Καθώς πλησιάζει ο Αύγουστος και το πολυπόθητο «τέλος των μνημονίων», που μόνο τέλος της επιτήρησης και της αγωνίας δεν θα είναι, μετράμε πολλές πληγές στην ελληνική πολιτική, στην οικονομία, στην κοινωνία και στη διπλωματία που όχι μόνο δεν κλείνουν με την πάροδο του χρόνου, αλλά χειροτερεύουν. Ετσι, έστω και αν υπάρξει ύφεση σε ένα μέτωπο της φωτιάς, πάντα υπάρχει κάποια σπίθα κάτω από την επιφάνεια που θα δυναμώσει με την πρώτη ευκαιρία και η πυρκαγιά θα αναζωπυρωθεί.
Στην οικονομία, μπορεί να λήγει το τρίτο πρόγραμμα στήριξης αλλά το σχέδιο είναι να έχει η Ελλάδα αρκετά χρήματα στην άκρη για να αντεπεξέλθει των υποχρεώσεών της τα επόμενα δύο χρόνια, να παριστάνει την «κανονική χώρα» – με δανεικά ακόμη. Για να υπάρξει όποια ρύθμιση του χρέους η σκληρή επιτήρηση θα συνεχιστεί. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από πολιτική και οικονομική σταθερότητα, πολλές επενδύσεις, καθώς και πρόσβαση στις αγορές, ώστε να πετύχει την ανάπτυξη που χρειάζεται. Στη σημερινή ελληνική και διεθνή συγκυρία αυτό φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο. Η υπερφορολόγηση, η καταστροφική γραφειοκρατία, η αναξιοκρατία και η έλλειψη προοπτικής έχουν οδηγήσει 500.000 νέους επιστήμονες στο εξωτερικό. Η Ελλάδα, όμως, παρέμεινε στο ευρώ και συνέχισε να τηρεί τις δεσμεύσεις της προς μισθωτούς και συνταξιούχους, και προς ξένους δανειστές. Μετέτρεψε τεράστια ελλείμματα σε πλεονάσματα. Η γενικότερη κατάσταση, όμως, δεν βελτιώθηκε. Το δημόσιο χρέος είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι το 2010, ενώ ιδιώτες χρωστούν πάνω από 100 δισ. σε ληξιπρόθεσμα χρέη προς το κράτος, άλλα τόσα σε τράπεζες και πάνω από 20 δισ. ευρώ σε ασφαλιστικά ταμεία. Πέρασαν πάνω από οκτώ χρόνια μνημονίων, μεταρρυθμίσεων και λιτότητας και δεν γνωρίζουμε ακόμη πότε και πώς η χώρα θα σταθεί στα πόδια της.
Στο μέτωπο της βίας, 16 χρόνια μετά την εξάρθρωση της 17Ν, αντί οι πρωταγωνιστές να ανήκουν αποκλειστικά στις υποσημειώσεις της Ιστορίας, ο αρχιδολοφόνος απασχολεί τα πρωτοσέλιδα και προκαλεί κρύο ιδρώτα σε στελέχη του κυβερνώντος κόμματος – όχι επειδή αυτός και οι οπαδοί του χλευάζουν τα θύματά του, αλλά μην τυχόν προκαλέσει κακό στον εαυτό του με απεργία πείνας. Την ίδια ώρα, ακτιβιστές εμπνευσμένοι από τη 17Ν αλωνίζουν ανενόχλητοι, ενώ η «χαμηλής έντασης» βία γίνεται ολοένα πιο επικίνδυνη, όπως έδειξε η επίθεση σε λεωφορείο με αστυνομικούς στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, η βία της Ακροδεξιάς, η οποία οδήγησε σε μαραθώνια και συνεχιζόμενη δίκη στελεχών της Χρυσής Αυγής, δεν ηττήθηκε ούτε αυτή σε πολιτικό επίπεδο, καθώς η οργάνωση διατηρεί την εκλογική της δύναμη. Η Δικαιοσύνη ταλανίζεται από δικές της αδυναμίες, τα πανεπιστήμια αναστενάζουν κάτω από συσσωρευμένα προβλήματα, τα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα εκφράζουν και ενθαρρύνουν τον φανατισμό. Η κατάσταση είναι χειρότερη από το 2010.
Στην εξωτερική πολιτική, η συμπεριφορά της Τουρκίας γίνεται ολοένα πιο επικίνδυνη. Δεν ευθύνεται η Ελλάδα γι’ αυτό, αλλά είναι προφανές ότι υπήρξαν καλύτερες εποχές για να λυθούν προβλήματα μεταξύ τους. Η απαράδεκτη συμπεριφορά της Τουρκίας (όπου οι κύριοι αντίπαλοι του Ερντογάν για την προεδρία φαίνονται ακόμη πιο επικίνδυνοι από τον ίδιο όσον αφορά Ελλάδα και Κύπρο) είναι ζήτημα για να επιληφθεί η διεθνής κοινότητα. Από την άλλη, η προσπάθεια να επιτευχθεί συμφωνία με την ΠΓΔΜ, μετά πολλών χρόνων απραξία στο διπλωματικό επίπεδο, προσκρούει σε δυσκολίες και στις δύο χώρες και αναζωπυρώνει τα πάθη, αποδεικνύοντας το κόστος της καθυστέρησης.
Είναι δύσκολο να διακρίνουμε εάν ο φανατισμός, ο λαϊκισμός και η ροπή προς τον διχασμό εντείνουν τα προβλήματα ή το ανάποδο. Είναι φαύλος κύκλος, πλέον. Τα τελευταία χρόνια πολιτικές καριέρες χτίστηκαν στην εκμετάλλευση του διχασμού. Αυτό συνέβαινε και στο παρελθόν· στην εύφλεκτη γη της κρίσης, όμως, όλα τα μέτωπα επιδεινώθηκαν ταυτοχρόνως. Αυτοί που έσπειραν ανέμους θα βρεθούν να ζητούν εναγωνίως διέξοδο. Και οι υπόλοιποι θα κάνουμε ό,τι μπορούμε να αντέξουμε τη θύελλα.