Σταύρος Θεοδωράκης
Ενα ποτάμι χωρίς όχθες
Για τον Θεοδωράκη, πάντως, το δίλημμα πια ήταν πολύ εύκολο. Η καχυποψία του για τους μηχανισμούς διαλύθηκε από την εποπτεία του Αλιβιζάτου. Και ο φόβος του ότι τυχόν υποψηφιότητά του θα χρησίμευε απλώς σαν λάδι για μια αναβάπτιση του ΠΑΣΟΚ υποχώρησε μετά την είσοδο του Καμίνη. Αν ο Θεοδωράκης είχε μείνει εκτός, θα παρακολουθούσε την προϊούσα δημαροποίηση του Ποταμιού, μέχρι τη νομοτελειακή του συνάντηση με το εκλογικό πεπρωμένο. Τώρα, η διαδικασία προσλαμβάνει περιωπή ιστορικής πρωτοτυπίας. Οχι μόνο επειδή για πρώτη φορά δύο κοινοβουλευτικά κόμματα διασταυρώνονται για να εκλέξουν νέα ηγεσία. Αλλά κυρίως επειδή το επιχειρούν χωρίς να έχει προσδιοριστεί το προϊόν της διασταύρωσης.
Κυνηγός των νεωτερισμών, ακόμη κι όταν το τίμημα είναι η ασάφεια, ο Θεοδωράκης φαίνεται ότι συγκινήθηκε από το εγχείρημα ακριβώς επειδή είναι τόσο ανοιχτό – σαν ποτάμι χωρίς όχθες. Οι συνεργάτες του ελπίζουν ότι η απήχησή του στους νέους θα υποσκελίσει την ισχύ των πασοκικών δικτύων. Αρκούν όμως οι νέοι; Δεν θα χρειαστεί ο επικεφαλής του Ποταμιού να επανασυστηθεί στο ευρύτερο ακροατήριο του ΠΑΣΟΚ – το οποίο μέχρι προχθές απέρριπτε περίπου ως παλαιοκομματικό απολίθωμα; Αν χρειαστεί, λένε, μπορεί και να θυμηθεί πάλι ότι ήταν η πιο γρήγορη βούρτσα της Β3 Νομαρχιακής· ότι είχε πρασινίσει με αφίσες όλη τη Θηβών και την Ιερά Οδό. Αν το θυμηθεί, θα είναι όχι για να δείξει αυτό που ήταν – τότε που όλοι ΠΑΣΟΚ ήταν· αλλά για να δείξει αυτό που έγινε.
Γιώργος Κυρίτσης
Μνησικακία με ξένη μνήμη
Ποτέ δεν είναι αργά για να ξεθάψεις ένα παλιό μίσος. Το ξέρει καλά ο ΣΥΡΙΖΑ που δεν χάνει ευκαιρία να πολιτικοποιήσει το παρελθόν. Το ξέρει και ο βουλευτής Κυρίτσης, που, για να διακριθεί στο εσθονικό μέτωπο, ανάρτησε πτωματομετρητές: τετρακόσιες χιλιάδες Ελληνες σκότωσε ο Χίτλερ. Ο Στάλιν, λέει, ούτε έναν.
Αλλοτε θα γελούσαμε. Τώρα τέτοια πυροτεχνήματα εκπληρώνουν ακαριαία τον εμπρηστικό σκοπό τους. Στο περιβάλλον μιας εύφλεκτης δημόσιας σφαίρας, ο ΣΥΡΙΖΑ πετυχαίνει να σύρει τους αντιπάλους του σε αναπαραστάσεις του Εμφυλίου. Πετυχαίνει, λένε, ο αντιπερισπασμός. Ομως, δεν πρόκειται απλώς για τακτική. Δεν ήταν, ας πούμε, η τακτική που είχε υπαγορεύσει στον Κυρίτση να ταυτίσει την κοινωνική τάξη με το φρόνημα – λέγοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ψηφίστηκε «για να μετακυλίσει τα βάρη στους μενουμευρωπαίους».
Το κύλισμα της τελευταίας εβδομάδας δεν θα τελειώσει με την εκπνοή του εσθονικού. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει να προκαλεί δογματικούς πολέμους. Αν κυβερνητικό πρόγραμμα είναι το μνημόνιο, παράλληλο πρόγραμμα είναι η μνησικακία. Είναι η ενστικτώδης ροπή μιας τραυματογενούς μειοψηφίας που δεν χειραφετήθηκε ποτέ από την εμφυλιακή της μνήμη – μνήμη διαθλασμένη μέσα από τη μυθολόγηση των γενεών που δεν έζησαν ούτε τον Εμφύλιο ούτε καν το μετεμφυλιακό κράτος.
Η γενιά του Κυρίτση και των νεότερών του συριζαίων ξύνουν πληγές που δεν είναι δικές τους. Πληγές που είχαν επουλωθεί κάτω από στρώματα θεμελιωδών συναινέσεων. Εκείνων των συναινέσεων χωρίς τις οποίες η επιτυχία της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας δεν θα ήταν εφικτή.