Το δικαίωμα της Ελλάδας σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη θαλάσσια περιοχή ανατολικά του 25ου μεσημβρινού αμφισβήτησε η Αγκυρα παρεμβαίνοντας στην περισυλλογή ναυαγών ανοικτά της Χάλκης. Το περιστατικό εκτυλίχθηκε τη νύχτα της Τρίτης και ενώ σκάφη του Λιμενικού, του Π.Ν. καθώς και παραπλέοντα εμπορικά πλοία, που βρίσκονταν υπό τον συντονισμό του Κέντρου Επιχειρήσεων του Λιμενικού, συμμετείχαν σε επιχείρηση διάσωσης δεκάδων μεταναστών που επέβαιναν σε ημιβυθισμένη θαλαμηγό, σε διεθνή ύδατα 21 ν.μ. δυτικά της Χάλκης.
Αρκετές ώρες μετά την έναρξη της επιχείρησης και ενώ είχαν ήδη διασωθεί 96 από τους επιβαίνοντες στη θαλαμηγό, δύο τουρκικές ακταιωροί εμφανίστηκαν στο σημείο και πραγματοποιώντας επικίνδυνους ελιγμούς υποχρέωσαν τον καπετάνιο ενός φορτηγού πλοίου να τους παραδώσει 19 από τους ναυαγούς που είχε περισυλλέξει υπό τον συντονισμό του ελληνικού θαλάμου επιχειρήσεων. Για να το πετύχουν, η μία από τις ακταιωρούς κινήθηκε επιθετικά προς το μέρος σκάφους του Λιμενικού, με τα στελέχη του Σώματος πάντως να αποφεύγουν να μιλήσουν ανοικτά για απόπειρα εμβολισμού.
Την ίδια στιγμή, η δεύτερη ακταιωρός πλεύρισε το πλοίο και παρέλαβε τους 19 διασωθέντες. Πρόκειται για το τουρκικών συμφερόντων φορτηγό «Alexandra A» με σημαία Μάλτας. Σε συνομιλία του με αξιωματικούς του Λιμενικού, ο Τούρκος πλοίαρχος φέρεται να είπε ότι δέχτηκε ισχυρές πιέσεις από την ακτοφυλακή της χώρας του να παραδώσει τους ναυαγούς. Ως αποκαλυπτικό των προθέσεων της τουρκικής ακτοφυλακής περιγράφεται από τα στελέχη του Λιμενικού το ότι αμέσως μετά την παραλαβή των 19 οι δύο ακταιωροί αποχώρησαν από την περιοχή. Σύμφωνα μάλιστα με όσα αποκάλυψαν χθες ο επικεφαλής της Υπηρεσίας
Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης Γ. Χριστιανός και ο διευθυντής Επιχειρήσεων του Λιμενικού, Γ. Πουλημένος, οι Τούρκοι πραγματοποίησαν παρεμβολές στη συχνότητα 16 που χρησιμοποιούσε ελικόπτερο της Πολεμικής Αεροπορίας, το οποίο πέταξε πάνω από την περιοχή για να παραλάβει από το φορτηγό πλοίο «ΟCEAN ANG» Κινέζο ναυτικό που είχε τραυματιστεί κατά την επιχείρηση περισυλλογής των ναυαγών. Μιλώντας στα ελληνικά αλλά με προφανή τουρκική προφορά έδιναν εντολές στον χειριστή του ελικοπτέρου προσπαθώντας να τον παραπλανήσουν.
