Για τον Πιέτερ Ελμπερς, την τελευταία οκταετία πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της KLM –αριθμεί συνολικά 30 χρόνια δραστηριότητας στον βασικό αερομεταφορέα της Ολλανδίας–, η πλέον δύσκολη περίοδος ήταν όχι όσο τα αεροπλάνα βρίσκονταν στον αέρα, αλλά όταν παρέμεναν καθηλωμένα στο έδαφος λόγω της πανδημίας. Οπως αναφέρει στην «Κ» –σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του ως CEO– ο 51χρονος manager, που βρέθηκε, πρόσφατα, στην Αθήνα στην κοινή εκδήλωση της KLM και της Air France για τον κλάδο της ναυτιλίας, τα τελευταία δύο χρόνια η κρίση που αντιμετώπισαν οι αεροπορικές εταιρείες υπήρξε η μεγαλύτερη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέσα στο δυσμενές αυτό περιβάλλον τα πληρώματα που αναζητούσαν εναλλακτικό τρόπο μετακίνησης αυξήθηκαν, ενώ ενισχύθηκε η ζήτηση για μεταφορά προϊόντων μέσω αέρος και θαλάσσης, με την KLM να εξειδικεύεται στις μετακινήσεις πληρωμάτων και ναυτιλιακών στελεχών (Marine & Offshore Travel). Ο συστημικός, όμως, κίνδυνος που έχει προκαλέσει και στις αερομεταφορές η COVID-19 φαίνεται να έχει παρέλθει, με την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους και των ανατιμήσεων να αποτελεί, πια, άμεση προτεραιότητα.
– Πώς εκτιμάτε ότι θα διαμορφωθούν οι επιδόσεις της αεροπορικής βιομηχανίας και του τουρισμού φέτος; Πότε αναμένετε πλήρη ανάκαμψη και ποιες είναι οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία;
– Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε μια σταδιακή ανάκαμψη στα αεροπορικά ταξίδια, με όλο και περισσότερες χώρες να αίρουν τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Αρχικά προήλθε από την επιστροφή των ταξιδιών αναψυχής και των απαραίτητων μετακινήσεων (όπως στην περίπτωση των ναυτικών), τώρα βλέπουμε επίσης επιστροφή και στα επαγγελματικά ταξίδια.
Για εμάς, η άρση των περιορισμών είναι πολύ σημαντική και αναμένουμε ότι οι κυβερνήσεις θα συνεχίσουν προς αυτή την κατεύθυνση, με τα εμβόλια αλλά και τις γνώσεις για τον ιό να γίνονται ολοένα και πιο διαθέσιμα. Οπως ανέφερα, τα θετικά νέα είναι ότι βλέπουμε τους business travellers να επιστρέφουν, επιλέγοντας την KLM λόγω του μεγάλου χαρτοφυλακίου προορισμών της. Παράλληλα επεκτείνουμε συνεχώς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρουμε. Σύντομα θα παρουσιάσουμε την Premium Comfort, που θα είναι διαθέσιμη στο πρώτο μας αεροσκάφος εντός της χρονιάς.
Σε γενικές γραμμές, οι προσδοκίες μας είναι ότι το 2022 θα είναι καλύτερη χρονιά για την εταιρεία μας από το 2021, έχοντας προηγηθεί πέρυσι βελτίωση των επιδόσεων σε σύγκριση με το 2020. Ως εκ τούτου, η KLM επεκτείνει τη χωρητικότητα στα ευρωπαϊκά δρομολόγια κατά 10% σε σύγκριση με το 2021, πλησιάζοντας τα επίπεδα του 2019, προ πανδημίας. Φέτος το καλοκαίρι η εταιρεία θα εξυπηρετεί 167 προορισμούς, εκ των οποίων 96 στην Ευρώπη και 71 διηπειρωτικούς.
Από την άλλη πλευρά εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις, ειδικά δεδομένης της φρικτής και αποκαρδιωτικής κατάστασης στην Ουκρανία. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή εξυπηρετούμε ξανά αρκετούς προορισμούς στην Ασία, αλλάζοντας πορεία στις πτήσεις μας, οι οποίες εκτελούνται κάτω από τη Ρωσία και τώρα πάνω από το Καζακστάν. Οι αλλαγές στις διαδρομές και ο επιπλέον χρόνος πτήσης επηρεάζουν φυσικά και το επίπεδο κόστους μας σε αυτές τις πτήσεις.
– Πόσο πιθανή είναι η αύξηση των ναύλων λόγω της εκτίναξης της τιμής του πετρελαίου;
– Δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να αυξήσουμε τις τιμές των εισιτηρίων εξαιτίας του αυξανόμενου κόστους λόγω των παγκόσμιων εξελίξεων και των γεωπολιτικών καταστάσεων. Η τιμή της κηροζίνης, για παράδειγμα, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις τιμές του πετρελαίου παγκοσμίως. Ως αεροπορικές εταιρείες χρησιμοποιούμε το σύστημα αντιστάθμισης κινδύνου για να περιορίσουμε τις αυξήσεις, αλλά, δυστυχώς, η αύξηση των τιμών των εισιτηρίων μας σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητη. Για παράδειγμα, μια πτήση από το Αμστερνταμ προς τη Νέα Υόρκη κοστίζει περίπου 30 ευρώ επιπλέον. Αυτό οφείλεται στον μεγαλύτερο αντίκτυπο της αύξησης των τιμών των καυσίμων, σε αυτές τις συγκεκριμένες πτήσεις, αλλά και της αύξησης των τιμών σε άλλους τομείς της εταιρείας, εκτός των καυσίμων. Οι υψηλότερες τιμές εισιτηρίων ισχύουν αυτή τη στιγμή σε όλους τους προορισμούς μεγάλων αποστάσεων και σε ορισμένα δρομολόγια μεσαίων αποστάσεων.
Αντιμετωπίσαμε τη μεγαλύτερη κρίση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
– Ποια ήταν η εμπειρία σας κατά την κορύφωση της πανδημίας και ποιες σκληρές αποφάσεις έπρεπε να ληφθούν; Πόσο ευέλικτη υπήρξε η KLM;
– Τα τελευταία δύο χρόνια αντιμετωπίσαμε τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία των αερομεταφορών μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας έπρεπε να μειώσουμε τη χωρητικότητα, διατηρώντας παράλληλα όσο το δυνατόν περισσότερα δρομολόγια. Φανταστείτε ότι η επιβατική μας κίνηση υποχώρησε από 120.000 άτομα την ημέρα σε περίπου 2.000 στην αρχή της πανδημίας.
Παράλληλα έπρεπε να αποχαιρετήσουμε χιλιάδες αφοσιωμένους υπαλλήλους της KLM. Αυτό δεν ήταν εύκολο. Από την άλλη πλευρά, οι συνάδελφοι έπρεπε να δουλέψουν σκληρά κάτω από δύσκολες συνθήκες. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου είδα τι είναι αυτό που κάνει το προσωπικό της KLM να ξεχωρίζει: η δέσμευσή του και η αλληλεγγύη που δείχνει.
Εργαστήκαμε ακατάπαυστα για να εκπληρώσουμε τον ρόλο μας ως βασικού παράγοντα στη διανομή εμβολίων σε όλο τον κόσμο χάρη στην τεχνογνωσία μας και στο δίκτυό μας. Καινοτομήσαμε και προσαρμοστήκαμε, μεταφέροντας, για παράδειγμα, φορτία στην καμπίνα επιβατών. Εχουμε εξασφαλίσει ένα οικονομικό πακέτο με πιστωτική διευκόλυνση και δάνεια για να ενισχύσουμε το μέλλον της εταιρείας μας, τα οποία φυσικά θα αποπληρώσουμε. Κατά τη διάρκεια αυτή κερδίσαμε βραβεία, όπως το APEX –ένα από τα μεγαλύτερα στην αεροπορική βιομηχανία–, λόγω των επιτευγμάτων μας σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ευημερία και η βιωσιμότητα.
– Ποια είναι η σχέση της KLM με τη ναυτιλία; Ποια η σημασία της ελληνικής αγοράς για την KLM;
– Η KLM έχει μια μακρά και στενή σχέση με τη ναυτιλία. Ειδικά στην Ελλάδα η ιστορία ξεκινάει πολύ παλιά. Είναι κάτι που το διαπίστωσα ο ίδιος όταν ζούσα και εργαζόμουν στην Αθήνα για την KLM πριν από τουλάχιστον 20 χρόνια, αλλά σίγουρα πάει ακόμα πιο πίσω. Κατά τη διάρκεια του «Marine Day». που οργανώσαμε στην Αθήνα, μου πρόσφεραν ένα έντυπο του 1969 στο οποίο υπήρχε διαφημιστική καταχώριση της KLM και αφορούσε τη ναυτιλία. Δεν είναι εκπληκτικό;
Πρόσφατα επίσης, κατά τη διάρκεια της κρίσης της COVID ο τομέας της ναυτιλίας υπήρξε πολύ σημαντικός για την εταιρεία μας. Φάνηκε ξανά ότι αποτελεί έναν από τους πιο ζωτικούς τομείς της παγκόσμιας οικονομίας. Τα πληρώματα των πλοίων, οι πλοιοκτήτες, οι εταιρείες διαχείρισης, τα γραφεία που εξυπηρετούν τη ναυτιλία, όλοι πέρασαν πολύ δύσκολες καταστάσεις. Η KLM ήταν εκεί δίπλα τους, με πτήσεις, με το δίκτυό μας και με τις ομάδες μας στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Για να μπορέσουν να συνεχίσουν τα πλοία να κινούνται, οι μετακινήσεις των ναυτικών ήταν απαραίτητες.
