Τον Ιούλιο του 2019, λίγες μέρες μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας, μια φωτογραφία συζητήθηκε περισσότερο από άλλες. Κατά τη διάρκεια της παραλαβής – παράδοσης του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η απερχόμενη υπουργός Εφη Αχτσιόγλου είχε μια θερμή χειραψία με τη νέα υφυπουργό Δόμνα Μιχαηλίδου. «Ολα τα μάτια πάνω τους», «δυο κούκλες στο υπουργείο Εργασίας», «το μπρα ντε φερ της Εφης και της Δόμνας», έγραφαν τίτλοι διαδικτυακών δημοσιευμάτων περίπου τέσσερα χρόνια πριν.
Οι δύο γυναίκες είχαν ήδη αρκετά κοινά. Η Εφη Αχτσιόγλου έγινε υπουργός Εργασίας στα 31 της χρόνια. Η Δόμνα Μιχαηλίδου υφυπουργός στα 32. Πριν ασχοληθούν ενεργά με την πολιτική και οι δύο είχαν βλέψεις για ακαδημαϊκή καριέρα. Πέραν της δουλειάς της στον ΟΟΣΑ, η Δόμνα Μιχαηλίδου δίδασκε και στο Πανεπιστήμιο Cambridge, από όπου έλαβε το μεταπτυχιακό της, πριν γίνει το 2017 σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη για τις μεταρρυθμίσεις. Πριν γίνει μια εκ των επιστημονικών συνεργατών της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ στις Βρυξέλλες το 2014, η κ. Αχτσιόγλου είχε μόλις ολοκληρώσει το διδακτορικό της στο εργατικό δίκαιο.
Η μία έγινε υπουργός Εργασίας στα 31 της χρόνια. Η άλλη υφυπουργός, στο ίδιο υπουργείο, στα 32. Πριν ασχοληθούν ενεργά με την πολιτική, αμφότερες είχαν βλέψεις για ακαδημαϊκή καριέρα.
Η ανέλιξη και των δύο έχει υπάρξει εντυπωσιακή και όχι μόνο λόγω θέσεων στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αλλά και μέσα στα κόμματα στα οποία ανήκουν. Πέρυσι τον Ιούνιο, όταν η Νέα Δημοκρατία ανακοίνωσε την ενίσχυση του ψηφοδελτίου του κόμματος με γυναίκες, το όνομα της κ. Μιχαηλίδου ήταν πρώτο. Στις εκλογές του 2022 για την ανάδειξη της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, η κ. Αχτσιόγλου, την οποία ουκ ολίγοι φαντάζονται ακόμη και ως πιθανή διάδοχο του Αλέξη Τσίπρα, βγήκε πρώτη.
Παρά την πορεία που οι δύο γυναίκες έχουν ήδη διαγράψει μέχρι τώρα, καμία εκ των δύο δεν είχε διεκδικήσει άμεσα την ψήφο. Η κ. Μιχαηλίδου ήταν μία εκ των 18 εξωκοινοβουλευτικών τεχνοκρατών υφυπουργών της κυβέρνησης το 2019. Μετά το πέρας της υπουργικής θητείας της, η κ. Αχτσιόγλου έγινε βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ έχοντας στις προηγούμενες εκλογές καταλάβει τη δεύτερη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του κόμματος.
Φέτος, η 35χρονη υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Δόμνα Μιχαηλίδου και η 38χρονη τομεάρχης Οικονομικών της Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. βγαίνουν για πρώτη φορά στην πρώτη γραμμή της μάχης για το κόμμα και για τον εαυτό τους, διεκδικώντας τις ψήφους των πολιτών στην Α΄ εκλογική περιφέρεια Πειραιώς και στον Δυτικό Τομέα Αθηνών αντίστοιχα. Η «Κ» έγινε για μια ημέρα η σκιά τους, σε μια προσπάθεια να ανιχνεύσει με ποιους τρόπους μπαίνει στον εκλογικό στίβο η νέα γενιά πολιτικών.
