Τρία «συν» που αποτυπώνουν την πρόοδο από τη συνάντηση του Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο και τα άλματα από το μακρινό όχι τόσο χρονικά όσο σε επίπεδο κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις 2020, όταν Αθήνα και Αγκυρα έφτασαν στα πρόθυρα του πολέμου λόγω του Ορούτς Ρέις, καταγράφονται στον απόηχο της επίσκεψης του Ταγίπ Ερντογάν και της συνάντησης με τον Κυρ. Μητσοτάκη.
Πρώτον, ότι μέσω της Διακήρυξης των Αθηνών –παρότι δεν συνιστά δεσμευτικό κείμενο– «θεσμοθετούνται» τα επόμενα βήματα του πολιτικού διαλόγου και εισάγεται εμμέσως πλην σαφώς στην ατζέντα η προοπτική συζήτησης για τις θαλάσσιες ζώνες.
Δεύτερον, πως έστω στα θέματα της λεγόμενης «χαμηλής πολιτικής», οι δύο χώρες έφυγαν από το στάδιο των διαβουλεύσεων και υπέγραψαν δεκαπέντε διαφορετικές συμφωνίες, μνημόνια κατανόησης και διακηρύξεις συνεργασίας σε ένα ευρύ φάσμα τομέων.
Τρίτον, ότι αναγνωρίζεται η υποχρέωση Αθήνας και Αγκυρας να απέχουν από ενέργειες και κινήσεις που είναι δυνατόν να υπονομεύσουν τη σταθερότητα στην περιοχή, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος «απέσυρε» την απειλή ότι «θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά».
Ολα τα παραπάνω, με βάση το χαμηλό βαρομετρικό στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μόλις πριν από τον περασμένο Φεβρουάριο, καθιστούν, όπως ανέφερε ο Ταγίπ Ερντογάν στην Κατερίνα Σακελλαροπούλου, «μισογεμάτο το ποτήρι» της επίσκεψης.
Βεβαίως, όπως φάνηκε από τη συνέντευξη του Τούρκου προέδρου στην «Κ», οι βαθιές διαφορές παραμένουν: η Αγκυρα θεωρεί πως σε πιθανή προσφυγή στη «διεθνή δικαιοσύνη» θα πρέπει να τεθούν στην ατζέντα και άλλα ζητήματα πέραν της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, υπονοώντας προφανώς την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και τις «γκρίζες ζώνες». Παράλληλα, είναι σαφές το χάσμα στο μέτωπο του Κυπριακού, αλλά και ότι η Αγκυρα θα συνεχίσει να «ανεβάζει» το ζήτημα της μειονότητας στη Θράκη. Πάντως, με δεδομένο τον απρόβλεπτο χαρακτήρα του Ταγίπ Ερντογάν και τις διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, η εξέλιξη της επίσκεψης-εξπρές του Τούρκου προέδρου αποδεικνύει πως η προετοιμασία που είχε γίνει από το υπουργείο Εξωτερικών ήταν περισσότερο από επαρκής. Επίσης, η έκβασή της συνιστά έμπρακτη απάντηση σε όσους υποστήριζαν πως ο Ταγίπ Ερντογάν δεν θα έπρεπε να έλθει στην Αθήνα.
