ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Η αποδόμηση των κοινών κανόνων για τα ταξίδια εντός Ε.Ε. βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης των ηγετών της Ε.Ε. για την πανδημία στη Σύνοδο Κορυφής νωρίτερα σήμερα. H ανακοίνωση της Ελλάδας και της Ιταλίας αυτήν την εβδομάδα (είχαν προηγηθεί η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος) ότι θα απαιτούν τεστ PCR ακόμα και από τους πλήρως εμβολιασμένους ταξιδιώτες από άλλα κράτη-μέλη προκάλεσε αντιδράσεις και προβληματισμό σχετικά με τις προοπτικές της ελεύθερης κυκλοφορίας καθώς θα εξαπλώνεται στην Ένωση η παραλλαγή Όμικρον.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαβιέ Μπετέλ είπε ότι ο πολλαπλασιασμός των παρεκκλίσεων από την κοινά συμφωνημένη πολιτική, που προβλέπει τη μη επιβολή επιπλέον υποχρεώσεων σε εμβολιασμένους ταξιδιώτες, θα επιδράσει αρνητικά στις προσπάθειες να πειστούν να εμβολιαστούν όσοι ακόμα διστάζουν. «Αν δεν διαφοροποιείς μεταξύ των εμβολιασμένων και των μη εμβολιασμένων γιατί χρειάζονται όλοι τεστ PCR, νομίζω ότι είναι εσφαλμένη προσέγγιση», είπε ο κ. Μπετέλ. «Δεν είναι μία θέση την οποία θα υποστηρίξω. Είναι μία εθνική απόφαση, αλλά για μένα πρόκειται περί ενός κοινού προβλήματος που απαιτεί κοινές λύσεις».
Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο που μίλησε για το πώς εκτυλίχθηκε η συζήτηση, οι ηγέτες «εστίασαν στην εγκυρότητα των πιστοποιητικών Covid και τη σημασία συνεκτικών και συντονισμένων προσεγγίσεων όταν υιοθετούνται εθνικά μέτρα». Μεταξύ άλλων, τέθηκε και το ζήτημα της έγκαιρης ενημέρωσης: η Κομισιόν και τα άλλα κράτη-μέλη πρέπει να ενημερώνονται τουλάχιστον 48 ώρες πριν επιβληθούν έκτακτα μέτρα. Η Ιταλία δεν ενημέρωσε έγκαιρα για τις νέες της αποφάσεις, ενώ ούτε η Ελλάδα είχε ενημερώσει επισήμως ως χθες το πρωί.
Η Ελλάδα και η Ιταλία, σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, τόνισαν τον κίνδυνο του επερχόμενου κύματος της Όμικρον, ανέδειξαν τις προσπάθειές τους να επιταχύνουν τον εμβολιασμό (ενισχυτικές δόσεις, εμβολιασμός παιδιών 5-11 ετών) και υπογράμμισαν την ανάγκη να γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να επιβραδυνθεί η διάδοση της νέας παραλλαγής. Η Ισπανία, αντιθέτως, έδωσε πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη για συντονισμό.
Στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής για το ζήτημα αναφέρεται ότι «απαιτούνται συνεχείς συντονισμένες προσπάθειες ώστε η αντίδραση στις εξελίξεις να βασίζεται στα βέλτιστα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι οι όποιοι περιορισμοί θα βασίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια και δεν υπονομεύουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς ή παρακωλύουν σε δυσανάλογα βαθμό την ελεύθερη κυκλοφορία μεταξύ των κρατών-μελών ή τα ταξίδια προς την Ε.Ε.».
Σε μία φράση που προστέθηκε σήμερα (δεν υπήρχε στο προσχέδιο των συμπερασμάτων) γίνεται ειδική μνεία στη σημασία μίας συντονισμένης προσέγγισης για το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό εμβολιασμού και αναφέρεται ότι η απόφαση θα ληφθεί με πράξη κατ’ εξουσιοδότηση από την Κομισιόν. Αυτό σημαίνει ότι η Κομισιόν μπορεί ουσιαστικά με δική της πρωτοβουλία να επιβάλλει το χρονικό όριο των εννέα μηνών για τα πιστοποιητικά, με την πάροδο του οποίου θα λήγει η ισχύς του και θα μπορεί να ανανεώνεται μόνο με χορήγηση της ενισχυτικής δόσης. Η απόφαση αυτή της Επιτροπής μπορεί να εμποδιστεί μόνο με ενισχυμένη πλειοψηφία του Συμβουλίου – που δεν υφίσταται (οι περισσότερες χώρες έχουν ταχθεί υπέρ των εννέα μηνών).
Όσον αφορά τις χώρες εκτός Ε.Ε., η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε στους ηγέτες την κατάργηση της απαγόρευσης ταξιδιών από το νότιο τμήμα της Αφρικής. Η πρόεδρος της Κομισιόν, αντ’ αυτού, πρότεινε όλοι οι ταξιδιώτες με προέλευση εκτός Ε.Ε. να κάνουν τεστ PCR πριν την αναχώρηση και κατά την άφιξή τους σε ευρωπαϊκό έδαφος.