Επιπλέον, η σύνδεση της περιοχής με άλλες σημαντικές ως προς την οικονομία, εντός και εκτός Ευρώπης, είναι μεγάλης σημασίας για την KLM, τόσο ως προς το επιχειρηματικό ταξίδι όσο και στον τομέα της αναψυχής. Μαζί με τις Air France, Delta Airlines καθώς επίσης και την Transavia προσφέρουμε έναν μεγάλο αριθμό προορισμών και χωρητικότητα στην ελληνική αγορά, με την Αθήνα να αποτελεί σταθερή βάση στο δίκτυο της KLM για πολλές δεκαετίες.
Περισσότερες πτήσεις στην Ευρώπη και νέα δρομολόγια
– Ποιο είναι το στρατηγικό σας σχέδιο στην εποχή μετά την πανδημία ως προς τη χωρητικότητα, τη διαχείριση του στόλου και τη δημιουργία νέων πηγών εσόδων;
– Η KLM ήταν κερδοφόρος πριν από την πανδημία, αποδεικνύοντας ότι το υγιές και σταθερό επιχειρηματικό μοντέλο της λειτουργεί. Οι ισχυρές αεροπορικές εταιρείες έχουν διατηρήσει την κλίμακά τους πιο αποτελεσματικά σε σχέση με τις πιο αδύναμες, και η KLM είναι μία από τις πιο ισχυρές, με το αεροδρόμιο Schiphol να αποτελεί έναν από τους πιο πολυσύχναστους κόμβους κατά τη διάρκεια της πανδημίας λόγω της στρατηγικής μας να πετάμε όπου ήταν δυνατόν, εφόσον καλύπτονται τα μεταβλητά κόστη.
Οπως αναφέραμε πριν, η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια αυξάνεται καθώς οι περιορισμοί αίρονται στην Ολλανδία και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η KLM ανταποκρίθηκε, επεκτείνοντας τη χωρητικότητα στα ευρωπαϊκά δρομολόγια κατά 10% σε σύγκριση με πέρυσι, πλησιάζοντας στα επίπεδα του 2019, προ πανδημίας. Εντάξαμε νέα δρομολόγια ξανά, με τα πιο πρόσφατα προς το Οστιν στις Ηνωμένες Πολιτείες, και επίσης αυξήσαμε ή αποκαταστήσαμε τις πτήσεις σε αρκετούς προορισμούς εντός και εκτός Ευρώπης. Ενα εξαιρετικό παράδειγμα είναι η Ινδία, όπου πρόσφατα χαλάρωσαν τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς επιτρέποντάς μας να αυξήσουμε τις συχνότητες προς Βομβάη και Δελχί, ενώ ανοίγουμε ξανά το Μπανγκαλόρ.
Ακόμα μία βασική πτυχή της στρατηγικής αναδιάρθρωσης της KLM μετά την COVID-19 είναι για παράδειγμα η περαιτέρω ανανέωση του ευρωπαϊκού στόλου με μια νέα και πιο αποδοτική γενιά ευρωπαϊκών αεροσκαφών, παράλληλα με τη μεγάλη προσφορά πτήσεων και προσθέτοντας περισσότερα προϊόντα για τους πελάτες μας, όπως την Premium Comfort. Από το 2023, νέα αεροσκάφη A320/1 θα ενταχθούν στον στόλο της KLM και της Transavia, αντικαθιστώντας τα Boeing 737NG. Τα νέα αυτά αεροσκάφη θα συμβάλουν σημαντικά στην αειφορία του στόλου της KLM. Oχι μόνο θα κάνουν λιγότερο θόρυβο σε σχέση με αυτά της παλαιότερης γενιάς, αλλά θα μειώσουν και την κατανάλωση καυσίμων και τις εκπομπές CO2 κατά 15%.
Η χαμηλότερη κατανάλωση καυσίμων θα μειώσει και τα έξοδα, δίνοντας περισσότερο χώρο για επενδύσεις στις επιχειρηματικές δραστηριότητες για ένα ισχυρότερο μέλλον. Η παραγγελία αυτή αποτελεί σημαντικό στοιχείο του σχεδίου αναδιάρθρωσής μας τόσο σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα όσο και την κερδοφορία και την εμπειρία του πελάτη.
