Εχει βραβευθεί δεκάδες φορές. Τα ρούχα που σχεδίασε έχουν φορέσει κάποιες από τις πιο διάσημες γυναίκες της υφηλίου. Δεν έχει φοβηθεί κανενός είδους συνεργασία – από την Adidas και την Bvlgari μέχρι την εταιρεία χαλιών The Rug Company, το New York City Ballet και την Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας, μεταξύ πάρα πολλών άλλων. Τα ρούχα, τα χαλιά, τα κοστούμια, τα αξεσουάρ που σχεδιάζει είναι πολύχρωμα, αλλά η ίδια φοράει πάντα μαύρα.
Η διεθνώς καταξιωμένη Μαίρη Κατράντζου δεν σκόπευε να γίνει σχεδιάστρια μόδας. «Δεν με φανταζόμουν ποτέ να κάνω καριέρα στη μόδα», λέει στην «Κ». «Δεν πήρα ποτέ έμπνευση από τη μόδα την ίδια – ξεκίνησα με έναν άσπρο καμβά», αναφέρει. Εναν καμβά τον οποίο γέμισε με χρώματα και μια δημιουργικότητα που μοιάζει ανεξάντλητη.
«Η Ελλάδα μού δίδαξε τη σημασία της λέξης “ιδέα”», δηλώνει, τονίζοντας πως για εκείνη η σημασία αυτής της λέξης είναι η ουσία της έμπνευσης. «Νομίζω ότι αυτό είναι ένα στοιχείο που έχουμε εμείς οι Ελληνες, ότι πρέπει να υπάρχει στη δουλειά ενός καλλιτέχνη πάντα μια αφήγηση – χρειάζεται φυσικά συνέπεια και πολύ σκληρή δουλειά», αναφέρει. «Μεγάλο κομμάτι είναι να νιώθεις ότι η ιδέα η ίδια σε γεμίζει», λέει, «μετά έχει να κάνει με την εκτέλεση, η εκτέλεση η ίδια να έχει καινοτομία».
Αν μη τι άλλο, η ίδια ξέρει από καινοτομία. Το 2008 η Vogue αποκάλεσε τις εκτυπώσεις της «σχεδόν πέρα από τα όρια της φαντασίας». Ο λευκός καμβάς της είχε προσλαμβάνουσες από την αρχιτεκτονική και το design, κάτι που την οδήγησε στην καινοτόμο απεικόνιση ενός σχεδίου στο τρισδιάστατο σώμα μιας γυναίκας.
Ξεκίνησε να σπουδάζει Αρχιτεκτονική στην Αμερική, αλλά με ένα πρόγραμμα ανταλλαγής βρέθηκε στο Central Saint Martins στο Λονδίνο για να σπουδάσει σχέδιο υφάσματος για εσωτερικούς χώρους. Η ίδια λέει πως ως παιδί την επηρέασε και η επαγγελματική ζωή της διακοσμήτριας εσωτερικών χώρων μητέρας της. Στο σόου της αποφοίτησής της από το Central Saint Martins, όπου έκανε και μεταπτυχιακό στη μόδα, τα ρούχα έφεραν εκτυπώσεις από υπερμεγέθη κοσμήματα. Ακολούθησαν εκτυπώσεις εμπνευσμένες από χώρους και αντικείμενα σπιτιού –το lampshade look ενθουσίασε τον κόσμο της μόδας το 2011, σε βαθμό που εκτέθηκε στο Metropolitan Museum of Art στη Νέα Υόρκη–, από ρετρό μπουκαλάκια κολόνιας, κοχυλιών, prints εμπνευσμένα από τον μινωικό πολιτισμό και πολλά άλλα.
«Ημουν από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν την ψηφιακή τεχνολογία, και αυτό στον χώρο της μόδας πριν από 10-15 χρόνια ήταν καινοτόμο και ο λόγος που αποφάσισα να δημιουργήσω ένα brand δικό μου, βασισμένο στο να κατασκευάζω με ακρίβεια prints που κολακεύουν το γυναικείο σώμα – το τύπωμα το ίδιο έγινε τόσο καθοριστικό όσο για κάποιον άλλον σχεδιαστή είναι ένα ντραπέ», τονίζει. «Μου έδωσε τεράστιες δυνατότητες η εξέλιξη της τεχνολογίας και τον χώρο να κάνω κάτι καινοτόμο και παράλληλα υπήρχε ένα digital revolution γενικότερο, και στον χώρο των social media και στο πώς παρουσίαζες μια δουλειά», σημειώνει.
