Να πάρει από τον Μητσοτάκη την ατζέντα της ασφάλειας, χρησιμοποιώντας ο ίδιος το σύνθημα για να απηχήσει το κοινωνικό αίτημα μετά τα Τέμπη, σκέφτεται ο Αλέξης Τσίπρας. Δίπλα στο «δικαιοσύνη παντού», που ήταν το προεκλογικό τους πρόταγμα, στον ΣΥΡΙΖΑ εξετάζουν να τοποθετήσουν το «ασφάλεια παντού», για να σηματοδοτήσουν έτσι και την αποτυχία του επιτελικού κράτους να εκπληρώσει μία από τις βασικές επαγγελίες του.
Στην αξιωματική αντιπολίτευση βλέπουν ότι μετά το δυστύχημα σχηματίζεται ένα «αντιμητσοτακικό» μέτωπο, που ξεπερνάει πλέον το «αντιΣΥΡΙΖΑ» ρεύμα, από το οποίο χάθηκαν οι εκλογές του 2019. Τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν η διέξοδος για να τερματιστεί η συνύπαρξη της Αριστεράς με την άκρα Δεξιά, που επέβαλε υψηλή φορολογία στα μεσαία στρώματα και στιγματίστηκε από την εθνική τραγωδία στο Μάτι. Το 2023 ο Αλέξης Τσίπρας θα επιχειρήσει να προτείνει την προοδευτική διακυβέρνηση ως λύση για να φύγει το πολυδιαφημισμένο, αλλά στιγματισμένο επιτελικό κράτος, που υποσχέθηκαν η Νέα Δημοκρατία και ο αρχηγός της.
Στις κλειστές συσκέψεις που πραγματοποιούνται στην Κουμουνδούρου είναι πολλές οι συζητήσεις που γίνονται για το πώς το δίλημμα που αφορά το μοντέλο διακυβέρνησης μπορεί να επικαιροποιηθεί, ώστε να λαμβάνει υπόψη τις αγωνίες που κυριαρχούν στο εκλογικό σώμα μετά την τραγωδία. Στο ερώτημα «αυτοδύναμες ή συμμαχικές κυβερνήσεις», ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το πολύνεκρο δυστύχημα θα μιλήσει και για «ελέγξιμες κυβερνήσεις»
Το προφίλ
Μια σειρά από πρωτοβουλίες του τελευταίου διαστήματος μαρτυρούν ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να καλύψει αυτό το κενό, διευρύνοντας την απήχησή του στους κεντρώους ψηφοφόρους: η επίσκεψη στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, παρά το χάσμα που τους χωρίζει· το ταξίδι στη Λευκωσία και η συνάντηση με τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Χριστοδουλίδη· το ραντεβού με τον Αντονι Μπλίνκεν· ακόμη και οι συνεντεύξεις σε μη φιλικά μέσα ενημέρωσης είχαν σχεδιαστεί ως κινήσεις οι οποίες απευθύνονταν κυρίως προς το μετριοπαθές κοινό, που ψάχνει πολιτική στέγη. Επιστέγασμα όλων αυτών θα ήταν η αποπομπή Πολάκη από τα ψηφοδέλτια, που θα συμβόλιζε την αποστασιοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ και του προέδρου του από την τοξικότητα της αντιμνημονιακής εποχής.
Δίπλα στο «δικαιοσύνη παντού» εξετάζεται να μπει ως σύνθημα και το «ασφάλεια παντού», που εκτιμάται ότι κυριαρχεί ως κοινωνικό αίτημα μετά τα Τέμπη.
Ομως, η προχθεσινή επιστολή μεταμέλειας του πρώην υπουργού, με την οποία ζητάει ρητώς συγγνώμη για τις εμπρηστικές αναρτήσεις του και ανέπεμπε όρκους πίστης προς τον Τσίπρα («δεν είχα διαβάσει τη συνέντευξή του», «δεν ήθελα να τον αμφισβητήσω», «τον στηρίζω με όλες μου τις δυνάμεις») έβαζε σε δεύτερες σκέψεις τα στελέχη της Κουμουνδούρου. Στο κόμμα ακούγονταν φωνές υπέρ της υποψηφιότητας Πολάκη, με το σκεπτικό ότι μπορεί να λειτουργήσει ως πόλος έλξης της αντισυστημικής ψήφου, σε μια στιγμή που αυτή φαίνεται να ενισχύεται σημαντικά.