Δόμνα Μιχαηλίδου: Λαϊκή, υπουργείο, γραφείο. Και λίγη γιόγκα
Η Δόμνα Μιχαηλίδου έχει αργήσει. Θα έπρεπε να βρίσκεται στο Δημοτικό Κλειστό Γυμναστήριο «Σοφία Μπεφόν» για το 3ο Αθλητικό Τουρνουά ΑμεΑ από τις 9.15. Η ώρα είναι 9.11 και ακόμη δεν έχει βγει από το σπίτι της στο Κολωνάκι. Οταν εμφανίζεται είναι απλή, σχεδόν άβαφη. Ανεβαίνει στη μηχανή και φτάνει στο γυμναστήριο πριν από τον χαιρετισμό των επισήμων στις 10.00.
Περνάει από όλες τις ομάδες ιδρυμάτων που συμμετείχαν στο τουρνουά. Χαιρετάει τα παιδιά ένα ένα – πολλά τα γνωρίζει ήδη, βγαίνει μαζί τους φωτογραφίες, ρωτάει τα νέα τους, κάνει αγκαλιές. Οταν έρχεται η ώρα να γίνουν οι βραβεύσεις από τους επισήμους που είναι παρόντες, είναι εμφανές ότι θα προτιμούσε να μιλάει με τα παιδιά αντί να βρίσκεται στην αυτοσχέδια σκηνή του γυμναστηρίου.
Σύντομα πρέπει να φύγει. Η μέρα είναι μεγάλη και μόλις έχει αρχίσει.
Επόμενη στάση η λαϊκή αγορά της Υπαπαντής στον Πειραιά. Αυτή τη φορά μετακινείται με το αυτοκίνητο – θέλει να διαβάσει την ομιλία της για την ημερίδα στην οποία συμμετέχει ακριβώς μετά. Υπογραμμίζει με κίτρινο μαρκαδόρο, η βοηθός της τη ρωτάει ποιες φωτογραφίες να ανεβάσει στα κοινωνικά δίκτυα – βάζει καρδούλα σε κάποιες για να τις εγκρίνει η κ. Μιχαηλίδου πριν βγει από το αυτοκίνητο.
Η λαϊκή αγορά είναι τεράστια και η Δόμνα Μιχαηλίδου χαιρετάει κόσμο από την ώρα που βγαίνει από το αυτοκίνητο μέχρι να ξαναμπεί, μιάμιση ώρα αργότερα. Μοιράζει χαμογελαστές «καλημέρες» σε πωλητές ρούχων, φρούτων και λαχανικών και σε Πειραιώτες που ήρθαν εδώ για να ψωνίσουν. Μοιράζει και κάρτες. Ωρες ώρες αγχώνεται ότι εκείνη και η ομάδα της σταματούν την κίνηση. «Μη σας ενοχλούμε», λέει σε όσους μοιάζουν αδιάφοροι. Με ορισμένους πιάνει συζήτηση, σε όλους μιλάει στον πληθυντικό. «Καλή επιτυχία», της λένε. «Ευχαριστώ», απαντάει πάντα χαμογελαστή, «τη χρειάζομαι». «Είστε πολύ ενεργή, συνεχίστε έτσι», την ενθαρρύνει κάποιος. «Εχουμε πολλά να κάνουμε ακόμη, αλλά προσπαθούμε», αποκρίνεται, όσο από πίσω οι ντελάληδες φωνάζουν «ντοματούλες Λακωνίας» και «οκτώ ευρώ μπλουζάκια». Αγοράζει και εκείνη. Φιρίκια και μαρούλια.
Επόμενη στάση το Athens Marriott Hotel, για την ημερίδα με θέμα «Τεχνητή νοημοσύνη και αυτισμός». Στο τέλος την πλησιάζουν διάφοροι να της μιλήσουν. «Εχω αργήσει τρομερά!», λέει και τρέχει στο υπουργείο Εργασίας όπου έχει σύσκεψη με τους συνεργάτες της. Στο αυτοκίνητο μιλάμε για την αποϊδρυματοποίηση.
