Μόλις επτά μήνες μετά τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, ο πρωθυπουργός αποφάσισε την περασμένη Τετάρτη να προχωρήσει σε αλλαγές. Ποιο ήταν το σκεπτικό για τις «διορθωτικές κινήσεις» και γιατί αποφασίστηκε να γίνουν στον συγκεκριμένο χρόνο;
Το κουβάρι του μίνι ανασχηματισμού, ενός ακόμη σαν αυτούς που μας έχει συνηθίσει ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της πρώτης τετραετίας, άρχισε να ξετυλίγεται μετά τις τελευταίες δημοσκοπήσεις που έφτασαν στο Μαξίμου. Αυτές, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», αποτύπωναν πως τα θέματα της ασφάλειας είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν «επικίνδυνα» πολύ ψηλά, με την τελευταία μέτρηση να αποτυπώνει μια αρνητική έκπληξη για το Μαξίμου: οι πολίτες αξιολογούσαν την ασφάλεια ως το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή την περίοδο μετά την ακρίβεια. Με δεδομένο πως η κυβέρνηση έχει κάνει κινήσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας –και αυτό σε έναν βαθμό αναγνωρίζεται από τους πολίτες–, στο Μέγαρο Μαξίμου χτύπησαν «καμπανάκια» πως το θέμα της ασφάλειας, ένα πεδίο προνομιακό για τη Ν.Δ., μπορεί να εξελιχθεί σε «μαύρη τρύπα» για την κυβέρνηση. «Τότε ουσιαστικά ερρίφθη ο κύβος» πως ο πρωθυπουργός θα προχωρήσει σε αλλαγές στο συγκεκριμένο υπουργείο, λέει κυβερνητική πηγή στην «Κ». Ο πρωθυπουργός αποφάσισε να μην υπάρξει άλλη καθυστέρηση, διακινδυνεύοντας περαιτέρω επιδείνωση της κυβερνητικής εικόνας σ’ αυτόν τον τομέα.
Τα κομμάτια του παζλ
Η σκέψη ωστόσο για αλλαγές στην Κατεχάκη προϋπήρχε. Η εικόνα, λένε, που είχε διαμορφωθεί δεν άρεσε καθόλου στον πρωθυπουργό, παρότι κυβερνητικές πηγές παραδέχονται πως δεν ευθύνεται για όλα η ηγεσία του υπουργείου. Οι σημαντικότερες αιτίες, όπως τις αναλύουν κυβερνητικές πηγές, ήταν κυρίως δύο: η πρώτη αφορούσε επιχειρησιακά λάθη, τα οποία αναπόφευκτα χρεωνόταν και η πολιτική ηγεσία. Το πρώτο και σημαντικότερο έγινε με την ανεμπόδιστη κάθοδο των Κροατών χούλιγκαν, που οδήγησε στον θάνατο τον Μιχάλη Κατσουρή. Εάν τότε ο Γιάννης Οικονόμου δεν μετρούσε μόλις δέκα ημέρες στον υπουργικό θώκο, μετά την παραίτηση του Νότη Μηταράκη, «θα είχε φύγει τότε», αποκαλύπτει πηγή που έχει γνώση του κλίματος του Μαξίμου. «Τον έσωσε το γεγονός πως ήταν πολύ καινούργιος στη θέση του», αναφέρει η ίδια πηγή.
Τα επεισόδια στη Νέα Φιλαδέλφεια δεν ήταν η μόνη δυσλειτουργία. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη φαινόταν αποδιοργανωμένο σε μια σειρά ζητημάτων. Αλλο παράδειγμα είναι η αποδέσμευση 2.500 αστυνομικών από τη φύλαξη υψηλών προσώπων, που δεν μπόρεσε ποτέ να υλοποιηθεί. «Δεν νοείται εξαγγελία του ίδιου του πρωθυπουργού να μη γίνεται πράξη», προσθέτει η ίδια πηγή, που χρεώνει επιχειρησιακή αδυναμία στην ηγεσία του υπουργείου. Η άλλη αιτία που αποτέλεσε τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν πρωτοφανής για τα δεδομένα του υπουργείου. Οι θάνατοι δύο αστυνομικών –ένας από φωτοβολίδα στου Ρέντη και άλλος ένας σε καταδίωξη στο Σχιστό– προκάλεσαν αναβρασμό και πρωτοφανείς διαμαρτυρίες στους κόλπους των ίδιων των αστυνομικών. Την ώρα δηλαδή που η ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη έχανε τη μάχη με την κοινή γνώμη, που θεωρούσε την ασφάλεια άλυτο πρόβλημα, έχανε και την εμπιστοσύνη του ίδιου του Σώματος, που με αφορμή τον θάνατο του Γιώργου Λυγγερίδη έστελνε διαρκώς το μήνυμα πως αισθάνεται εκτεθειμένο. Η άρνηση των ΜΑΤ στα μέσα Δεκεμβρίου να μεταβούν στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, μπορεί να κράτησε λίγα λεπτά, ήταν ωστόσο ένα πολύ ισχυρό μήνυμα που προβλημάτισε το Μαξίμου. «Ποτέ κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν έχει χάσει την εμπιστοσύνη των ενστόλων», έλεγε εκείνες τις μέρες κορυφαίο στέλεχος του Μαξίμου, εκφράζοντας την ανησυχία του για τη σχέση που έχει διαμορφωθεί στην Κατεχάκη.