Ποιους (δεν) απειλεί η Νέα Αριστερά
Τα αποκαλυπτήρια του ονόματος του νέου σχήματος και οι πρώτες δημόσιες παρουσίες του Αλ. Χαρίτση και των στελεχών του πυροδότησαν στα κομματικά επιτελεία συζητήσεις και εκτιμήσεις για τη δυναμική που θα αναπτύξει και το αποτύπωμα που θα έχει η Νέα Αριστερά στο πολιτικό σκηνικό. Παρότι όλοι, μεταξύ των οποίων και οι πρωταγωνιστές του εγχειρήματος, συνομολογούν ότι θα απαιτηθεί τουλάχιστον ένας μήνας προκειμένου να υπάρξει μια πρώτη σχετικά ασφαλής εικόνα για την απήχηση που μπορεί να έχει στο εκλογικό σώμα, επισημαίνεται πως το ίδιο το όνομα Νέα Αριστερά, η σύνθεση του ακροατηρίου, αλλά και οι συχνότατες αναφορές του Αλ. Χαρίτση στην Αριστερά –και όχι στην Κεντροαριστερά– κατά την παρουσίασή της την περασμένη Δευτέρα, σηματοδοτούν ποιους «απειλεί» περισσότερο, λιγότερο ή και… καθόλου το νέο σχήμα, πέραν βεβαίως του ιδίου του ΣΥΡΙΖΑ, που λόγω της διάσπασης δέχεται σημαντικό πλήγμα. Είναι προφανές πως η Νέα Αριστερά δεν απειλεί τον στενό εκλογικό πυρήνα της Ν.Δ. Ουδείς με κεντροδεξιά χαρακτηριστικά θα στραφεί εύκολα προς τον νέο φορέα, ειδικά εάν υπάρξει επιμονή στην υπεράσπιση των κυβερνητικών πεπραγμένων του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2015-2019. Αντιθέτως, συνιστά κίνδυνο, αλλά εμμέσως, για το ΠΑΣΟΚ: το όνομα Νέα Αριστερά περιγράφει ένα χώρο που κινείται πέρα από τα όρια της Σοσιαλδημοκρατίας. Ομως, το νέο σχήμα με τις θέσεις του –ορισμένες εκ των οποίων φαίνεται να μην απέχουν πολύ από εκείνες της Χαριλάου Τρικούπη– μπορεί να λειτουργήσει ως «ενδιάμεσος σταθμός» και να περιορίσει τις απευθείας μετακινήσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ προς τη Χαριλάου Τρικούπη, ενώ το ίδιο πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπίσει και το ΚΚΕ, το οποίο εμφανίστηκε να καταγράφει επίσης κέρδη από την παρατεταμένη κρίση στην Κουμουνδούρου. Τέλος, έμπειρα στελέχη της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ θεωρούν πως εάν ο Αλ. Χαρίτσης γίνει αντιληπτός από την κοινή γνώμη ως «αρχηγός» και όχι ως πρώτος μεταξύ ίσων, μπορεί να αποτελέσει συγκριτικό πλεονέκτημα για τη Νέα Αριστερά. Οπως σημειώνουν, παρότι διαθέτει πολιτικά ένσημα, έχει αποφύγει την υπερέκθεση, με αποτέλεσμα να προσλαμβάνεται ως «φρέσκο» πρόσωπο, δεν έχει ταυτιστεί με τα αρνητικά της περιόδου ΣΥΡΙΖΑ, ενώ διατυπώνει ήπιο και συγκροτημένο πολιτικό λόγο.
Πόσο στεγανός είναι τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ
Το ερώτημα εάν ο κύκλος της εσωστρέφειας στον ΣΥΡΙΖΑ έκλεισε με τη δημιουργία της Νέας Αριστεράς πλανάται πάνω από την Κουμουνδούρου. Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Εμπειρα στελέχη που δεν έχουν στηρίξει τον Στ. Κασσελάκη, αλλά αποφάσισαν να δώσουν τη μάχη «εντός των τειχών» του ΣΥΡΙΖΑ, εκφράζουν τον φόβο πως όχι. Ο πρώτος κίνδυνος που επισημαίνεται είναι οι αποχωρήσεις προβεβλημένων στελεχών –ακόμη και βουλευτών– από τον ΣΥΡΙΖΑ να μην έχουν ολοκληρωθεί, αλλά να συνεχιστούν είτε το αμέσως επόμενο διάστημα ή με αφορμή το προγραμματισμένο για τον Φεβρουάριο συνέδριο, συντηρώντας την «αρνητική» για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δημοσιότητα. Ο δεύτερος σχετίζεται με το ενδεχόμενο ο ΣΥΡΙΖΑ να συνεχίσει και τους επόμενους μήνες το καθοδικό σπιράλ στις δημοσκοπήσεις, περιοριζόμενος σε μονοψήφια ποσοστά. Σε μια τέτοια περίπτωση, όπως λέγεται, μπορεί να «ανατραπεί» η υφιστάμενη προσέγγιση όσων, παρά τις διαφωνίες τους παραμένουν στον ΣΥΡΙΖΑ, ότι το «ταμείο» για τον Στ. Κασσελάκη θα γίνει μετά τις ευρωεκλογές και να ακουστούν φωνές αντίδρασης πολύ πιο σύντομα. Είναι σαφές πάντως ότι πολλά θα εξαρτηθούν και από την τακτική που θα ακολουθήσουν και ο ίδιος ο Κασσελάκης και η νέα «ηγετική ομάδα» στο εσωκομματικό πεδίο: εάν δηλαδή θα προχωρήσει σε ανοίγματα προς τους παραμένοντες- διαφωνούντες ή εάν θα υιοθετήσει μια επιθετική στρατηγική ανάλογη εκείνης που εφαρμόστηκε έναντι της «Ομπρέλας» και των «6+6».