Η αλήθεια, φιλοσοφικά πάντα μια σύνθετη έννοια, έχει καταστεί ιδιαίτερα προβληματική στην ψηφιακή εποχή – και τα πράγματα αναμένεται να χειροτερέψουν. Στις αρχές Ιουλίου, το περιοδικό Economist έκανε αναφορά στο επόμενο μέτωπο στους πολέμους των fake news: νέοι έξυπνοι αλγόριθμοι, όπως τα GANs (Generative Adversarial Networks), μπορούν πλέον να «αναπαράγουν» ήχο και εικόνα από «γεγονότα» που δεν συνέβησαν ποτέ. Η ικανότητά τους αυτή, ιδιαίτερα στο πιο περίπλοκο πεδίο της εικόνας, αναμένεται να βελτιωθεί θεαματικά στην επόμενη πενταετία. Ο Ιαν Γκούντφελοου της Google Britain, μιλώντας στο Economist, σημείωσε: «Η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει τα είδη των αποδεικτικών στοιχείων που μπορούμε να εμπιστευθούμε».
Οι απεριόριστες δυνατότητες που παρέχει η ψηφιακή τεχνολογία σε κάποιον που επιθυμεί να θολώσει τα σύνορα μεταξύ του πραγματικού και του τεχνητού ήδη χρησιμοποιούνται για σκοτεινούς σκοπούς. Οι New York Times δημοσίευσαν ένα ρεπορτάζ τον περασμένο Δεκέμβριο για την υπόθεση του 73χρονου Βλαντίμιρ Μπουκόβσκι, Ρώσου αντιφρονούντος και φίλου του δολοφονηθέντος Αλεξάντρ Λιτβινένκο. Ο κ. Μπουκόβσκι, κάτοικος του Κέμπριτζ στο Λονδίνο, κατέστη κατηγορούμενος για κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας, καθώς βρέθηκαν σχετικά αρχεία στον υπολογιστή του. Ο σφοδρός πολέμιος του καθεστώτος Πούτιν ισχυρίζεται ότι το υλικό τοποθετήθηκε εκεί μέσω hacking από τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι πιο προηγμένες παρεμβάσεις αυτού του είδους δεν αφήνουν ίχνη, θα είναι δύσκολο να αποδείξει την αθωότητά του.
Οπως γράφει η Αμάντα Τάουμπ στους New York Times, αυταρχικά καθεστώτα, χρησιμοποιώντας ευρύτερα αυτές τις μεθόδους, «διαβρώνουν την ίδια την ιδέα μιας κοινής πραγματικότητας». Με τον τρόπο αυτό «διαχέουν την απάθεια και τη σύγχυση σε μια κοινή γνώμη που μαθαίνει να μην εμπιστεύεται ηγέτες και θεσμούς». Οι εκστρατείες αυτές, σημειώνουν οι ειδικοί, συχνά συνδυάζουν πραγματικά και ψευδή στοιχεία (βλέπε τα πρόσφατα Macron Leaks), επιτείνοντας τη σύγχυση του κοινού. Ολα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή που το όρια μεταξύ του ψηφιακού και του πραγματικού κόσμου ούτως ή άλλως ξεθωριάζουν. Η Facebook, μια από τις εταιρείες που διαμορφώνουν το μέλλον, επενδύει μαζικά στις τεχνολογίες της εικονικής και της ενισχυμένης πραγματικότητας, που δημιουργούν συναρπαστικές «εμπειρίες», με μοναδικό ελάττωμα ότι δεν είναι πραγματικές. Το κοινό, ως καταναλωτές και ως ψηφοφόροι, προετοιμάζεται για το νέο στάδιο της κοινωνικής ζωής, όπου η αντικειμενική πραγματικότητα φαντάζει ως μια απαρχαιωμένη έννοια.
Αν είναι σήμερα δύσκολο για τους δημοσιογράφους και τους πολίτες να ξεδιαλύνουν την αλήθεια από το ψέμα, σε λίγα χρόνια ο διαχωρισμός μεταξύ των δύο εννοιών μπορεί να έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.