Στο γραφείο της υπάρχουν ανοιχτές εφημερίδες και περιοδικά με τις συνεντεύξεις της, ασπρόμαυρες φωτογραφίες και δύο σκίτσα του Ανδρέα Πετρουλάκη. Μετά τη σύσκεψη έχει συνέντευξη μέσω Zoom. «Δεν με έχω δει στον καθρέφτη», λέει λίγα λεπτά πριν ξεκινήσει. Δεν έχει προλάβει να δει τις ερωτήσεις. Η συνέντευξη είναι live στην τηλεόραση, αλλά αποδεικνύεται πως δεν χρειαζόταν να προετοιμαστεί. Είναι έτοιμη να μιλήσει για ό,τι τη ρωτούν – για το υπουργείο και για την τιμή, όπως λέει, «που μου έκανε ο πρωθυπουργός να κατέβω πρώτη φορά στις εκλογές, να εκπροσωπήσω τον τόπο μου». «Γεννήθηκα στον Πειραιά», αναφέρει, και είναι κάτι που δεν κουράζεται να επισημαίνει στις επαφές της με τους ψηφοφόρους. «Μεγάλωσα στον Πειραιά».
Επόμενος προορισμός το πολιτικό της γραφείο –που στεγάζεται στο διαμέρισμα που ήταν το πατρικό της– στον Πειραιά. Στη διαδρομή αναφέρει πως Τρίτη – Πέμπτη το πρωί κάνει γιόγκα στο σπίτι και πως κάθε βράδυ, στο τέλος κάθε αντιστοίχως γεμάτης μέρας, βγαίνει έξω. Μπορεί να είναι υφυπουργός, αλλά δεν παύει να είναι και μια 35χρονη γυναίκα.
Εθελοντές
Στο γραφείο έρχεται ένα ζευγάρι, Πειραιώτες. «Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;», τη ρωτάει η γυναίκα. Η Δόμνα Μιχαηλίδου λέει ότι η προτεραιότητα είναι να βγει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, η Νέα Δημοκρατία. Αλλά σκοπός του ραντεβού είναι το ζευγάρι να διαδώσει και τη δική της υποψηφιότητα, σε όσους ανθρώπους μπορούν να μιλήσουν, να καλέσουν στο γραφείο τους. «Μπορούμε και σε ψαροταβέρνα», απαντούν. Τους ευχαριστεί πολύ, λέει πόσο το εκτιμά. Αφότου φεύγουν, η κ. Μιχαηλίδου και η ομάδα της βγάζουν το πρόγραμμα των επόμενων ημερών.
Η ώρα είναι 20.23. Φτιάχνει γρήγορα το μέικ-απ της στο αυτοκίνητο και φτάνουμε στην τελευταία επίσκεψη της ημέρας, το σπίτι ενός Πειραιώτη.
Εκεί την περιμένουν ήδη γύρω στα 20 άτομα. Σύντομα έρχονται δέκα ακόμη. Συστήνεται σε έναν έναν. «Γιατί κάτσαμε αγόρια – κορίτσια;», ρωτάει. Της βάζουν ένα κρασί. «Στην υγειά σας!», λέει, και της εύχονται καλή επιτυχία. «Στο χέρι σας είναι», απαντάει. Κάποιοι εκ των παρευρισκομένων εργάζονται στο κέντρο υγείας, άλλος είναι οικονομολόγος, άνθρωποι εν γένει μεσοαστοί. Η Δόμνα δεν βγάζει λόγο, μιλάει με κάθε έναν από τους όρθιους ξεχωριστά και μετά προχωράει στις καθισμένες παρέες.
Με τους άνδρες συζητάει πολιτικά. Οι περισσότεροι της λένε πως παραδοσιακά ψήφιζαν ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ, κάποιοι ότι είναι η πρώτη φορά που μετέχουν σε πολιτική συνάθροιση κατ’ οίκον, ότι ήρθαν για εκείνη, γιατί στις προηγούμενες εκλογές ψήφισαν Νέα Δημοκρατία ή γιατί σκέφτονται να το κάνουν τώρα.
«Γλίτωσες;», της λένε οι γυναίκες όταν μεταφέρεται στην άλλη πλευρά του σαλονιού. «Ενιωσα σαν να ήμουν με την παρέα των γονιών μου», απαντάει. Μιλάνε για την Αγγλία, πολλές από τις παρούσες είχαν ζήσει στο εξωτερικό. «Είστε πολύ όμορφη από κοντά», της λένε. Κοντεύει 9.30 κι είναι ακόμη χαμογελαστή, πάνω στα τακούνια της 12 ώρες.
