Προερχόμενοι από το χώρο των σινεφίλ ταινιών και την ποιοτική τηλεόραση, οι αδερφοί Ρούσο χειρίστηκαν για πρώτη φορά ένα μπάτζετ 170 εκατομμυρίων δολαρίων για να δώσουν την προσωπική τους ματιά στις περιπέτειες του Captain America. Οι πρώτες κριτικές τους δικαιώνουν.
Γεννημένοι στο Κλίβελαντ του Οχάιο με ένα χρόνο διαφορά, οι αδερφοί Ρούσο χρηματοδότησαν την πρώτη τους πειραματικά ταινία “Pieces” με την πιστωτική τους κάρτα και φοιτητικά δάνεια το 1997 και την παρουσίασαν στο φεστιβάλ Slamdance, ανταγωνιστικό του διάσημου Sundance που έχει ιδρύσει ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ. 17 χρόνια μετά, και έχοντας διαγράψει μια αξιόλογη τροχιά στην τηλεόραση μέσα από σειρές όπως το Arrested Development, που τούς χάρισε βραβείο EMMY, σκηνοθετούν για πρώτη φορά ένα μπλοκμπάστερ με υπερήρωες – και καταφέρνουν να του δώσουν αρκετά προσωπικά στοιχεία τόσο στο γύρισμα, με κάμερα στο χέρι, όσο και στην πλοκή και την εμβάθυνση σε χαρακτήρες (κάτι όχι συχνό σε ταινίες αυτού του είδους). Περισσότερο και από τις αρκετά θετικές κριτικές που συνοδεύουν το νέο Captain America, τους ευχαριστεί που ένα από τα ινδάλματά τους, ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ, δέχθηκε να παίξει έναν κρίσιμο ρόλο στην ταινία. Η κουβέντα μαζί τους ήταν διαφωτιστική για το πως λειτουργεί η κινηματογραφική βιομηχανία στην εποχή μας.
Είστε ευχαριστημένοι με το πως εξελίχθηκε η ταινία σας;
Πανευτυχείς! Ξεκινήσαμε να κάνουμε ένα φιλμ με ήρωες κόμικς εμπνευσμένο από τα πολιτικά θρίλερ των seventies και είχαμε την απόλυτη υποστήριξη της Marvel. Οφείλουμε πολλά σε ταινίες όπως οι «Τρεις Ημέρες του Κόνδορα» – μπορείς να πεις ότι κάναμε τις «Τρεις Ημέρες του Καπτεν Αμέρικα». Εχεις έναν ήρωα που μπλέκεται σε μια συνωμοσία και διάφοροι προσπαθούν να τον σκοτώσουν, σε ένα πολύ στενό χρονικό πλαίσιο. Υπάρχει ευθεία σύνδεση με τα πολιτικά θρίλερ της δεκαετίας του ’70.
Οφείλεται αυτό και στην παρουσία του Ρομπερτ Ρέντφορντ;
Ναι και γι’ αυτό ενθουσιαστήκαμε τόσο που δέχτηκε να παίξει. Εχει μια φιλοσοφική και πολιτιστική διάσταση η εμπλοκή του. Αν είσαι πάνω από 35-40 ετών κι έχεις δει τις παλιές αυτές ταινίες, αισθάνεσαι τη βαρύτητα που έχει η παρουσία του σε ένα φιλμ με υπερήρωες. Το άλλο ενδιαφέρον, είναι αυτό που ονομάζουμε «Φαινόμενο Χενρι Φόντα»: Πιτσιρικάδες λατρεύαμε το «Μια φορά κι έναν καιρό στη Δύση» και ήταν η πρώτη φορά που ο Φόντα έπαιζε ρόλο κακού. Αν και αυτό είναι σπόιλερ για την ταινία μας…
Δίστασε να δεχτεί;
Βασικά, εκπλαγήκαμε και μονο που μας έκλεισε ραντεβού, γιατί από τη στιγμή που το όνομά του έπεσε στο τραπέζι δεν υπήρχε για εμάς εναλλακτική. Πήγαμε λοιπόν στο γραφείο του ένα μεσημέρι, μας έφτιαξε φαγητό -που είναι ο τέλειος τρόπος να ξεκινήσεις μια συνάντηση με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ- και μας είπε, «guys, θα είμαι ειλικρινής μαζί σας, δεν έχω ιδέα γι’ αυτές τις ταινίες… αλλά τα εγγόνια μου έχουν!» Νομίζω τον ενθουσίασε η ιδέα ότι δεν είχε επιχειρήσει κάτι τέτοιο στο παρελθόν, να εμπλακεί σε κάτι τόσο δημοφιλές στο νεανικό κοινό. Κουβεντιάσαμε ώρες μαζί του για τον χαρακτήρα και την κατεύθυνση που σκοπεύαμε να ακολουθήσουμε με την ταινία, το πολιτικό στοιχείο της, κι αυτό τον άγγιξε και ως ηθοποιό και ως άνθρωπο που έχει ενεργή στάση απέναντι στα κοινά. Υπάρχει και κάτι άλλο κοινό. Ξεκινήσαμε ως «ανεξάρτητοι» κινηματογραφιστές στα τέλη της δεκαετίας του ’90, όχι μέσα από το Sundance, αλλά στο «αντίπαλο» φεστιβάλ Slamdance που διεξάγεται στο Παρκ Σίτι της Γιούτα. Βασικά, εκείνος δημιούργησε το μέσο που μας βοήθησε να βρεθούμε από την αφάνεια του Κλίβελαντ στην κινηματογραφική βιομηχανία. Αυτό του το χρωστάμε.
