Είναι σίγουρα πολλές οι στιγμές που η ομάδα του Luben έχει νιώσει πως το εγχείρημά της, η σατιρική ιστοσελίδα, έχει ξεπεράσει την «παρεΐστικη» φάση μέσα από την οποία δημιουργήθηκε, έχοντας μετατραπεί σε κάτι πολύ μεγαλύτερο. Σίγουρα το καταλαβαίνουν βλέποντας τους αριθμούς. Για χρόνια στο YouTube είχαν 5.000 εγγεγραμμένους χρήστες, φέτος ξεπέρασαν το μισό εκατομμύριο. Περισσότερο, όμως, είναι κάποιες αναπάντεχες καθημερινές στιγμές, όταν ξαφνικά συνειδητοποιούν την ευρεία απήχηση που πλέον έχουν. Οπως όταν στο πατρινό καρναβάλι ένα μέλος της ομάδας είδε εκατοντάδες νέους να φώναζαν «σκυλίιιι» (μια χαρακτηριστική ατάκα που χρησιμοποιούν συχνά, ενός άνδρα που βλέπει ένα σκυλί να μπαίνει σε γήπεδο και να διακόπτει τον αγώνα ποδοσφαίρου). Ή όταν ο πρωθυπουργός έγραψε αυτοσαρκαζόμενος τη λέξη ντολμαδάκια κάτω από μια ανάρτησή τους για το τι άλλο πρέπει να περιέχει το καλάθι του νοικοκυριού. «Tο Luben κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα σατιρική δουλειά… και επειδή δεν υπάρχει πιτσιρίκι 15 χρόνων το οποίο να μη μου μιλάει για ντολμαδάκια, κατέληξα ότι αυτό μάλλον πέρασε ως μήνυμα, οπότε τουλάχιστον να το οικειοποιηθώ κιόλας», είχε πει τότε ο Μητσοτάκης (ήταν το Luben που έκανε διάσημο το στιγμιότυπο με την απάντηση του προέδρου της Ν.Δ. στην ερώτηση «ποιο είναι το αγαπημένο του φαγητό;»).
Λίγο πριν από το τέλος της προεκλογικής περιόδου, στην οποία το Luben ήταν σημείο αναφοράς, η «Κ» ξετυλίγει την ιστορία και την πορεία του ψηφιακού αυτού μέσου. Από τα Χανιά, από όπου ξεκίνησε ως έντυπο, το σπίτι όπου «ανέβηκε» το site, τις θεωρίες συνωμοσίας, τις απειλές που ακολούθησαν και το success story μιας ομάδας που προτιμά, μέχρι και σήμερα, να παραμένει άγνωστη.
Ηταν αρχές καλοκαιριού του 2010 όταν ο Σπύρος και ο Λευτέρης, συμφοιτητές στη Σχολή Μηχανικών Υπολογιστών στο Πολυτεχνείο Κρήτης, σκέφτηκαν να φτιάξουν ένα free press έντυπο για τα Χανιά και ένα site. Το όνομα προέκυψε ένα βράδυ έπειτα από πολλά ποτά: «Λέγαμε, θα έχουμε μια στήλη στα αριστερά με πολιτικό σχόλιο και δίπλα μια διαφήμιση για σουβλατζίδικο; Πόσο λούμπεν είναι αυτό;» είχε πει ο Σπύρος σε δύο σπάνιες συνεντεύξεις που έδωσε πριν από μερικούς μήνες για τα 10 χρόνια του Luben (στο podcast «Εχω θέματα» του Γιώργου «Τσαγκ», επίσης μέλους της ομάδας, και στην εκπομπή των Κουραφέλκυθρων στο Nostosradio.gr). Κάπως έτσι προέκυψε το όνομα. Από το γερμανικό «lumpen», που σημαίνει κουρέλι (το δεύτερο επικρατέστερο ήταν το «xezw.tv»). Ξεκίνησαν εκείνο τον Αύγουστο με το πρώτο τεύχος (τεσσάρων σελίδων), αλλά όχι με την ιστοσελίδα, παρότι είχαν καταχωρίσει το όνομα. «Θεωρούσαμε πιο εύκολο να πάρουμε διαφήμιση σε ένα έντυπο παρά σε ένα site», είχε εξηγήσει ο Σπύρος.