Εφη Αχτσιόγλου: «Στο αυτοκίνητο γίνονται όλα. Βάψιμο, τηλέφωνα, φαγητό»
Η συνάθροιση που έχει οργανωθεί για την Εφη Αχτσιόγλου σε ένα σπίτι στην Αγία Βαρβάρα δεν είναι μεγαλύτερη των 30 ατόμων. Ο κόσμος έχει γεμίσει τις θέσεις που βρίσκονται στους καναπέδες στις δύο αντικριστές πλευρές του σαλονιού και στον υπόλοιπο χώρο έχουν στηθεί αμφιθεατρικά όλες οι διαθέσιμες καρέκλες του σπιτιού. Στο κέντρο υπάρχει ένα τραπέζι – εκεί κάθεται η κ. Αχτσιόγλου.
Η μέρα της θα είχε ξεκινήσει με μια τηλεοπτική συνέντευξη, αλλά αναβλήθηκε. Φτάνουμε έξω από το σπίτι της στο Χαλάνδρι γύρω στις 10 – και εκείνη αργεί. Απολογείται. «Προεκλογική περίοδος με παιδί», εξηγώντας πως οι άστατες ώρες της προεκλογικής περιόδου δεν συνδυάζονται εύκολα με το πρόγραμμα ενός μωρού. Φροντίζει οι μέρες της να μην είναι φορτωμένες το πρωί και το βράδυ. Προσπαθεί το μεσημέρι να γυρνάει στο σπίτι για να βλέπει τον 1,5 έτους γιο της, εκμυστηρεύεται.
Είναι ακόμη εντελώς άβαφη. «Στο αυτοκίνητο γίνονται συνήθως όλα», λέει στην «Κ», «βάψιμο, τηλέφωνα, φαγητό». Στο ραδιόφωνο ακούει 105.5, «Στο Κόκκινο» – είναι στα αγαπημένα. Πριν αρχίσει τα τηλέφωνα εξηγεί πως στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν ένα κανονιστικό πλαίσιο που απαγορεύει στους υποψηφίους να έχουν δικό τους πολιτικό γραφείο. Τα προεκλογικά προγράμματα –πού θα πάει κάθε υποψήφιος– τα βγάζει το κόμμα, με εξαίρεση τις συγκεντρώσεις σε σπίτια.
Στο Δημαρχείο Χαϊδαρίου
Μέχρι να φτάσουμε στο Δημαρχείο Χαϊδαρίου, συνεννοείται για τα φυλλάδια –ποιος θα τα πάρει, πού θα μοιραστούν– και κανονίζει μια συνέντευξη. «Είσαι αστέρι», της φωνάζουν όταν φτάνει στο Δημαρχείο. «Γεια σας σύντροφοι, τι κάνετε; Καλημέρα», απαντάει εκείνη. Οπως και η κ. Μιχαηλίδου, αυτή είναι η λέξη που και η κ. Αχτσιόγλου θα χρησιμοποιήσει σήμερα περισσότερο από όλες: «Καλημέρα». Δίνει φυλλάδια του ΣΥΡΙΖΑ που γράφουν «Δικαιοσύνη παντού» και κάποια μικρότερα δικά της. «Γεια σας, καλημέρα, πώς είστε;», τους λέει όταν μπαίνει. Με άλλους πιάνει συζήτηση. «Πώς είναι τα πράγματα; Εσείς με τι συμβάσεις είστε;», τους ρωτάει.
Κάποιους τους ξέρει ήδη. «Σε είδα στη λαϊκή», της λέει μια υπάλληλος και η κ. Αχτσιόγλου φαίνεται να την αναγνωρίζει: «Ρε εσύ συντρόφισσα!», απαντάει με χαρά, την αγκαλιάζει.
Αλλά μέσα στις χειραψίες από γραφείο σε γραφείο –όπου οι αντιδράσεις του κόσμου κυμαίνονται από ελαφρά αδιαφορία μέχρι θερμή υποδοχή– υπάρχει μια υπάλληλος που αντιπαρατίθεται μαζί της. Η κ. Αχτσιόγλου παραμένει ψύχραιμη, σοβαρή, προσιτή, φιλική, αλλά υποστηρίζοντας τις θέσεις της, τις θέσεις του κόμματος. «Λίγο νεράκι δεν έχουμε, ε;», λέει στη βοηθό της φεύγοντας.
