν τις εισαγωγές πρώτων υλών, παρότι η οικονομία είχε εισέλθει σε περίοδο ύφεσης. Το πρώτο εξάμηνο του 2015 οι εισαγωγές αυτών των προϊόντων έχουν αύξηση 11,7%, ποσοστό υπερδιπλάσιο της τελευταίας τριετίας.
Το «θαύμα» της λειτουργίας της οικονομίας, στην περίοδο κλειστών τραπεζών και απαγόρευσης ουσιαστικά των εισαγωγών, εκτός από ορισμένα τρόφιμα, φάρμακα και καύσιμα, οφείλεται στην προνοητικότητα των ανθρώπων. Κυρίως όμως πρέπει να αποδοθεί στη δυσπιστία τους στις επίσημες ανακοινώσεις!
Βέβαια, ακόμα και με ηπιότερη ύφεση, υπάρχουν θύματα. Η αύξηση της ανεργίας, η συντριβή επιχειρήσεων που δεν είχαν τη δυνατότητα να έχουν καταθέσεις στο εξωτερικό, εταιρείες σχετικά μικρές, υπερχρεωμένες ή με εξάρτηση από εισαγωγές έχουν πληγεί. Δεν είναι τυχαίο ότι ο αριθμός των εταιρειών έχει μειωθεί κατά 30%. Εχει εξαφανιστεί το ένα τρίτο σχεδόν των εταιρειών, οι περισσότερες από τις οποίες είναι μικρές και αυτό εξηγεί τον μεγάλο αριθμό των ανέργων.
Τους προηγούμενους μήνες, πολλοί άντεξαν επειδή προνόησαν, αλλά στους επόμενους μήνες τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Οσο οι περιορισμοί συνεχίζονται, οι επιπτώσεις στην οικονομία θα είναι εντονότεροι. Σε καθεστώς ελέγχου της κίνησης κεφαλαίου, οι καταθέσεις δεν πρόκειται να αυξηθούν. Αντίθετα, όσοι μπορούν θα συνεχίσουν να τις διατηρούν στο εξωτερικό. Η έλλειψη καταθέσεων θα περιορίσει τις χορηγήσεις δανείων, με άμεσες επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα. Σε μια αγορά που δεν προβλέπεται να έχει ανάπτυξη, μόνον ισχυρές εταιρείες μπορούν να κάνουν επενδύσεις ή εξαγορές και συνεπώς θα επιταχυνθεί η αναδιάταξή της. Στην αγορά (όπως στη φύση και στην πολιτική) τα κενά θα καλυφθούν από όσους μπορούν. Τους λίγους!