Οπως εξηγεί στην «Κ» κυβερνητική πηγή, τα αριθμητικά δεδομένα δεν δείχνουν έξαρση της εγκληματικότητας, αλλά το γεγονός πως τα θέματα αυτά είχαν επανέλθει στην πρώτη γραμμή επέβαλε «ένα ισχυρό σοκ», που ήρθε με την αποπομπή τόσο του υπουργού Γιάννη Οικονόμου όσο και του υφυπουργού Κώστα Κατσαφάδου. Οσον αφορά την επιλογή του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση. Πρόκειται για έναν πολιτικό με πέντε (!) θητείες στο συγκεκριμένο υπουργείο και απόλυτη γνώση του χαρτοφυλακίου, που σημαίνει πως δεν θα χρειαστεί χρόνο προσαρμογής. «Ο Χρυσοχοΐδης μπορεί να επαναφέρει στην Κατεχάκη την ισορροπία», αναφέρει κυβερνητική πηγή.
Στις τελευταίες μετρήσεις οι πολίτες αξιολογούσαν την ασφάλεια ως το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα μετά την ακρίβεια. «Τότε ουσιαστικά ερρίφθη ο κύβος» για αλλαγές στο αρμόδιο υπουργείο, λέει κυβερνητική πηγή.
Καραμπόλες
Το γεγονός πάντως πως στο συγκεκριμένο υπουργείο έχουν αναλάβει τρεις υπουργοί σε διάστημα μόλις επτά μηνών, δείχνει πως κάτι δεν πάει καλά. Η κυβέρνηση μοιάζει να αδυνατεί να βρει λύσεις σε ένα θέμα που απασχολεί την κοινωνία, εξ ου και ο ανασχηματισμός ήταν ουσιαστικά «ανασχηματισμός του Προστασίας του Πολίτη», που έφερε και τις τρεις καραμπόλες. Η αποχώρηση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη από το Υγείας επανέφερε τον «καμικάζι» των δύσκολων αποστολών Αδωνι Γεωργιάδη στα παλιά του γνώριμα λημέρια, του υπουργείου Υγείας. Η λογική ήταν πως ο τέως πια υπουργός Εργασίας δεν φοβάται ένα «βαρύ» χαρτοφυλάκιο, που συχνά συνεπάγεται πολιτικό κόστος. Με τη σειρά του άφησε τη θέση του σε μια εκπρόσωπο της νέας γενιάς, γαλουχημένης στο μητσοτακικό Μαξίμου. Η Δόμνα Μιχαηλίδου είναι από τα στελέχη που ανέδειξε ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης, στην αρχή ως εξωκοινοβουλευτική υφυπουργό στο υπουργείο του οποίου τώρα τίθεται επικεφαλής.
O ανασχηματισμός είναι προϊόν και πολιτικής «ζυγοστάθμισης». Τα δύο πρόσωπα που δεσπόζουν στις αλλαγές, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και η Δόμνα Μιχαηλίδου, απευθύνονται κυρίως στον χώρο του Κέντρου. Ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε να επαναφέρει σε ένα συντηρητικό υπουργείο το εμβληματικότερο πρώην στέλεχος του ΠΑΣΟΚ που έχει στην κυβέρνησή του, καρατομώντας έναν βέρο νεοδημοκράτη. Το μήνυμα είναι ότι η προσήλωση στο Κέντρο είναι αταλάντευτη. Από την άλλη, οι δύο νέες είσοδοι, αυτή του Ανδρέα Νικολακόπουλου από την Ηλεία και της βουλευτού Επικρατείας Ιωάννας Λυτρίβη, έχει κι αυτή πολιτικά μηνύματα. Πρόκειται για δύο νέα στελέχη ήπιων τόνων, που υπηρετούν τη βασική γραμμή του κ. Μητσοτάκη.
Προσεχώς γάμος
Ενα παράπλευρο πολιτικό συμπέρασμα από τον ανασχηματισμό έχει να κάνει με το κατά πόσον επηρεάζει τον χρόνο που θα έρθει το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Το δέλεαρ της αξιοποίησης σε έναν ανασχηματισμό που θα μπορούσε να συγκρατήσει υπουργούς και κυρίως βουλευτές να μην καταψηφίσουν το νομοσχέδιο πλέον δεν υπάρχει, καθώς δεν μπορεί να έχουμε νέες αλλαγές το επόμενο διάστημα. Συνεπώς μεγάλη μερίδα βουλευτών απελευθερώνεται και εικάζεται πως ο αριθμός εκείνων που δεν θα ψήφιζαν το νομοσχέδιο μετά την Τετάρτη μπορεί να αυξηθεί (βλ. και σχετικό ρεπορτάζ στη σελ. 6). Μπορεί να αποτελέσει αυτό λόγο να καθυστερήσει τα νομοσχέδιο; Η απάντηση όσων γνωρίζουν καλά τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι όχι, καθώς ο πρωθυπουργός έχει δείξει πως όταν κάτι το θεωρεί σωστό –και μάλιστα το έχει εξαγγείλει– το κάνει ακόμη κι αν η πλειοψηφία δεν συμφωνεί.
Σχεδιάζεται μάλιστα τις αμέσως επόμενες ημέρες να επιχειρήσει η κυβέρνηση, με παρεμβάσεις προβεβλημένων στελεχών της, να ορίσει η ίδια τη δημόσια συζήτηση, διασαφηνίζοντας τις λεπτομέρειες και το σκεπτικό της νομοθετικής της πρωτοβουλίας. Θα πρόκειται μάλλον για έναν δεύτερο γύρο βολιδοσκόπησης των πιθανών αντιδράσεων, αυτή τη φορά όμως επί του προκειμένου.