Υστερα από μια συνάντηση όλων των υποψηφίων με τον δήμαρχο Χαϊδαρίου Βαγγέλη Ντηνιακό, προχωράει στην επόμενη στάση του προγράμματός της, στο Β΄ Αστυνομικό Τμήμα Περιστερίου. Σκοπός της επίσκεψης είναι να μιλήσει με την ομάδα του Γραφείου Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας.
Ο υπαστυνόμος την ενημερώνει για την κατάσταση στο Περιστέρι, για τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Μετά χαιρετάει τους υπαλλήλους του τμήματος. «Εφη Αχτσιόγλου από τον ΣΥΡΙΖΑ, χαίρομαι πολύ που σας γνωρίζω».
Οταν μπαίνει στο γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, το πρώτο πράγμα που προσέχει είναι ζωγραφιές παιδιών κολλημένες σε έναν τοίχο. Ρωτάει τους αστυνομικούς πώς είναι τα πράγματα. Αφού συζητούν σχετικά, τους εύχεται καλή συνέχεια στο έργο τους και κατόπιν πηγαίνει στο δικηγορικό γραφείο που διατηρεί στο κέντρο της Αθήνας.
Βγάζει από την τσάντα της φουντούκια –είναι vegan– όσο με τη βοηθό της συζητούν εκκρεμότητες του προγράμματός της, συνεντεύξεις, τηλέφωνα για προεκλογικά ποτά κ.ά. Στις 2.30 πηγαίνει για μία ώρα γυμναστήριο – προσπαθεί να το κάνει δύο φορές την εβδομάδα– και μετά στο σπίτι της.
Συγκέντρωση σε σπίτι
Η τελευταία εκκρεμότητα της ημέρας είναι η συγκέντρωση στην Αγία Βαρβάρα, σε σπίτι, στις 6.30. Αγκαλιάζει τις κυρίες που την υποδέχονται στο σπίτι. «Ηρθε η υποψήφια, να καθίσει η υποψήφια», φωνάζουν με χαρά.
Η Εφη Αχτσιόγλου χαιρετάει γρήγορα τους παρευρισκομένους και σύντομα παίρνει τη θέση της στο κεντρικό τραπέζι. «Εχει πυρετό ο μικρός», λέει στην «Κ» αναστατωμένη. Είναι προφανές ότι το φόρτε της δεν είναι να χαιρετάει. Εκεί που νιώθει φυσικά είναι όταν μιλάει για το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Μόλις αρχίζει τον λόγο της, χωρίς να κοιτάει σημειώσεις, μεταμορφώνεται. Γίνεται πιο δυναμική από οποιαδήποτε άλλη στιγμή της μέρας.
Οσο οι οικοδεσπότες τρέχουν σιωπηλά πάνω-κάτω, γεμίζοντας καφετιέρες, ρωτώντας ψιθυριστά τους καλεσμένους αν θέλουν ζάχαρη στον γαλλικό τους, αν φτάνουν τα μαχαιροπίρουνα, η κ. Αχτσιόγλου μιλάει για την τιμή της βενζίνης. Για τον ΦΠΑ, για τις περικοπές συντάξεων, για τους πλειστηριασμούς. Το κοινό την ακούει σιωπηλά, οι περισσότεροι με προσοχή. Κάποιος παίζει με το κομπολόι του, μια κυρία τη βγάζει φωτογραφίες. Μετά περίπου 50 λεπτά η συζήτηση ανοίγει στο κοινό, το οποίο απαρτίζεται από εκπαιδευτικούς, ιδιωτικούς υπαλλήλους, συνταξιούχους. Κάποιοι αρχίζουν να τρώνε γλυκά, άλλοι βγαίνουν στο μπαλκόνι για τσιγάρο. Η κ. Αχτσιόγλου παραμένει στη θέση της, απαντώντας σε ερωτήσεις για το όριο συνταξιοδότησης, για τον κατώτατο μισθό. Είναι σε μάχιμη διάθεση.
«Εύχομαι προσωπική επιτυχία», της λέει κάποιος, «και να χαίρεστε το μωρό σας». Τότε γελάει. Γλυκαίνει. «Σας ευχαριστώ πολύ», απαντάει.