Στην Ουάσιγκτον το κλίμα για την Τουρκία δεν είναι καλό κι αυτό το καταλαβαίνει κανείς μιλώντας τόσο με τα μέλη του Κογκρέσου όσο και με το ευρύτερο οικοσύστημα των δεξαμενών σκέψης της αμερικανικής πρωτεύουσας. Η κυρίαρχη αντίληψη είναι πως η Τουρκία παραμένει το μεγάλο πρόβλημα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, αφού δεν έχει καταφέρει να ευθυγραμμιστεί με την πολιτική της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας σε μια σειρά από θεμελιώδη ζητήματα – από την εφαρμογή των κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία μέχρι την είσοδο Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και την κατάσταση στη Λιβύη.
Για τον Τζόναθαν Σάντζερ, αντιπρόεδρο του Ιδρύματος Υπεράσπισης της Δημοκρατίας που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, η βασική στόχευση του ταξιδιού Μπλίνκεν στην Αγκυρα την επόμενη εβδομάδα είναι αυτή ακριβώς η επιστροφή της Αγκυρας σε θέσεις που συνάδουν με τις πολιτικές της συμμαχίας, ενώ θεωρεί ότι για να επιτύχουν οι ΗΠΑ θα πρέπει να υιοθετήσουν μια πιο σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία. Πράγμα δύσκολο, όπως ο ίδιος παραδέχεται στη συνομιλία μας. «Η άσκηση για την αμερικανική κυβέρνηση είναι ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί. Πώς εξισορροπεί την ανάγκη να είναι σκληρή με την Τουρκία και ταυτόχρονα να διασφαλίσει πως τελικά θα υιοθετήσει τις απόψεις μας; Δεν είναι εύκολο», μας είπε στη διάρκεια της συζήτησης που είχαμε στο περιθώριο του 4ου Φόρουμ Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Ανατολικής Μεσογείου που διοργάνωσαν το Φόρουμ των Δελφών, η «Κ» και το Ελληνοαμερικανικό Συμβούλιο Ηγεσίας.
Ο Σάντζερ, που διευθύνει μια ομάδα 60 και πλέον αναλυτών που εξειδικεύονται στην ανάλυση της κατάστασης στις περισσότερες περιοχές του κόσμου, υποστηρίζει πως ο Ερντογάν βρίσκεται σήμερα στην πιο «ευέλικτη» φάση του, αφού είναι πιεσμένος λόγω εκλογών κι έχει αναγκαστεί να κάνει ανοίγματα σε χώρες όπως το Ισραήλ ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Χωρίς ο ίδιος να διαθέτει –όπως λέει– την κρυστάλλινη σφαίρα, θεωρεί ότι εφόσον ο Τούρκος πρόεδρος κερδίσει τις εκλογές «θα μετατραπεί στον Ερντογάν του παλιού καιρού, έναν πιο μοχθηρό Ερντογάν σε σχέση με αυτόν που έχουμε δει μέχρι τώρα. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος μου και νομίζω πως αποτελεί και το πιο πιθανό σενάριο».
Ερωτώμενος για το σενάριο νίκης της αντιπολίτευσης, ο Σάντζερ υποστηρίζει πως τα τελευταία 20 χρόνια ο Ερντογάν έχει καταστρέψει πολλούς από τους θεσμούς που κάποτε καθιστούσαν την Τουρκία μια προβλέψιμη δημοκρατία και πως θα χρειαστούν χρόνια για την ανοικοδόμηση. Αρα ακόμη κι αν κερδίσει ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, ίσως δούμε μια από τα ίδια. «Ισως ο τόνος να είναι καλύτερος, αλλά η ίδια η δομή της τουρκικής κυβέρνησης θα χρειαστεί αρκετό χρόνο για να αναδιαμορφωθεί και να ξανασχηματιστεί έτσι ώστε να μοιάζει και πάλι με δυτικό κράτος».
Η δομή της τουρκικής κυβέρνησης θα χρειαστεί αρκετό χρόνο για να αναδιαμορφωθεί και να ξανασχηματιστεί έτσι ώστε να μοιάζει και πάλι με δυτικό κράτος.
Για τον Σάντζερ το Κογκρέσο δεν πρέπει να ασκήσει απλώς πίεση στο θέμα της αναβάθμισης των F-16, αλλά και να απαιτήσει την επιστροφή του πυραυλικού συστήματος S-400 στη Ρωσία ή να καταστραφούν ή να παραδοθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Πρέπει να υπάρξει μια λύση και σε αυτό το πρόβλημα, διότι δεν μπορούμε να έχουμε μια χώρα μέσα στη συμμαχία του ΝΑΤΟ που εξακολουθεί να παίζει αυτό το παιχνίδι με τη Ρωσία, ούσα με το ένα πόδι μέσα στη συμμαχία και με το άλλο έξω».
Οσον αφορά τις εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την πιθανότητα η περιοχή να βαδίσει στα χνάρια των χωρών της Μέσης Ανατολής και να υιοθετήσει μια πολιτική συμφωνιών αντίστοιχη των «Συμφωνιών του Αβραάμ», ο Σάντζερ πιστεύει πως είναι εφικτή, εστιάζει όμως σε δύο προβληματικούς παράγοντες: ο πρώτος φυσικά είναι η Τουρκία, η ανάμειξή της σε μέρη όπως η Λιβύη και η Γάζα και η υποστήριξη που παρέχει σε ριζοσπαστικές οργανώσεις· και ο δεύτερος είναι το Ιράν, που ελέγχει ουσιαστικά τον Λίβανο.
«Τα καλά νέα είναι πως έχουμε μια ισχυρή συμμαχία στην Ανατολική Μεσόγειο αυτή τη στιγμή, μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας. Νομίζω ότι αυτό είναι το θεμέλιο. Αλλά όσο τα κράτη-μέλη της περιοχής απειλούνται ή αποσταθεροποιούνται ανοιχτά από το Ιράν, την Τουρκία, ακόμη και τη Ρωσία σε κάποιο βαθμό, νομίζω πως θα έχουμε προβλήματα», μας λέει ο Σάντζερ, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα πως η στάση των ΗΠΑ είναι το «κλειδί» για μια οριστική διευθέτηση στην περιοχή.
«Είναι πραγματικά εκεί που πιστεύω ότι πρέπει να γίνει το επόμενο βήμα. Και νομίζω ότι αυτό θα απαιτήσει την αμερικανική ηγεσία στο τέλος της ημέρας. Πιθανότατα δεν θα συμβεί διαφορετικά. Μπορώ να φανταστώ την Ελλάδα να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, αλλά δεν θα συμβεί με επιτυχημένο τρόπο εάν δεν εμπλακούν οι ΗΠΑ. Το ερώτημα στο μυαλό μου είναι το εάν οι ΗΠΑ διαθέτουν το απαραίτητο κεφάλαιο αυτή τη στιγμή. Δεδομένων όλων των άλλων προκλήσεων που βλέπουμε στον κόσμο. Και παρεμπιπτόντως, σε μια πολωμένη, διχασμένη Αμερική».