Στη διάρκεια του περιστατικού, ο ελληνικός θάλαμος επιχειρήσεων είχε 3 απευθείας τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον αντίστοιχο τουρκικό. Στην πρώτη, οι Ελληνες αξιωματικοί ζήτησαν να αποσυρθούν οι τουρκικές ακταιωροί από την περιοχή. Οι Τούρκοι ομόλογοί τους αρχικά ζήτησαν χρόνο για να αποσαφηνίσουν τι ακριβώς είχε συμβεί. Ωστόσο, σε επόμενη επικοινωνία φέρονται να δήλωσαν ότι το ναυάγιο και άρα η επιχείρηση έρευνας και διάσωσης έγινε εντός περιοχής αρμοδιότητάς τους. «Η χώρα μας –και με αυτή την επιχείρηση– αποδεικνύει ότι, αφενός φυλάσσει τα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης, και αφετέρου σώζει ζωές που βρίσκονται σε κίνδυνο», δήλωσε χθες ο εκπρόσωπος του Λιμενικού, Ν. Λαγκαδιανός. Πρόσθεσε ότι τα σκάφη της τουρκικής ακτοφυλακής δυσχέραιναν το έργο του Λιμενικού τόσο για την ταυτοποίηση των διασωθέντων όσο και για τη διάσωση τυχόν αγνοουμένων.
Φόβοι για ύπαρξη δύο νεκρών μεταναστών
Η θαλαμηγός με τους μετανάστες είχε αποπλεύσει από τα παράλια της Τουρκίας, πιθανόν το λιμάνι Φετιγιέ, και είχε προορισμό τις ακτές της Νότιας Ιταλίας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των διασωθέντων, στο σκάφος επέβαιναν «περίπου 100 άτομα» από τη Σομαλία, το Ιράκ, τη Συρία καθώς και την Τουρκία. Τρεις από αυτούς αναγνωρίστηκαν ως διακινητές και συνελήφθησαν, ενώ υπήρχαν υπόνοιες ότι στην ομάδα μετείχε και ένα ακόμα άτομο. Μια γυναίκα κατέθεσε στα στελέχη του Λιμενικού ότι είχε χάσει τα ίχνη του συζύγου και του ανήλικου παιδιού της. Τους φόβους για ύπαρξη δύο νεκρών μεταξύ των ναυαγών ενέτειναν μαρτυρίες 3 ακόμα εκ των διασωθέντων, που κατέθεσαν ότι είδαν έναν άνδρα και ένα παιδί να χάνονται στη θάλασσα κατά τη διάρκεια της επιχείρησης διάσωσης. Από τους 96 ναυαγούς, οι 5 μεταφέρθηκαν στην Κάρπαθο και 72 στη Ρόδο, ενώ οι υπόλοιποι 19 που παρελήφθησαν από σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής επέστρεψαν πίσω στην Τουρκία. Τέθηκαν σε καραντίνα σε ξενοδοχεία και υποβλήθηκαν σε τεστ για COVID-19, όπως προβλέπεται από τα υγειονομικά πρωτόκολλα.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Λιμενικό, τους τελευταίους μήνες παρατηρείται το φαινόμενο δουλεμπορικά κυκλώματα να χρησιμοποιούν μεγαλύτερα σκάφη –ιστιοφόρα και θαλαμηγούς– προκειμένου να μεταφέρουν παράτυπους μετανάστες από τις ακτές της Τουρκίας απευθείας στη Νότια Ιταλία. Υπολογίζεται ότι, στη διάρκεια των τελευταίων μηνών, 25 τέτοια σκάφη έχουν καταφέρει να προσεγγίσουν τις ακτές της Ιταλίας. Στην αλλαγή του modus operandi των κυκλωμάτων έχει αναφερθεί εκτενώς η «Κ» στο δημοσίευμα της 3ης Αυγούστου. Αποδίδεται στην τακτική που εφαρμόζει τους τελευταίους μήνες το Λιμενικό στο Ανατολικό Αιγαίο και έχει οδηγήσει σε μείωση των αφίξεων στα νησιά που αγγίζει το 95% σε σχέση με πέρυσι. Το θέμα, μάλιστα, έχουν κατ’ επανάληψη συζητήσει στελέχη της Υπηρεσίας Οργανωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης με αξιωματούχους της ιταλικής ακτοφυλακής.
Συγχαρητήρια
Ο υπουργός Ναυτιλίας Γ. Πλακιωτάκης συνεχάρη το Λιμενικό για την επιχείρηση στη Χάλκη και τόνισε ότι τα στελέχη του Σώματος «απέδειξαν για ακόμα μία φορά ότι προστατεύουν τα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης, επιδεικνύοντας αποφασιστικότητα αλλά και απόλυτο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή».