Κυριάκος Μητσοτάκης
Το δίλημμα του σχοινοβάτη
Φαίνεται ότι, με το να αντιμετωπίζει σαν μπλοκ όλες τις αντιπολιτευόμενες φωνές, η κυβέρνηση κινδυνεύει τελικά να τις συσπειρώσει. Τουλάχιστον συμβολικά, ο κύκλος επαφών με τους υπόλοιπους αρχηγούς του δημοκρατικού τόξου, που προκάλεσε ο Μητσοτάκης, λειτουργεί σαν περιτοίχιση της κυβέρνησης. Ολοι μαζί, κι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ μόνοι, στο ραγισμένο τους κέλυφος. Είναι ένα διχαστικό σχήμα που δοκίμασαν πρώτοι οι κυβερνητικοί. Μέχρι και τον Σημίτη επιχείρησαν να «χρεώσουν» στον Μητσοτάκη.
Σχέση μεταξύ του πρώην πρωθυπουργού και του προέδρου της Ν.Δ. δεν υπάρχει. Η προπαγανδιστική τους σύνδεση όμως είναι πειρασμός για ιστορικές συγκρίσεις. Με επίγνωση των απλουστεύσεων που απαιτούν πάντα αυτές οι συγκρίσεις, θα μπορούσε κανείς να αναγνωρίσει μια αναλογία μεταξύ Σημίτη και Μητσοτάκη: Αναδείχθηκαν και οι δύο ως αουτσάιντερ. Παρότι είχαν περάσει στα κόμματά τους όλη την πολιτική τους ζωή, εξέφραζαν ρεύματα μειοψηφικά.
Οφειλόμενη σε μεγάλο βαθμό σε στιγμιαίες πολιτικές συναστρίες, η επικράτησή τους κατέστη εφικτή, μάλλον παρά τα κόμματά τους, και όχι χάρη σε αυτά.
Πώς διαχειρίστηκε ο Σημίτης αυτή την εσωκομματική ασυμμετρία; Προσπάθησε μεν να καθιερώσει μια δική του φουρνιά στελεχών. Ομως περισσότερο συμβιβάστηκε παρά συγκρούστηκε με το κόμμα του. Ολοι οι ανασχηματισμοί του ξεκινούσαν από το ποιο χαρτοφυλάκιο θα παρκαριζόταν στα χέρια του εσωκομματικού του αντιπάλου. Και συνεχίζονταν με την αποκατάσταση πέντε – έξι ιερών αγελάδων. Το κόμμα έμαθε έτσι, παρά την ψυχική απόσταση, να συμβιώνει με τον επικεφαλής του. Δεν αφομοίωσε όμως τις πολιτικές προδιαγραφές του. Μέχρι τη στιγμή που, ύστερα από πέντε χρόνια διακυβέρνησης, χρειάστηκε ανοικτά να του εναντιωθεί. Μέχρι το περιλάλητο ναυάγιο του Ασφαλιστικού το 2001.
Τι σχέση έχει με όλα αυτά ο Μητσοτάκης; Ο πρόεδρος της Ν.Δ., λένε, δεν έχει κανένα εσωκομματικό πρόβλημα. Ομως, το κομματικό υποσυνείδητο δεν λειτουργεί με διακόπτη. Μπορεί, ναρκωμένο από την προσδοκία της εξουσίας, να μην εκδηλώνεται. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έπαψε να υπάρχει.
Μπορεί κανείς να πιστεύει ότι ο Μητσοτάκης θα καταφέρει να έχει στην επόμενη Βουλή μια εντελώς νέα κοινοβουλευτική ομάδα. Μπορεί να πιστεύει ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. θα βρεθεί μετεκλογικά τόσο ισχυρός ώστε δεν θα χρειάζεται να επιδίδεται σε εσωκομματικές σχοινοβασίες και συνθηκολογήσεις. Ο μνημονιακός χρόνος θα το δείξει γρήγορα. Το βέβαιο είναι ότι, αν κάπου στο μητσοτακικό μέλλον ελλοχεύει μια «στιγμή Γιαννίτση», δεν πρόκειται να αργήσει πέντε χρόνια.
Γιάννης Στουρνάρας
Σκιαμαχίες και αυτοτραυματισμοί
Ζυγίζοντας το πολιτικό αποτέλεσμα ανεξάρτητα από τις προθέσεις, θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είχαν να ωφεληθούν όχι μόνον από την πρώιμη αισιοδοξία, αλλά και από την όψιμη ανησυχία του Στουρνάρα. Ο κόκκινος συναγερμός που εκπέμπει με τις πρόσφατες παρεμβάσεις του, ακόμη και οι ωμές διαπιστώσεις του για το Ασφαλιστικό, δημιουργούν αίσθηση επείγοντος. Βοηθούν, δηλαδή, να γίνει κοινωνικά και κοινοβουλευτικά ευκολότερος ένας συμβιβασμός.
Κι όμως. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν εκμεταλλεύθηκε την παράπλευρη ωφέλεια, αλλά υποτροπίασε στο σπορ της στουρναρομαχίας. Γιατί; Φοβάται στ’ αλήθεια το Μαξίμου αυτό που είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος –και διακινούσε παρασκηνιακά κορυφαίος υπουργός– ότι ο Στουρνάρας εξυφαίνει σενάρια για κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας με πρωθυπουργό τον ίδιο;
Αν κρίνει κανείς από τη διαχρονική ροπή της στην παραπολιτική τερατολογία, η κυβέρνηση μπορεί και να τρομάζει πραγματικά από τα σενάρια που η ίδια πλέκει. Είτε τα φοβάται είτε τα χρησιμοποιεί ως πρόσχημα, η εξουσία της είναι έτσι δομημένη ιδεολογικά, ώστε αδυνατεί να συμβιώσει με όποιον δεν είναι «δικός της». Η γενετική της αλλεργία στα αντίβαρα δεν της επιτρέπει ούτε την ιδιοτέλεια. Δεν της επιτρέπει να εκμεταλλευθεί υπέρ της τα σήματα κινδύνου του Στουρνάρα. Την οδηγεί διαρκώς σε εμπόλεμη κατάσταση μαζί του.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι από αυτόν τον πόλεμο οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αντλούν κάποιο όφελος. Οτι φτιάχνοντας και πετροβολώντας έναν «Τόμσεν εσωτερικού» συσπειρώνουν τις κοινοβουλευτικές τους ομάδες. Αν υπάρχει τέτοιο όφελος, παραμένει αδιόρατο και πάντως αμελητέο μπροστά στις εξόφθαλμες ζημιές.
Οι ζημιές έχουν καταγραφεί στις προηγούμενες αντιστουρναρικές εξάρσεις. Για τους εταίρους ο διοικητής της ΤτΕ είναι φορέας της ευρωπαϊκής νομιμότητας. Κάθε επίθεση εναντίον του εκλαμβάνεται ως ακόμη μία ένδειξη της αδυναμίας των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ να συμφιλιωθούν με το πλαίσιο διακυβέρνησης μιας κανονικής ευρωπαϊκής χώρας. Κάθε επίθεση εγγράφεται στο ήδη βεβαρυμένο συριζαϊκό θεσμικό μητρώο – στο μητρώο με τις παρεμβάσεις στις τράπεζες, τη Δικαιοσύνη, τα ΜΜΕ, το ΕΣΡ, την ΕΣΛΤΑΤ. Μπορεί από την ελληνική οπτική γωνία να μη φαίνεται τόσο καθαρά. Αλλά, πολεμώντας τον Στουρνάρα, η κυβέρνηση, αντί να τον φθείρει, φθείρεται.