Ηταν άγχος για εσάς η πίεση από τους θαυμαστές, που θεωρείται αυτονόητη σε κάθε κινηματογραφική μεταφορά υπερήρωα;
Εχουμε μεγάλη εμπειρία από την τηλεόραση, σε σειρές όπως το “Arrested Development”, το “Community” και το “Happy Endings”, που έχουν φανατικό κοινό. Μάθαμε ότι ο μόνος τρόπος να χειριστείς υλικό αυτού του τύπου είναι να βασιστείς σε αυτό που θα ήθελες εσύ να δεις. Αν προσπαθήσεις να μαντέψεις τι θα ήθελε το κοινό, θα διαλυθείς. Η μυθολογία των χαρακτήρων κόμικς εξελίσσεται εδώ και 60 ή 70 χρόνια με διαφορετικούς συγγραφείς, οπότε ούτε οι θαυμαστές μεταξύ τους δε συμφωνούν για το ποιά περίοδος είναι η καλύτερη. Και να βάλεις στόχο λοιπόν, δεν θα καταφέρεις να τον πετύχεις: είναι κινούμενος στόχος. Το άλλο βασικό στοιχείο, είναι ότι πρέπει να διοχετεύσεις το πάθος σου στην ταινία. Διαβάζαμε κόμις από 10 ετών, οπότε είχαμε άποψη για το τι είναι ο Captain America, ο Φάλκον και οι άλλοι χαρακτήρες. Πάντα πρέπει να γυρίζεις την ταινία πρωτίστως για τον εαυτό σου και εμείς ανήκουμε στο target group: Λατρεύαμε τα κόμικς, λατρεύαμε τα πολιτικά θρίλερ και μας αρέσει αυτό που κάνει η Marvel με τις ταινίες της.
Αυτή η ταινία είναι πολύ πιο σκοτεινή σε σχέση με τον πρώτο Captain America…
Aυτή ήταν η κεντρική ιδέα που «πουλήσαμε» στη Marvel. Τους είπαμε ότι εφόσον πρόκειται για την ένατη ταινία στη σειρά των «Εκδικητών» (σ.σ. Iron-Man, Thor, Hulk, Captain America, Avengers) έπρεπε να κάνουν μια στροφή, να εκπλήξουν το κοινό. Σε τελική ανάλυση, και παγωτό σοκολάτα να μοιράζεις, κάποια στιγμή ο κόσμος θα το σιχαθεί. Και πάλι σαν θαυμαστές απολαύσαμε τους Avengers, αλλά αν προσπαθούσαμε να γυρίσουμε κάτι παρόμοιο, θα έμοιαζε με κακή κόπια. Οπότε προτείναμε μια εντελώς άλλη κατεύθυνση.
Είναι απελευθερωτικό να έρχεσαι από το ανεξάρτητο σινεμά και να χειρίζεσαι έναν κτηνώδη προϋπολογισμό 170 εκατομμυρίων δολαρίων;
Τζο. Καλή ερώτηση. Στην τηλεόραση, δουλεύεις με προγραμματισμό οκταμήνου για να φτιάχνεις ποιοτικά επεισόδια που παίζονται κάθε εβδομάδα. Η πίεση είναι απίστευτη, υπήρχαν φορές που δουλεύαμε 20 με 22 ώρες την ημέρα και κοιμόμασταν σε τροχόσπιτο. Σε υπερπαραγωγές όπως αυτή έχεις όση υποστήριξη χρειάζεσαι και δουλεύεις ένα λογικό δωδεκάωρο. Ηταν σχεδόν σαν διακοπές.
