Δεν είναι ίδιες όλες οι ήττες. Υπάρχουν οι πολιτικές και οι στρατηγικές ήττες – όπως υπάρχει η πολιτική και η πραγματική διαπραγμάτευση. Μπορεί κάποιος να έχει υποστεί πολλές πολιτικές ήττες, αλλά «στρατηγικά» να μένει αήττητος. Μπορεί να εφαρμόζει μια πολιτική, με την οποία να μένει ασυμβίβαστος.
Δεν είπε βέβαια τίποτε πρωτότυπο ο Πάνος Σκουρλέτης. Το θεώρημα ανήκει στους κοινούς τόπους της συριζαϊκής μεταφυσικής: Μέσα στα υπουργικά σαρκία μιας μνημονιακής κυβέρνησης κατασκηνώνουν, άγρυπνες και άσπιλες, αντιμνημονιακές ψυχές.
Η πολιτική χρησιμότητα αυτής της μεταφυσικής είναι, βεβαίως, η ηθική αυτοϊκανοποίηση των στελεχών και η συσπείρωση του κομματικού ακροατηρίου· εκείνου τέλος πάντων του μικρού ακροατήριου που έχει ακόμη ανάγκη να πιστέψει ότι το κυβερνών κόμμα είναι κάτι σαν ανοξείδωτος αγωγός πολιτικής, που έχει με τα μέτρα που ψηφίζει τόση σχέση, όση ο αγωγός με τα λύματα που τον διατρέχουν.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι, για να διασώσει το κομματικό φρόνημα, ο Σκουρλέτης αψηφά το κόστος. Αψηφά όχι το κόστος της προσωπικής του έκθεσης, αλλά τη ζημιά που αποδεδειγμένα προκαλεί στην κυβέρνηση ο αντίκτυπος τέτοιων δηλώσεων· ο αντίκτυπος εντός κι εκτός συνόρων, σε οικονομικά και πολιτικά κέντρα που έχουν πια ώτα υπερευαίσθητα για ό,τι λέγεται στην Ελλάδα – ακόμη και σε μια τοπική κομματική οργάνωση του Πειραιά.
Θα μπορούσε όντως να πει κάποιος ότι ο Σκουρλέτης αψηφά τον κίνδυνο, αν ήταν σε θέση να τον μετρήσει. Αν δεν έδινε την εντύπωση ότι την αποκήρυξη της κυβερνητικής πολιτικής δεν τη χρησιμοποιεί απλώς ως ρητορικό σχήμα. Την κηρύττει ως αληθινό μανιφέστο. Και δεν είναι ο μόνος.
Η πίστη σε αυτό το μανιφέστο εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και γιατί τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αντέχουν το βάρος δεσμεύσεων και μέτρων που οι προηγούμενοι ούτε καν διανοήθηκαν. Αντέχουν ανέτως, γιατί έχουν πείσει τους εαυτούς τους ότι δεν ευθύνονται οι ίδιοι για την πολιτική που εφαρμόζουν.
Αναγνωρίζουν την πατρότητα μόνο των «πραγμάτων» που, σύμφωνα με την ορολογία του Σκουρλέτη, «σώζονται». «Μικρά πράγματα» σαν τη ΔΕΗ, ή τους συμβασιούχους, ή το εκλογικό σύστημα στην αυτοδιοίκηση, που «έσωσε» ή προσπαθεί να «σώσει» ο υπουργός. Για τα υπόλοιπα, τα μεγάλα πράγματα, μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος και της κυβερνητικής πολιτικής έχει σκαφτεί μια τάφρος ανευθυνότητας.
Θα πει κανείς ότι το Μαξίμου δείχνει να έχει αντιληφθεί ότι η σκουρλέτεια ρητορική καταλήγει να υπονομεύει τα ίδια τα σχέδια της κυβέρνησης. Ακόμη και ο Φλαμπουράρης ομνύει πλέον στις επενδύσεις. Ομως, όσο κι αν το έχει αντιληφθεί, το Μαξίμου δεν έχει την πολυτέλεια να στερήσει το κόμμα από το δογματικό του placebo. Η τάφρος βλάπτει που χάσκει. Αλλά είναι αδύνατο πια να μπαζωθεί.