Καθώς βαδίζουμε προς το εργαστήριό της, η ζωγράφος Ηώ Αγγελή διηγείται ιστορίες της γειτονιάς της. Ζει στο Παλαιό Φάληρο, αλλά καθημερινά έρχεται στο Θησείο για να δουλέψει. Εδώ και 10 χρόνια ακολουθεί περίπου την ίδια διαδρομή, διασχίζοντας την πόλη, εκτός από την περίοδο της πανδημίας που για να φτάσει στο ατελιέ, έκανε σλάλομ όπως λέει, δηλαδή μικρά ζικ ζακ που απέφευγαν την πολυκοσμία.
«Slalom» είναι και ο τίτλος της νέας της ατομικής έκθεσης στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, τέσσερα χρόνια μετά την παρουσίαση της προηγούμενης δουλειάς της στον ίδιο χώρο. Στην έκθεση, που εγκαινιάζεται αύριο, παρουσιάζονται σχέδια και πίνακες, στην πλειονότητά τους μεγάλου μεγέθους.
«Τα τελάρα θα βρίσκονται ακόμη στο εργαστήριο», μου είπε όταν δώσαμε το ραντεβού της συνέντευξης, κι έτσι συναντηθήκαμε την προηγούμενη ημέρα της μεταφοράς των πινάκων στην γκαλερί. Η ισοτονικότητα που χαρακτηρίζει τη ζωγραφική της Αγγελή –τόνοι του μπλε και του πράσινου, μικρές «λάμψεις» από ροδί, κίτρινο και πορτοκαλί– ηρεμεί την ατμόσφαιρα και ταιριάζει με το χειμωνιάτικο φως που μπαίνει από τα παράθυρα.
Εργαστήριο τακτοποιημένο, τα έργα ολοκληρωμένα πλέον ακουμπούν στους τοίχους, τα υλικά της ζωγραφικής –χρησιμοποιεί σκόνες αγιογραφίας κατά κύριο λόγο– και τα πινέλα καθαρά στη θέση τους. «Δουλεύω στο πάτωμα, ξεκινώ από κάτω και ύστερα σηκώνω το τελάρο όρθιο και συνεχίζω», λέει περιγράφοντας τον τρόπο που ζωγραφίζει, κι έτσι εξηγούνται αυτές οι πλατιές επιφάνειες του καμβά που το χρώμα απλώνεται σαν ακουαρέλα καθώς κυλά, και οι γραμμές-ίχνη που σχηματίζονται χωρίς καμία πινελιά.
«Οι πίνακες της συλλογής είναι καθένας τους από ένα σκηνικό θεάτρου, με τη διαφορά ότι ο περίφημος “τέταρτος τοίχος” δεν είναι πια από την πλευρά του θεατή, ο οποίος, ωραία αμήχανος, αφήνεται να παρασυρθεί προς το βάθος του σκηνικού, προς τις κουίντες όπου η ζωή ετοιμάζεται να ξανακινηθεί, για να ξαναβγεί στο προσκήνιo», γράφει στο σημείωμά του για την έκθεση ο Αχιλλέας Κυριακίδης. Οσο για το σλάλομ του τίτλου, δεν είναι τίποτε άλλο παρά αυτές οι μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας, που επιτρέπουν στο βλέμμα μας να δει τα πράγματα από μια άλλη γωνία.
Δουλεύω στο πάτωμα, ξεκινώ από κάτω και ύστερα σηκώνω το τελάρο όρθιο και συνεχίζω.
«Το lockdown ήταν μια μοναδική περίοδος, πολύ καθοριστική για τη δουλειά μου. Ενιωσα ότι άνοιξε καινούργια κανάλια και με ώθησε να ανακαλύψω πάλι τα ταπεινά υλικά, δηλαδή το μολύβι και το χαρτί», εξηγεί η καλλιτέχνις αναφερόμενη καταρχήν στα 20 σχέδια τα οποία συμπεριλαμβάνονται στη συγκεκριμένη έκθεση. Η αναγγελία του κατ’ οίκον περιορισμού την έστειλε τάχιστα στο χαρτοπωλείο για να αγοράσει χαρτί, θυμάται.
Τα σχέδια έγιναν ως επί το πλείστον στο σπίτι, με μολύβια –από το πιο μαλακό έως το πιο σκληρό– και πυκνές γραμμές, που με πλαστικότητα δημιουργούν ασπρόμαυρους, ονειρικούς κόσμους. «Τα περισσότερα σχέδια είναι prima vista», λέει. «Μου αρέσει το τυχαίο όταν εισχωρεί στο έργο, αλλά πρέπει να μπορείς να το δεις. Και να το αποδεχτείς. Μεγαλώνοντας, νομίζω, μπορείς πια να ξεπεράσεις τη λογοκρισία του εαυτού σου και των άλλων, να μη σε περιορίζει η γνώμη τους».
Επειτα από τρεις δεκαετίες συνεπούς πορείας στη ζωγραφική, η ίδια μοιάζει κατασταλαγμένη στην τέχνη της. «Οταν είσαι πιο νέος σπουδάζεις, μαθαίνεις, δοκιμάζεις, πειραματίζεσαι. Με τα χρόνια, τα πράγματα κατακάθονται μέσα μας, και καταλήγουν σε αυτό που πραγματικά είμαστε», λέει. Οι κήποι που εικονίζονται στη συγκεκριμένη ενότητα έργων έχουν την καταγωγή τους στα καλοκαίρια της παιδικής της ηλικίας στα χωριά της Μυτιλήνης. «Με θυμάμαι να περπατάω επάνω στο χώμα, θυμάμαι τη φύση να μπαίνει μέσα στα εγκαταλελειμμένα σπίτια και να τα καταλαμβάνει, θυμάμαι τα ζώα που περνούσαν ανάμεσα στα πόδια μας», εξηγεί.
Ο χώρος που περιγράφεται στη σειρά του «Slalom» είναι αδιευκρίνιστος, ωστόσο η πόλη υπάρχει ως υπόμνηση. Σπίτια, δημόσια κτίρια, ένα μοναχικό κελί ή ένα γιαπί βρίσκονται διάσπαρτα σε τόπους άγνωστους, αλλά βιωματικά γνώριμους. Τα κτίρια, σταθερή αναφορά στη δουλειά της, εμφανίζονται κι εδώ ως άδεια κελύφη μάλλον, που διατηρούν ωστόσο τη γεωμετρία τους. Η αυστηρότητα της αρχιτεκτονικής δομής του παρελθόντος δίνει τη θέση της στον αυθορμητισμό των «γραφών», όπως ονομάζει η ζωγράφος τις επαναληπτικές γραμμές, σταγόνες, νιφάδες, ή κηλίδες που δημιουργούν το παλίμψηστο του πίνακα. «Η τέχνη δουλεύεται πιο πολύ στο στομάχι, πρώτα γεννιέται στα σπλάχνα μας και μετά φτάνει στο μυαλό. Αν συνέβαινε αντίστροφα, θα ήταν επίπλαστη», λέει.
Διάρκεια έκθεσης έως τις 11 Μαρτίου.