Σε γραμμή που θύμισε πρακτικές Πολάκη πάντως κινήθηκε ο Αλέξης Τσίπρας και με την επιλογή του να στοχοποιήσει προσωπικά τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ισίδωρο Ντογιάκο. Από την πρόσκληση να τον συλλάβει εξαιτίας του «μπλόκου» στις έρευνες της ΑΔΑΕ μέχρι την προτροπή παραίτησης του εισαγγελικού λειτουργού εξαιτίας του ότι ο γιος του, όπως ανέφερε, είναι μετακλητός υπάλληλος του Κώστα Καραμανλή. Σε συνεχείς συσκέψεις που έχουν πραγματοποιηθεί με το νομικό επιτελείο του έχει ειπωθεί πως η συμπεριφορά του κ. Ντογιάκου δεν καθιστά ευδιάκριτες τις διαχωριστικές γραμμές εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Και σε αυτό δεν βοήθησε, όπως υποστηρίζουν, η επιστολή του Κυριάκου Μητσοτάκη με την οποία του υποδείκνυε τον τρόπο που θα σχηματιστεί η δικογραφία για τα Τέμπη, αλλά και το άνοιγμα του φακέλου του εκτροχιασμού στο Αδενδρο το 2017. Ο Αλέξης Τσίπρας, πάντως, δεν αποκλείεται «να βάλει νερό στο κρασί του», σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στην απόφαση που έχει πάρει για μη συμμετοχή στις ψηφοφορίες στη Βουλή. Εχουν γίνει ήδη συζητήσεις μήπως η αποχή, που αποτελεί την κορύφωση της διαμαρτυρίας σε σχέση με την υπόθεση των παρακολουθήσεων, διακοπεί για μία φορά, όταν πάρουν τον δρόμο προς την Ολομέλεια τα μέτρα που αφορούν τους συγγενείς των θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος.
Ποντάρει στους νέους
Η τραγωδία στα Τέμπη συνέβη πολύ κοντά στον χρόνο των εκλογών. Στην αξιωματική αντιπολίτευση διαβάζοντας τις δημοσκοπήσεις βλέπουν πως υπάρχει μια τάση μετατροπής της αποχής σε «τιμωρητική ψήφο» προς την κυβέρνηση, που σαφώς μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Ενδεχομένως η αξιωματική αντιπολίτευση να μην έχει τη δυνατότητα να συνομιλήσει όσο θα ήθελε μέχρι τις εκλογές με τους συνταξιούχους και τη μεσαία τάξη, καθώς η συγκυρία είναι εντελώς διαφορετική. Οι νέοι, όμως, «που κατέβηκαν από τα τρένα» μετά το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου είναι πρόκληση «να ανέβουν και πάλι στα βαγόνια», ακολουθώντας την «αμαξοστοιχία» της Κουμουνδούρου. Οχι πως η μετουσίωση του θυμού των νέων σε πολιτική είναι ένας «μπούσουλας» που δεν χρειάζεται συστηματική – επίπονη ζύμωση και μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη στήριξη των διαδηλώσεων.
Εχει αποδειχθεί πως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Το όπλο που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πως στις μικρές ηλικίες υπερτερεί. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς», που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την «Prorata», η ηλικιακή κατηγορία 17-34 θα επέλεγε κατά 19,6% να ψηφίσει τη Νέα Δημοκρατία και κατά 27,7% τον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι προφανές πως αν η Κουμουνδούρου καταφέρει να ενεργοποιήσει το συγκεκριμένο κοινό, ακόμη και με τη δύσκολη, αλλά ισχυρή δέσμευση της αλλαγής του μοντέλου λειτουργίας των πολιτικών κομμάτων, μπορεί να κλονίσει τις πολιτικές ισορροπίες.
Οι αριθμοί
21 ποσοστιαίες μονάδες είναι η διαφορά στην παράσταση νίκης μεταξύ Ν.Δ. (48%) και ΣΥΡΙΖΑ (27%), από 35 μονάδες που ήταν στην προηγούμενη δημοσκόπηση (Ιανουάριος 2023, Ν.Δ. 58% – ΣΥΡΙΖΑ 23%).
30% των ερωτηθέντων θα προτιμούσαν μετά τις εκλογές να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (14%) ή κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ (16%), έναντι 37% που θα προτιμούσαν αυτοδύναμη κυβέρνηση Ν.Δ. (27%) ή κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό τη Ν.Δ. (10%).
27,7% των νέων ηλικίας 17-34 θα ψήφιζαν ΣΥΡΙΖΑ, έναντι 19,6% που θα ψήφιζαν Ν.Δ., σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς» που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την «Prorata».