Σε επαφή με το σήμερα
Πλέον όμως δεν συνδέει την καινοτομία μόνο με την τεχνολογία. «Με έχουν αποκαλέσει κατά καιρούς “κόρη της ψηφιακής επανάστασης” και αυτό με έχει κάνει να νιώθω ότι πρέπει να είμαι σε επαφή με την εποχή που βρισκόμαστε», λέει. Τώρα το καταφέρνει μέσω συνεργασιών, μέσω της αλληλεπίδρασης της μόδας με άλλους τομείς. Η καινοτομία έχει πλέον να κάνει με το «τι υποστηρίζει και εκπροσωπεί το brand σου», δηλώνει στην «Κ».
Στόχος κάθε συλλογής της είναι να ενθαρρύνει τη γυναίκα να ξεχωρίζει, να ενισχύει την αισθητική της, να αναδεικνύεται η προσωπικότητα καθεμιάς, ενώ το χρώμα το χρησιμοποιεί σαν «εργαλείο ευεξίας», λέει στην «Κ». Η μόδα, δηλώνει, είναι ένα τεράστιο εργαλείο στα χέρια μιας γυναίκας, ένας τρόπος έκφρασης. Θέλει οι γυναίκες, φορώντας τα χαρακτηριστικά ρούχα της, να νιώθουν «μεγάλη αυτοπεποίθηση, και αυτό να βγάζει τον πιο δυνατό χαρακτήρα από μέσα τους. Δεν θέλω ποτέ να κάνω ρούχα που σε ρίχνουν».
Το ότι αναφέρεται τόσο συχνά η εθνικότητά της σε δημοσιεύματα στον ξένο Τύπο και έχει γίνει μία από τις πιο φωτεινές εκπροσώπους της χώρας στο εξωτερικό είναι για εκείνη τιμή και μια ευθύνη που, αντί να τη βαραίνει, της δίνει φτερά. Ακόμα όμως και μια γυναίκα τόσο επιτυχημένη –σε βαθμό που η Μισέλ Ομπάμα την κάλεσε, μαζί με άλλους σχεδιαστές, στον Λευκό Οίκο, ή που σχεδίασε μια συλλογή από φουλάρια και γραβάτες που προσέφερε σε εκδηλώσεις η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου– αμφέβαλλε για τον εαυτό της. «Μέσα μου βαθιά σίγουρα πίστευα στον εαυτό μου, αλλά θυμάμαι να λέω “είμαι η χειρότερη της χρονιάς”», αναφέρει σχετικά με τα χρόνια του πανεπιστημίου.
Η ανασφάλεια και το άγχος άργησαν να φύγουν. «Είχα πάντα τον φόβο ότι όλα θα τελειώσουν πάρα πολύ σύντομα», σημειώνει, «το είχα αυτό για πάρα πολλά χρόνια». Το άγχος όμως την ώθησε να δημιουργήσει όσο καλύτερα μπορούσε. Η μέντοράς της από το St Martins, Λουίζ Γουίλσον, της είχε πει πως «όσο πιο σπουδαίος είναι ο καλλιτέχνης, τόσο μεγαλύτερη είναι η αμφιβολία». «Η αμφιβολία και η ανασφάλεια είναι ενδείξεις ότι δημιουργείς κάτι καινοτόμο», δηλώνει η ίδια. Κι ενώ, όπως λέει, θεωρούσε πως ήταν χαρακτήρας που δεν παίρνει ρίσκα, πήρε το μεγαλύτερο δημιουργώντας την εταιρεία της, μην γνωρίζοντας σχεδόν τίποτα για τον χώρο της μόδας. «Ηταν», τονίζει, «η πιο σωστή απόφαση που θα μπορούσα να πάρω».
Η χώρα βρίσκεται σε τεράστιο κεφάλαιο ανάπτυξης, σε πολλούς τομείς
Μέντορες και πελάτες υπήρξαν ιδιαίτερα σημαντικοί για την αρχή και την πορεία της, όπως και το γεμάτο στήριξη και ευκαιρίες περιβάλλον του Λονδίνου που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα. Αν είχε ξεκινήσει από την Ελλάδα, όπου λέει πως της πήρε πολύ χρόνο να εδραιωθεί, δεν είναι σίγουρο πως θα είχε αντίστοιχη αναγνώριση. «Δεν είμαι σίγουρη αν στην Ελλάδα εκείνης της εποχής θα αγκαλιαζόταν αυτή η διαφορετικότητα», αναφέρει. «Πρέπει να μπορείς να δικτυωθείς μόνος σου», λέει, τονίζοντας πως τώρα υπάρχει ένα δίκτυο στην Ελλάδα που παλαιότερα ίσως δεν υπήρχε. «Σίγουρα χρειάζονται περισσότερη συνέπεια και πιο σκληρή δουλειά», δηλώνει, για να εδραιωθεί ένας νέος σχεδιαστής στην Ελλάδα. Στις σκέψεις της όμως είναι να αποκτήσει μελλοντικά μία βάση και εδώ. «Νομίζω ότι η Ελλάδα βρίσκεται τώρα σε ένα τεράστιο κεφάλαιο ανάπτυξης, σε πολλούς τομείς», τονίζει, συμπληρώνοντας πως πολλοί καλλιτέχνες μετακομίζουν, δημιουργείται ένα cultural hub.
Η πανδημία έφερε τεράστιες αλλαγές στη σχέση τρόπου και τόπου εργασίας, και η κ. Κατράντζου ήταν από τους ανθρώπους που, εξαιτίας της, πέρασε πολύ χρόνο για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια στην Ελλάδα. Αναφέρει πως την Αγγλία δεν την ένιωσε ποτέ σπίτι της, αλλά το μέρος που της έδωσε όλες τις ευκαιρίες. «Εχω την ανάγκη μέσα μου να περνάω χρόνο στην Ελλάδα», λέει στην «Κ», «νιώθεις την ασφάλεια ότι είσαι στο σπίτι σου».
Για εκείνη το μέλλον της μόδας είναι οι συνεργασίες, μακροχρόνιες και διαφορετικές – τον Σεπτέμβριο θα κυκλοφορήσει η συνεργασία της με τη Villeroy & Boch. Επαγγελματικά, φιλοδοξία της είναι να μην υπάρξει ποτέ ρουτίνα και να κάνει πράγματα που έχουν άξονα τη φιλανθρωπία. «Αισθάνθηκα πάρα πολύ γεμάτη», λέει σχετικά με την επίδειξη του 2019 στον Ναό του Ποσειδώνα για τα 30 χρόνια του συλλόγου «Ελπίδα». «Μου χάραξε έναν τελείως διαφορετικό δρόμο, μου έδειξε πόσο σημαντική είναι η πλατφόρμα που έχουμε και πόσα σημαντικά πράγματα μπορείς να κάνεις όταν η φιλανθρωπία και η τέχνη συνδυάζονται». Φιλοδοξία της είναι να βρει τον τρόπο να περνάει πολύ χρόνο στην Ελλάδα.
Εντέλει, τι χρώμα είναι η Ελλάδα μέσα από τα τόσο ιδιαίτερα μάτια της Μαίρης Κατράντζου; «Η Ελλάδα είναι μπλε, σίγουρα, είναι γαλανόλευκη. Δεν θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο η Ελλάδα. Και τώρα με το 1821, με έπιανε συγκίνηση όταν έβλεπα ελληνική σημαία. Ισως οι Ελληνες του εξωτερικού την Ελλάδα την έχουμε μέσα μας πιο πολύ από όλους», λέει, «γιατί μας λείπει. Το χρώμα της είναι γαλανόλευκο και το print της η ελληνική σημαία».
«Πείσμα και αγάπη»
Η Μαίρη Κατράντζου λέει πως δεν υπάρχει μια φόρμουλα επιτυχίας, αλλά οι συμβουλές της σε νέους ανθρώπους που θέλουν να πετύχουν στον χώρο της μόδας είναι πως χρειάζεται εργατικότητα, μεγάλη συγκέντρωση, κάποιες θυσίες, πείσμα, δουλειά και να ξέρεις τον εαυτό σου. «Είναι και θέμα ευκαιριών, εμένα μου δόθηκαν, ήθελε το Browns στο Λονδίνο να αγοράσει τη συλλογή αποφοίτησης, μετά πήρα το NewGen Scheme, είχα στήριξη». Πάνω από όλα χρειάζεται αγάπη. «Δεν νομίζω ότι κανείς μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο στη ζωή του, που να έχει τέτοιες απαιτήσεις, χωρίς να αγαπάει αυτό που κάνει. Πρέπει να το υπεραγαπάς».
Η συνάντηση
«Βρεθήκαμε» τηλεφωνικά, λόγω της πανδημίας, τον Ιούνιο, παρ’ όλο που ήμασταν στην Αθήνα – πίναμε και οι δύο καφέ, εξ αποστάσεως, εγώ καθισμένη στο σαλόνι μου, η κ. Κατράντζου στο γραφείο της, κοιτώντας τον κήπο. «Ηρεμία βλέπω έξω, είναι ωραίο να είσαι σε σπίτι με κήπο, είναι κάτι που μας είχε λείψει στο Λονδίνο». Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας έπινε φρέντο εσπρέσο, κάτι που την έκανε να θυμηθεί τη λαχτάρα που είχε παλιά, ως πρόσφατη κάτοικος του εξωτερικού, για έναν ελληνικό φραπέ. «Θυμάμαι να επιστρέφω στην Ελλάδα και να είναι 7 η ώρα το απόγευμα, να είναι 9 η ώρα το βράδυ, και πάντα θα παράγγελνα φραπέ. Είναι από αυτά, ξέρεις, που σου λείπουν, όταν είσαι με το μιξεράκι στο εξωτερικό και κάνεις τον δικό σου καφέ».
