«Φοβούνται περισσότερο την ενότητά μας από τις αεροπορικές επιδρομές», ισχυρίζεται ο Γάλλος δημοσιογράφος Nicolas Hénin, που κρατήθηκε 10 μήνες όμηρος από τον ISIS, σε κείμενό του το οποίο δημοσιεύεται στην Guardian. Οι σκέψεις του και οι εκτιμήσεις του έχουν το βάρος του βιώματος αλλά και της περαιτέρω ενασχόλησής του με το φαινόμενο (που τον οδήγησαν και στην έκδοση ενός βιβλίου). Ο Hénin πιστεύει ότι «οι εικόνες από τη Γερμανία με ανθρώπους που υποδέχονταν πρόσφυγες» ήταν ό,τι χειρότερο γι’ αυτούς, ότι «η συνοχή και η ανεκτικότητα» είναι ακριβώς αυτό που δεν θέλουν να βλέπουν.
«Είναι επιτακτικό να συγκροτήσουμε έναν διεθνή συνασπισμό κατά της τρομοκρατίας», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν μετά το τέλος των εργασιών της Συνόδου του G20 στην Αττάλεια. «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε, είναι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας στη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας και των τρομοκρατικών οργανώσεων», υπογράμμισε. Βέβαια, ο Ρώσος πρόεδρος αποκάλυψε και ότι πολλές δράσεις του «Ισλαμικού Κράτους» χρηματοδοτούνται από ιδιωτικά κεφάλαια, «ακόμη και χωρών που συμμετέχουν στο G20, ενώ το λαθρεμπόριο πετρελαίου στο οποίο επιδίδονται οι τζιχαντιστές έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις». Ας μείνουμε όμως στην ενότητα δυνάμεων, στη συνοχή και στην ανοχή. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι όσοι επικαλούνται τις έννοιες αυτές βρίσκονται στην ίδια πλευρά, ούτε ότι αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο, πολιτικά, ιδεολογικά και συναισθηματικά, την «ενότητα».
Πώς θα επιτευχθεί όταν ο φόβος που προκαλούν οι επιθέσεις οδηγεί σε διάλυση των κοινωνικών δεσμών; Οι εκδηλώσεις αλτρουισμού, οι ιστορίες που συγκίνησαν, που δημοσιεύτηκαν στον Τύπο και κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο, για την αυτοθυσία ανθρώπων στη διάρκεια του «χτυπήματος» στο Παρίσι, αποτελούν άραγε εφαλτήριο για σκέψεις περί κοινωνικής συνοχής; «Τα πραγματικά θύματα είναι έμμεσοι στόχοι, ενώ οι άμεσοι στόχοι είναι οι ζωντανοί, οι οποίοι έπειτα από μια επίθεση βλέπουν πλέον τον εαυτό τους μόνον ως επιζήσαντες», όπως σημειώνει και η Ελέν Λ’ Εγιέ, καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας και ψυχαναλύτρια, στο διαρκώς επίκαιρο βιβλίο της «Στις πηγές της τρομοκρατίας – Από τον κλεφτοπόλεμο στις επιθέσεις αυτοκτονίας» (εκδόσεις Πόλις).
Αν ο στόχος του ISIS ήταν ο τρόπος ζωής, ό,τι συναρθρώνει μικρές συνήθειες (μια συναυλία, έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, την έξοδο με φίλους την Παρασκευή το βράδυ) σε καθημερινότητα, τότε πράγματι «οι άμεσοι στόχοι είναι οι ζωντανοί». Οσοι, δηλαδή, αναλαμβάνουν το βάρος της συνέχειας, της επιστροφής σε ό,τι έχει διαρραγεί με τρόπο βίαιο και αποκρουστικό.
Σε αυτήν την περίπτωση ο Nicolas Hénin έχει δίκιο. Η «συνοχή και η ανεκτικότητα» είναι το κόκκινο πανί των τζιχαντιστών. Αυτό που δεν κατανοούν, που δεν έχουν τα όπλα για να το αντιμετωπίσουν. Αυτό που ξεπερνάει τη δική τους αντίληψη για τον κόσμο. Εάν ο «συνασπισμός κατά της τρομοκρατίας» εξαντληθεί στους βομβαρδισμούς βαθαίνοντας τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στις θρησκείες και τους πολιτισμούς, τότε αγγίζουμε μάλλον το σημείο χωρίς επιστροφή. Πρόσφορος και ανακουφιστικός αυτήν την εποχή ο λόγος της οργής, του «εμείς και οι άλλοι», της Δύσης και του Ισλάμ, των δυο κόσμων, του διαφωτισμού και του σκοταδισμού. Ομως, όπως έχει τη δύναμη να ενοποιεί «εμάς» άλλο τόσο μπορεί να στοιχίσει και τους «άλλους» κάτω από ένα ακραίο ισλαμιστικο-φονταμενταλιστικό πρόταγμα.
Δεν χρειάζεται να επιθυμεί κανείς με πάθος στρατούς, φράκτες και τείχη ή να συντάσσεται με την ακροδεξιά. Αρκεί να βλέπει προς αυτήν την κατεύθυνση τη λύση. Μόνο που τότε οι αποστάσεις διανύονται πολύ εύκολα, σχεδόν ανεπαίσθητα, η τρομοκρατία απλώνεται παντού, επιβάλλοντας έναν αβίωτο κόσμο ως συνθήκη αναγκαία και ικανή.