Αντονι. Ημασταν πάντα εκλεκτικοί στη δουλειά μας. Εχουμε γυρίσει ταινία πληρώνοντας με την πιστωτική μας κάρτα, έχουμε γυρίσει υπερπαραγωγή, έχουμε κάνει τηλεόραση και διαφημίσεις. Στο τέλος της μέρας, όλα είναι filmmaking. Η διαδικασία είναι ίδια. Η μονη προσαρμογή σ’ αυτή την ταινία είχε να κάνει με τον προγραμματισμό. Πρέπει να ξεκινάς από νωρίς και να σχεδιάζεις κάθε βήμα, επειδή είναι τόσο πολύπλοκη παραγωγή και πρέπει να εκτελεστεί στην εντέλεια.
Τσακώνεστε πάνω στη δουλειά;
Τζο. Οι καβγάδες μας δεν είναι αξιομνημόνευτοι πλέον. Δουλέυουμε τόσο καιρό μαζί που κάποια στιγμή ο ένας λέει στον άλλο «κάνε ό,τι θες». Δουλεύουμε γρήγορα και συγκεντρώνουμε τρομακτικό όγκο υλικού – φτάσαμε περίπου τα 600 φιλμ χιλιόμετρα σ’ αυτή την ταινία! Η αρχή μας είναι ότι για να ολοκληρώσεις ένα τόσο σύνθετο φιλμ, πρέπει να έχεις εναλλακτικές για κάθε σκηνή. Αρα να φέρεις πολύ πολύ υλικό στο μοντάζ.
Αντονι. Η αλήθεια είναι ότι οι φορές που διαφωνούμε έντονα, είναι όταν δεν ξέρουμε πως να προχωρήσουμε. Σε αποσυντονίζει να δοκιμάζεις διάφορες εκδοχές μιας σκηνής και να μη λειτουργεί.
Εχετε συμφωνήσει να γυρίσετε το τρίτο Καπτεν Αμέρικα;
Eχουν γίνει πολλές συζητήσεις αλλά στην παρούσα φάση ούτε το επιβεβαιώνουμε ούτε το διαψεύδουμε. Πρώτα πρέπει να προβληθεί αυτή η ταινία, να «ακούσουμε» τι θα πει το κοινό. Είναι κάτι που σε βοηθά. Οχι επειδή σου υπαγορεύει πως να προχωρήσεις, αλλά σε διαφωτίζει για το τι έκανες σωστά, τι βρήκε συναρπαστικό ο κόσμος. Πριν απο οτιδήποτε άλλο πρέπει να περιμένουμε.
Λένε ότι στην εποχή μας οι τηλεοπτικές σειρές έχουν ξεπεράσει σε ποιότητα και τόλμη το σινεμά…
Εμείς το λέμε αυτό εδώ και δέκα χρόνια! Το ανεξάρτητο σινεμά των nineties, έχει μεταφερθεί στην τηλεόραση του 2000. Εκεί βρίσκεις τις πιο ενδιαφέρουσες φωνές και κορυφαίους ηθοποιούς – παράδειγμα ο Μακόναχι, ο οποίος, μετά το Οσκαρ για το Dallas Buyers Club, πιθανότατα θα κερδίσει και Εμμυ την ίδια χρονιά για το True Detective. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στην άνθηση της καλωδιακής τηλεόρασης. Οταν δεν είσαι υποχρεωμένος να γυρίζεις 22 επεισόδια για κάθε κύκλο, όπως στα μεγάλα δίκτυα, αλλά μπορείς να κάνεις επτά ως δέκα επεισόδια εξαιρετικά ποιοτικά, είναι πιο εύκολο να πείσεις έναν κορυφαίο ηθοποιό να αφιερώσει τρεις μήνες από τη ζωή του, αντί για οκτώ μήνες, για να παίξει σε μια σειρά όπως το True Detective. Και η αλήθεια είναι ότι αν ανατρέξεις στην πρόσφατη παραγωγή, μπορείς να βρεις επεισόδια π.χ. του Breaking Bad που ήταν καλύτερα από οποιαδήποτε ταινία της ίδιας χρονιάς. Η κινηματογραφική αγορά μοιάζει να έχει περιοριστεί στο διάστημα Απριλίου – Σεπτεμβρίου, τότε που βγαίνουν όλα τα μπλοκμπάστερ. Αυτό είναι περιοριστικό ως προς το τι βλέπουμε – και δυσκολεύει και τους ηθοποιούς στο να βρουν δουλειά σε καλές ταινίες. Οπότε στρέφονται στην τηλεόραση.
Μοιάζει σαν όλοι εσείς, σκηνοθέτες και ηθοποιοί, να δουλεύετε σε μπλοκμπάστερ για να κερδίσετε την ελευθερία να κάνετε πιο προσωπικές ή τολμηρές δουλειές που σας εκφράζουν περισσότερο…
Τζο. Εξαιρετική παρατήρηση. Δες για παράδειγμα τι κάνει ο Κέβιν Σπέισι με το House of Cards. Μπορεί να εμβαθύνει σε έναν χαρακτήρα με μεγαλύτερη άνεση χρόνου. Βασικά πρωταγωνιστεί σε μια ταινία δέκα ωρών, την οποία μπορείς να παρακολουθήσεις με τον δικό σου ρυθμό και την άνεσή σου. Δεν συγκρίνεται το πως μπορείς να διαμορφώσεις έναν χαρακτήρα σε δέκα ώρες, συγκριτικά με το δίωρο μιας ταινίας. Οπως φαίνεται, το κοινό διψά για αφηγήσεις ιστοριών που αγγίζουν αυτό το επίπεδο πολυπλοκότητας και λεπτομέρειας. Και συνειδητοποιούν ότι τους παρέχεται ένα νέο μέσο, που είναι η δεκάωρη ταινία.
Αντονι. Είναι και κάτι ακόμα. Η πρώτη μας κανονική ταινία, Welcome to Colinwood, είχε παραγωγούς τον Στίβεν Σοντεμπεργκ και τον Τζορτζ Κλούνει, που εκείνη την περίοδο γύριζαν τη «Συμμορία των 11». Eίχαν μια βασική αρχή: Κάνουμε μια ταινία για εμάς, μία για αυτούς (εννοώντας τα μεγάλα στουντιο). Τι σημαίνει αυτό; Πρέπει να γίνεις πολύτιμος σε εμπορικό επίπεδο, για αυτές τις δυνάμεις που κινούν τα νήματα στη βιομηχανία, ώστε να έχεις την ελευθερία να κάνεις ένα βήμα πίσω και να καταπιαστεις με κάτι πιο ιδιόρρυθμο και δύσκολο, που διαφορετικά δεν θα γυριζόταν. Αυτό ήταν ένα μάθημα που πήραμε νωρίς. Αλλά για εμάς ο Captain America ήταν και τα δύο. Τόση δημιουργική ελευθερία δεν είχαμε ποτέ στο παρελθόν.
Είναι δύσκολο να γυρίζεις ταινία με υπερήρωες χρησιμοποιώντας κάμερα «στο χέρι»;
Είναι ευκολότερο. Ο Νιλ Μπλόκαμπ έδειξε με το «District 9» ότι μπορείς να το κάνεις τρομερά αποτελεσματικά και να δώσεις ρεαλισμό στην ταινία – όσο γελοιο κι αν ακούγεται αυτό σε μια ταινία φαντασίας. Με τη χειροκίνητη κάμερα ένας ανθρώπινος ήρωας όπως ο Καπτεν Αμέρικα αποκτά άλλη ένταση – σαν να τον βλέπεις με τα μάτια σου και να νιώθεις τον κτύπο της καρδιάς του.
Πόσες από τις σκληρές σκηνές γυρίστηκαν από τους ηθοποιούς;
Είναι αδύνατο να το μετρήσεις ως ποσοστό, δεν είναι κάτι που σχεδιάζεται από πριν σε μια ταινία. Στην πρώτη σκηνή που ο Captain America παλεύει με τον «Winter Soldier» στο δρόμο, ο Κρις Εβανς πρέπει να έκανε μόνος του το 80% των επικίνδυνων λήψεων. Εκπαιδευόταν για μήνες στη μάχη σώμα με σώμα. Και η Σκάρλετ Τζοχάνσον, στη σκηνή του πλοίου, που εξουδετερώνει έναν τύπο μπλέκοντας τα πόδια της γύρω από το λαιμό. Οι περισσότεροι ηθοποιοί ειναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν – αρκεί βεβαίως να μην έχουν τραυματιστεί στο παρελθόν, οπότε ειναι λογικό να είναι μαζεμένοι. Αλλά γιατί να μιλάμε γι’ αυτά; Κάποτε στο Λας Βεγκας καθόμουν πρώτη σειρά στο σόου ενός μάγου, έβλεπα τους καθρέφτες που χρησιμοποιούσε για τα κόλπα του και αυτό μου κατέστρεψε την εμπειρία. Η μαγεία δεν πρέπει να χάνεται. Καλύτερα οι θεατές να βλέπουν μια γροθιά και να πιστεύουν ότι την έφαγε ο πρωταγωνιστής!