Το site ξεκίνησε δύο χρόνια αργότερα, αφού και οι δυο είχαν πλέον επιστρέψει στην Αθήνα, χωρίς να έχουν πάρει το πτυχίο τους, αλλά με ένα σχέδιο του Λευτέρη. Είχε έρθει σε επαφή με δημιουργούς και μέλη άλλων παρόμοιων ομάδων και είχε στόχο να χτίσουν όλοι μαζί κάτι νέο. Το luben.tv «ανέβηκε» από το σπίτι ενός φίλου και για πολύ μεγάλο διάστημα δούλευαν από τα σπίτια τους, καφέ και μπαρ, έχοντας οι περισσότεροι αναγκαστικά και άλλες δουλειές και κάνοντας οι ίδιοι την προώθησή του. «Εχουμε κάνει ένα site, μπείτε να το τσεκάρετε», έγραφαν σε όσους ήξεραν στο Facebook. Το Ιντερνετ, εν τω μεταξύ, «ανέβαινε» ως μέσο και έπαιρνε –τουλάχιστον στους νέους– τη θέση της τηλεόρασης, την οποία αντιμετώπιζαν πλέον με δυσπιστία.
Μέχρι το ’15 είχαν μεταφερθεί στα πρώτα τους γραφεία, ένα ημιυπόγειο στα Εξάρχεια, το οποίο μοιράζονταν με τον ραδιοσταθμό «Στο περιθώριο». «Ημασταν αυτό που φαντάζονταν όλοι. Κάτι ημίτρελοι που κοιμόμασταν στους καναπέδες του γραφείου. Αρθρα ό,τι να ‘ναι. Χωρίς κανέναν απολύτως έλεγχο», είχε σχολιάσει ο «Τσαγκ» στο podcast. Ηταν η περίοδος που είχαν αποφασίσει να κάνουν και βίντεο, αναζητούσαν κάποιον να αναλάβει αυτό το κομμάτι και ήξεραν ότι τον βρήκαν όταν είδαν ένα βίντεο του Μεϊμαράκη, να τραγουδάει σε προεκλογικές συγκεντρώσεις το «Γυναίκες» των Goin’ Through. Ο δημιουργός του βίντεο, Μπιλ Μπακάλης, εργαζόταν τότε στην εκπομπή «Φώτης και Μαρία» στο Star. Είχε καημό να δημιουργήσει ένα βίντεο σαν αυτά που έκαναν τότε θραύση στην Αμερική – όταν ένα βράδυ άκουσε τον Μεϊμαράκη να λέει σε μια συγκέντρωση «Βλέπω γυναίκες, πολλές γυναίκες», πέρασε ατέλειωτες ώρες παρακολουθώντας δεκάδες ομιλίες του προκειμένου να εντοπίσει και να απομονώσει τις λέξεις από το ρεφρέν του γνωστού τραγουδιού.
1,5 εκατ. θεάσεις μηνιαίως συγκεντρώνουν οι αναρτήσεις του Luben στην ιστοσελίδα του από 600.000 μοναδικούς χρήστες. Το 50% του κοινού είναι ηλικίας 25-34 ετών, ενώ οι νέοι 18-24 είναι το 28%.
Η ομάδα του Luben τού έκανε πρόταση (την οποία έχει πει, αστειευόμενος, πως παραλίγο να αρνηθεί γιατί τότε ήταν όλοι παναθηναϊκοί και συχνά σατίριζαν τη δική του ομάδα, τον Ολυμπιακό). Ξεκίνησε όμως και παραμένει εκείνος που δημιουργεί τα βίντεο. Τουλάχιστον δύο την εβδομάδα, μοντάροντας με χαρακτηριστικό τρόπο διάφορες στιγμές της επικαιρότητας μαζί με αρχειακό υλικό. Οι αναρτήσεις αυτές (βίντεο και άρθρα) συγκεντρώνουν εκατομμύρια θεάσεις κάθε μήνα (1,5 εκατ. στην ιστοσελίδα από 600.000 μοναδικούς χρήστες), την ώρα που η δημοφιλία του Luben στα social media διαρκώς μεγαλώνει (800.000 followers στο Facebook και 600.000 στο Instagram). Το κανάλι στο YouTube έχει 500.000 εγγεγραμμένους χρήστες, ενώ τα δημοφιλή βίντεο εκεί ξεπερνούν τα 2 εκατ. θεάσεις έκαστο.
