Η Ιταλία ετοιμάζεται για ένα κυβερνητικό πείραμα που μπορεί, από την οπτική των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης, να κάνει την εμπειρία Βαρουφάκη να μοιάζει με ευχάριστο πικνίκ. Η ακροδεξιά Λέγκα και το λαϊκιστικό, αντιευρωπαϊκό Κίνημα των Πέντε Αστέρων βρίσκονται ένα βήμα από την ανάληψη της εξουσίας.
Η προγραμματική συμφωνία στην οποία κατέληξαν τα δύο κόμματα την περασμένη Παρασκευή δεν ήταν τόσο εμπρηστική όσο το προσχέδιο που είχε διαρρεύσει κάποιες μέρες νωρίτερα – δεν υπήρχαν, για παράδειγμα, αναφορές σε μηχανισμό εξόδου από το ευρώ, ούτε στην πιθανή διαγραφή ιταλικού χρέους στην κατοχή της ΕΚΤ.
Παρ’ ολ’ αυτά, το καταστροφικό σενάριο δεν είναι δύσκολο να περιγραφεί. Η αντισυστημική κυβέρνηση εφαρμόζει μια επεκτατική οικονομική πολιτική που ενισχύει τη ζήτηση, κερδίζοντας την εύνοια της αυξανόμενης ευρωσκεπτικιστικής κοινής γνώμης· η πολιτική αυτή ωστόσο διευρύνει σημαντικά το δημοσιονομικό έλλειμμα και προκαλεί την αντίδραση των ευρωπαϊκών αρχών· η σύγκρουση Ρώμης-Βρυξελλών επιφέρει θεαματική επιδείνωση των όρων δανεισμού του ιταλικού κράτους.
Σε συνθήκες κρίσης και εθνικιστικής έξαρσης, η κυβέρνηση υιοθετεί παράλληλο νόμισμα, ενώ αρνείται να υπαχθεί σε πρόγραμμα προσαρμογής που θα επέτρεπε την ενεργοποίηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων (OMT) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το παράλληλο νόμισμα μετατρέπεται σε νέα λιρέτα – και η δυναμική διάλυσης της Ευρωζώνης καθίσταται ανεξέλεγκτη.
Η οικονομία της Ιταλίας είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από την ελληνική, το δημόσιο χρέος της, ως ποσοστό του ΑΕΠ, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ε.Ε. μετά την Ελλάδα (132% του ΑΕΠ). Το ιταλικό ΑΕΠ κατά κεφαλήν παραμένει χαμηλότερο από τα επίπεδα του 2007. Η επίδοση της ιταλικής οικονομίας από καταβολής Ευρωζώνης είναι χειρότερη από αυτή της Ελλάδας.
Η ιταλική κακοδαιμονία είναι συνέπεια της αδυναμίας του μεταρρυθμιστικού μετώπου στη χώρα, αλλά όχι μόνο. Από το 2011 και μετά, διαδοχικοί (μη εκλεγμένοι) πρωθυπουργοί ψήφισαν σημαντικά διαρθρωτικά μέτρα. Η ανάκαμψη της οικονομίας, όμως, ήταν αναιμική – αποτέλεσμα κυρίως της γερμανικής απροθυμίας να υπερβεί τις κόκκινες γραμμές της και να ενισχύσει τη συνοχή της ΟΝΕ. Οι συνέπειες της μυωπικής και στενόμυαλης αυτής πολιτικής ενδέχεται να αποδειχθούν ανυπολόγιστες.