– Εχετε δεσμευθεί να αυξήσετε τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα κατά 5% το 2030. Γιατί είναι αυτά τα καύσιμα σημαντικά;
– Εστιάζουμε στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και όπου δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα στοχεύουμε στην αποζημίωση και την καινοτομία. Η μείωση, για παράδειγμα, πραγματοποιείται με τον επαναπροσδιορισμό του εσωτερικού των αεροσκαφών και των προϊόντων. Οπως και με την προσθήκη ελαφρύτερων υλικών και τη χρήση πιο αποδοτικών αεροσκαφών, όπως τα Embraer μας, τα οποία καταναλώνουν περίπου 9% λιγότερο καύσιμο και εκπέμπουν 30% χαμηλότερο άνθρακα.
Πρόσφατα, KLM και Air France ανακοίνωσαν ότι ευθυγραμμίζουν τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών CO2 με τη Συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών που υπογράφηκε στο Παρίσι για το κλίμα. Η KLM, μαζί με άλλες εταιρείες, έχει δεσμευθεί για μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Την επόμενη περίοδο θα επικεντρωθούμε στο νέο κρίσιμο βήμα, στο να δεσμευθούμε για τη μείωση του CO2 βάσει του SBTi (στόχοι μείωσης εκπομπών CO2), ειδικά για την αεροπορική βιομηχανία. Αυτό θα ευθυγραμμίσει περισσότερο τους στόχους μας με τη Συμφωνία του Παρισιού.
Δώσαμε επίσης μεγάλη έμφαση στα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (SAF). Από τον Ιανουάριο και μετά, σε όλες τις πτήσεις που αναχωρούν από το Αμστερνταμ προσθέτουμε SAF. Επιπλέον, η KLM θα προσφέρει στους πελάτες της τη δυνατότητα να αγοράσουν μια επιπλέον ποσότητα SAF. Οι εκπομπές CO2 του SAF που καταγράφει σήμερα η KLM είναι κατά 75% χαμηλότερες από αυτές της ορυκτής κηροζίνης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βραχυπρόθεσμα το SAF είναι τόσο σημαντικό για τη δραστική μείωση των εκπομπών άνθρακα και για μια βιώσιμη αεροπορία. Ενας από τους βασικούς μας στόχους είναι να ενεργοποιήσουμε και να τονώσουμε την αγορά του SAF.
Εν τω μεταξύ, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την αλληλεξάρτηση εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας. Χρειαζόμαστε κατασκευαστές για να δημιουργήσουν πιο βιώσιμα αεροσκάφη. Πρέπει οι Βρυξέλλες να υλοποιήσουν τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Ουρανό, οι βιομηχανίες καυσίμων να αυξήσουν την παραγωγή βιώσιμου αεροπορικού καυσίμου και οι πελάτες μας να μας βοηθήσουν να χρηματοδοτήσουμε την προμήθεια του SAF. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι μαζί θα πετύχουμε τους στόχους μας για τη μείωση εκπομπών έως το 2030 και το 2050 για τον άνθρακα. Αλλά μαζί με τη βιομηχανία και τις κυβερνήσεις πρέπει να δούμε πώς θα επιταχύνουμε τη μετατροπή του κλάδου σε ένα μοντέλο βιώσιμων μεταφορών.
Υπέροχη η εμπειρία μου στην Ελλάδα
– Ενόψει της αποχώρησής σας από τη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου τον Ιούλιο, ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
– Είχα το προνόμιο να εργάζομαι για την KLM τα τελευταία 30 χρόνια και να υπηρετήσω ως ο 12ος διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας τα οκτώ πρόσφατα. Η KLM είναι μια υπέροχη εταιρεία με 102 χρόνια πλούσιας ιστορίας και πρωτοπορίας, εξαιρετικούς ανθρώπους και πιστούς πελάτες. Ηταν ένα τόσο υπέροχο ταξίδι όλα αυτά τα χρόνια. Το να ζήσω στην Ελλάδα για κάποια χρόνια ήταν ένα υπέροχο κομμάτι της οικογένειάς μας κατά το διάστημα που ήμουν μέλος της μπλε οικογένειας της KLM. Δεν ξέρω ακόμα τι επιφυλάσσει το μέλλον, αυτό θα το δούμε. Προς το παρόν είμαι ευγνώμων για το ότι υπηρέτησα ως CEO και παραμένω επικεντρωμένος στη δουλειά μου έως την τελευταία ημέρα. Θα παραδώσω με απόλυτη εμπιστοσύνη στη διάδοχό μου. Επειτα από ένα νέο κεφάλαιο, ένα νέο ταξίδι ξεκινάει. Θα δούμε τι πρόκειται να περιλαμβάνει.