Ο ίδιος ο Μπιλ Μπακάλης αλλά και όλη η ομάδα βλέπουν πολλές ώρες τηλεόραση, εάν και πλέον έχουν «πληροφοριοδότες» σε όλη την Ελλάδα, που τους στέλνουν συνεχώς υλικό. Απλούς τηλεθεατές (όλων των ηλικιών) και δημοσιογράφους περιφερειακών καναλιών. Ακόμη και από μεγάλες εκπομπές τούς έχουν εκμυστηρευθεί πως στήνονται με έναν τρόπο ώστε να κοπούν αποσπάσματα με την ελπίδα να μπουν στο Luben. Πέρα από βίντεο, ξεκίνησαν να κάνουν και δικές τους παραγωγές και εκπομπές. Το πρώτο στούντιο, βέβαια, ήταν σε μια αποθήκη στη μέση του πουθενά στο Κορωπί. Ακούγονταν σκυλιά να γαβγίζουν, έκανε φοβερό κρύο και είχαν μια γεννήτρια για ηλεκτρικό της οποίας το πετρέλαιο πολλές φορές τελείωνε, με αποτέλεσμα να μένει στη μέση το γύρισμα. Το οικονομικό όφελος δεν είχε για χρόνια μεγάλη σημασία. Κάθε χρόνο απέρριπταν προτάσεις συνεργασίας από σχεδόν όλα τα κανάλια – ένιωθαν πως δεν θα είχαν την ίδια ελευθερία. Τους αρκούσε να βλέπουν αυτά που ανεβάζουν να γίνονται viral και να συζητιούνται. Οι δύο ιδρυτές, όμως, εξαρχής προσπαθούσαν να βρουν ένα σχήμα βιώσιμο. Τα πρώτα χρόνια επιβίωναν επιχειρηματικά από πάρτι που διοργάνωναν και διαφημιστικά από μαγαζιά που ήθελαν να προβληθούν. Κάποια στιγμή, αποφάσισαν να αποκτήσουν μια εμπορική συνεργασία με την εταιρεία Liquid Media και άρχισαν οργανωμένες διαφημιστικές ενέργειες και advertorials. «Στα πρώτα διαφημιστικά άρθρα, υπήρχε κόσμος που μας έβριζε. Θεωρούσαν πως είμαστε ένα αναρχοαυτόνομο site – σίγουρα όχι κάτι επαγγελματικό. Εμείς θέλαμε, όμως, να είναι δουλειά πλήρους απασχόλησης για όλους», έχει εξηγήσει ο Μπακάλης. Αυτό που προσπάθησαν να κάνουν όλα αυτά τα χρόνια ήταν να κρατήσουν τη φωνή τους αυθεντική. «Επίσης το περιεχόμενο να μην είναι μόνο αστείο, αλλά και καταγγελτικό, αιχμηρό. Αυτό μας κάνει να ξεχωρίζουμε ακόμη και σήμερα. Την ίδια στιγμή παραμένουμε οικείοι. Νιώθει ο άλλος πως είμαστε οι φίλοι του. Πολλοί πιστεύουν ακόμη πως το “τρέχει” ένας άνθρωπος που φτιάχνει και ανεβάζει υλικό».
