Ενα από τα χαρακτηριστικά της συνεχιζόμενης ύφεσης είναι οι οφειλές. Τα χρέη των φορολογουμένων προς την εφορία, όπως και οι οφειλές του Δημοσίου προς τους ιδιώτες. Αλλωστε, και οι οφειλές ανάμεσα στους συναλλασσόμενους στην αγορά έχουν διευρυνθεί, καθώς χωρίς τραπεζικές πιστώσεις ελάχιστοι εμπιστεύονται το εργαλείο της μεταχρονολογημένης επιταγής στις συναλλαγές τους.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια κρίση που δρα υπογείως, αφού πολλές επιχειρήσεις έχουν πωλήσεις αλλά μηδενικά διαθέσιμα, επειδή δεν μπορούν να εισπράξουν τις οφειλές τους. Και επειδή οι απαιτήσεις μιας εταιρείας είναι οι οφειλές της άλλης, ενώ και οι δύο μαζί οφείλουν στην εφορία, όλοι μαζί παρασύρονται στην ύφεση. Το ποσοστό είσπραξης των νέων χρεών προς το Δημόσιο υπολογίζεται σε 15% των οφειλών. Ιδιώτες και επιχειρήσεις δεν μπορούν να πληρώσουν περισσότερους φόρους.
Προφανώς, η ύφεση των τελευταίων ετών, η απουσία τραπεζικής χρηματοδότησης αλλά και η αύξηση της φορολογίας αφαιρούν πολύτιμους πόρους από την αγορά. Οι οφειλές των φορολογουμένων είναι τόσο υψηλές, που αποτελούν πλέον πρόβλημα για το Δημόσιο μάλλον παρά για τους ιδιώτες! Οι οφειλές αυτές υπολογίζονται σε 89,8 δισ. Από αυτά, πάνω από 63 δισ. είναι χρέη ιδιωτών και εταιρειών. Πάνω από 8,4 δισ. είναι χρέη δημοσίων επιχειρήσεων, καθώς και δημοτικών επιχειρήσεων. Περισσότερα από 13 δισ. είναι χρέη πτωχευμένων εταιρειών. Συνεπώς πάνω από τα 20 δισ. των οφειλών αυτών προέρχονται από εταιρείες που δεν υπάρχουν ή κρατικές επιχειρήσεις και κακώς θεωρούνται αναμενόμενα έσοδα…
Αλλά και στο σκέλος των οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, τα πράγματα είναι ασφυκτικά. Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, εκταμιεύθηκαν 10 δισ. ευρώ για την εξόφληση προμηθευτών του Δημοσίου. Ωστόσο, οι οφειλές του Δημοσίου προς ιδιώτες ξεπέρασαν τα 7,2 δισ. ευρώ τον Ιούνιο, αυξημένα σε σχέση με τον Μάιο. Είναι σαφές ότι άρχισε και πάλι η συσσώρευση χρέους του Δημοσίου προς ιδιώτες.
Παράλληλα, οι συνθήκες των συναλλαγών στην αγορά ανάμεσα σε φερέγγυους συναλλασσόμενους διευρύνεται, με αποτέλεσμα η οικονομία να έχει αναλογίες με ανταλλακτική μάλλον παρά χρηματιστική οικονομία. Αν, μάλιστα, στις οφειλές αυτές προστεθούν και τα μη εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια, η κατάσταση είναι εφιαλτική!
Είναι προφανές ότι απαιτούνται πλέον γενναίες αποφάσεις στον τομέα αυτό. Να γίνουν τομές που θα περιορίσουν συστηματικά τη συσσώρευση χρεών, να πάψουν να υπάρχουν οφειλές που είναι μόνον θεωρητικές χωρίς καμιά πιθανότητα είσπραξης. Στον κατάλογο των μεγάλων οφειλετών στο Δημόσιο στις πρώτες θέσεις εμφανίζονται κρατικές εταιρείες που έχουν κλείσει, εταιρείες φαντάσματα που δεν υπάρχουν, αλλά και ιδιώτες που εκτίουν ποινές φυλάκισης και επιβαρύνονται με τεράστια πρόστιμα, τα οποία είναι εντελώς απίθανο να εισπραχθούν. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι να «χαριστούν» χρέη αλλά να ισχύουν μόνον εκείνα που είναι πραγματικά και μπορούν σε κάποιο βάθος χρόνου να εισπραχθούν.
Μια ρεαλιστική απεικόνιση όλων των χρεών, κάθε είδους και κατηγορίας, είναι το μεγάλο ζητούμενο. Ούτε το Δημόσιο να υπολογίζει σε ανύπαρκτα έσοδα ούτε οι ιδιώτες να ελπίζουν ότι θα εισπράξουν κάποιες οφειλές ούτε οι τράπεζες να ελπίζουν ότι θα εισπράξουν όλα όσα υπολογίζουν. Μόνον μια γενική επιστροφή στον ρεαλισμό θα μπορούσε να εξυγιάνει την κατάσταση.