Το κοινό τους είναι κυρίως 25-34 χρόνων (50%), αλλά και πιο νέοι 18-24 (28%). «Στο inbox βρίσκουμε συνήθως δύο ειδών μηνύματα. «Θέλω να δουλέψω στο Luben» ή «Θέλω να πεθάνει το Luben» είχαν πει στο podcast. Οι πιο φανατικοί επικριτές είναι οι Μακεδονομάχοι, ενώ αυτά τα δέκα χρόνια έχουν δεχθεί εξώδικα αλλά και απειλές. Από ποδοσφαιρικό παράγοντα [που τους έστειλε πως «η πόρτα στην Κωλέττη (σ.σ. η διεύθυνση των τότε γραφείων τους) δεν κλειδώνει το βράδυ»] και ακροδεξιούς. Από τις ελάχιστες φορές που άλλαξαν τίτλο κειμένου ήταν σχετικά με τη Χρυσή Αυγή και τους νεοναζί. «Ηταν η εποχή που το κόμμα αυτό είχε αποκτήσει δύναμη. Είχε γίνει επίθεση σε δημοσιογράφο στη Μολένσκι, επέστρεφα σπίτι μου και σκεφτόμουν ότι παίζει να φάω ένα μαχαίρωμα. Μην το παίζουμε μάγκες», είχε πει ένα από τα μέλη της ομάδας.
Υπάρχουν, βέβαια, και οι περιπτώσεις εκείνων που ενοχλούνται, αλλά καταλαβαίνουν τη δύναμη της ιστοσελίδας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, μια τηλεπαρουσιάστρια, που είχε βάλει μέχρι και μέσο προσπαθώντας να κατέβει ένα βίντεό της (δεν κατέβηκε), αλλά επανήλθε λίγους μήνες αργότερα ζητώντας συνεργασία. Στην ίδια κατηγορία θεωρούν πως είναι και ο Αδωνις Γεωργιάδης, παρότι τους έχει κατηγορήσει πως είναι πολιτικά υποκινούμενοι από τον ΣΥΡΙΖΑ «επειδή δεν έχουν ένα βιντεάκι του Τσίπρα ή του Πολάκη» (η αλήθεια είναι ότι έχουν πολλά). «Ο συγκεκριμένος πολιτικός έχει ωφεληθεί από τη συχνότητα με την οποία τον παίζουμε. Σε ένα κοινό κανονικοποιήθηκε η παρουσία του, μέσω του χιούμορ. Ακόμη και εάν η σάτιρα είναι κατά κάποιο τρόπο εχθρική απέναντί του», είχε σχολιάσει μέλος της ομάδας.
Ο μοναδικός πολιτικός που «παίζουν» με αποκλειστικά θετικό τρόπο είναι ο Δημήτρης Κουτσούμπας. Μια σειρά από ατάκες του χρησιμοποιούνται σχεδόν σε κάθε βίντεο και έχουν γίνει πλέον viral. Προσφάτως, μέλη της ομάδας επισκέφθηκαν τα γραφεία του κόμματος στον Περισσό, φωτογραφήθηκαν μπροστά από το άγαλμα του Λένιν και βιντεοσκόπησαν τον γενικό γραμματέα να δίνει ευχές για τα 10 χρόνια του Luben. Το ΚΚΕ είναι, άλλωστε, το μοναδικό κόμμα από το οποίο έχουν δεχθεί χρήματα. Διακόσια ευρώ για μπάνερ που έπαιξε στο site την περίοδο του δημοψηφίσματος. «Ελεγε Οχι. Ηταν τόσο cult που το δεχτήκαμε», είχαν εξηγήσει.
Οι αριθμοί
1,5 εκατ. θεάσεις μηνιαίως συγκεντρώνουν οι αναρτήσεις του Luben στην ιστοσελίδα του από 600.000 μοναδικούς χρήστες. Το 50% του κοινού είναι ηλικίας 25-34 ετών, ενώ οι νέοι 18-24 είναι το 28%.
800.000 είναι οι followers της σελίδας στο Facebook και 600.000 στο Instagram. Οι εγγεγραμμένοι χρήστες στο YouTube ανέρχονται σε 500.000 και τα δημοφιλή βίντεο ξεπερνούν τα 2 εκατ. θεάσεις έκαστο.