ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ως δείγμα της σκληρής στάσης που η Τουρκία διατηρεί και θα εξακολουθήσει να διατηρεί στο Κυπριακό ερμηνεύεται η ομιλία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην οποία αναφέρθηκε σε σενάριο ολοκληρωτικής κατάληψης της Μεγαλονήσου από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις το 1974 και υπονόησε πως θα ήταν καλό να είχε συμβεί! Οι δηλώσεις του προκάλεσαν την αντίδραση της Λευκωσίας και της Αθήνας, καθώς έρχονται σε μια κρίσιμη χρονικά συγκυρία, τη στιγμή που καταβάλλονται προσπάθειες για επανεκκίνηση των συνομιλιών στο Κυπριακό.
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι η ελληνική και η κυπριακή πλευρά παρακολουθούν στενά και αξιολογούν με προσοχή τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου. Παράλληλα, πηγές του υπουργείου Εξωτερικών υπογραμμίζουν ότι «οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου σχετικά με την παράνομη εισβολή στην Κύπρο το 1974 συνιστούν πρόδηλη στρέβλωση της ιστορικής αλήθειας και προσβολή στη μνήμη των θυμάτων», ενώ υπογραμμίζουν την ιδιαίτερη συγκυρία: «Πολλώ δε μάλλον όταν γίνονται σε χρόνο κατά τον οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη προσπάθεια υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την επανεκκίνηση των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Στη Λευκωσία, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης χαρακτήρισε τις δηλώσεις Ερντογάν «καταδικαστέες, απαράδεκτες και προκλητικές», υπογραμμίζοντας ότι «εδώ και 50 χρόνια η Κύπρος, πλήρες κράτος-μέλος της Ε.Ε., βρίσκεται υπό κατοχή μετά τη βάρβαρη εισβολή του 1974». Απαντώντας σε ερώτηση εάν μετά τις δηλώσεις Ερντογάν υπάρχει περιθώριο να στεφθεί με επιτυχία η προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών, τόνισε ότι «δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας αποπροσανατολίσει από αυτή την αποστολή, δηλαδή της επίλυσης του Κυπριακού εντός του συμφωνημένου πλαισίου. Δεν θα λυθεί το Κυπριακό μέσα από δημόσιες δηλώσεις, δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτές ή να αποδεχθούμε τέτοιου είδους δηλώσεις από πλευράς Τουρκίας».
Ο πρόεδρος της Τουρκίας στην ομιλία του προς τους Τούρκους αξιωματικούς δήλωσε ότι «πριν από μισό αιώνα οι Τουρκοκύπριοι επέστρεψαν από το χείλος της γενοκτονίας. Στην “Ειρηνευτική Επιχείρηση” του 1974 μαρτύρησαν 498 στρατιώτες μας από όλες τις γωνιές της χώρας μας, αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και ιδιώτες. Παρ’ όλες τις πιέσεις, αν δεν υπήρχε η επέμβαση της Τουρκίας, δεν θα υπήρχε σήμερα ούτε η “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου” ούτε οι Τουρκοκύπριοι. Στην πραγματικότητα ίσως αν είχαμε πιέσει προς τον Νότο, να μην υπήρχε πια Νότος και Βορράς, η Κύπρος θα ήταν εντελώς δική μας».
Σύμφωνα με αναλυτές, ο κ. Ερντογάν υπενθύμισε τις δυνατότητες που είχε και έχει η Τουρκία με την παρουσία των στρατιωτικών δυνάμεών της στην Κύπρο και πριν από οποιαδήποτε πρωτοβουλία επίλυσης του Κυπριακού η Αγκυρα ξεκαθαρίζει τη θέση της και ουσιαστικά αποκλείει το ενδεχόμενο της ομοσπονδιακής λύσης.
«Αν είχαμε πιέσει προς τον Νότο, να μην υπήρχε πια Νότος και Βορράς, η Κύπρος θα ήταν εντελώς δική μας», ανέφερε για το 1974 ο Τούρκος πρόεδρος.
Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει πως η Τουρκία επιδιώκει πρώτα την αναγνώριση της «ΤΔΒΚ» και συζητάει μόνο τη λύση των δύο κρατών, με την κόκκινη γραμμή της να βρίσκεται στη φόρμουλα της συνομοσπονδίας.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας σε ομιλία του στο διπλωματικό φόρουμ της Αττάλειας στις αρχές Μαρτίου είχε τονίσει ότι «η Τουρκία θα συνεχίσει την προσπάθεια αναγνώρισης της ισότιμης κυριαρχίας και του διεθνούς ισότιμου καθεστώτος των αδελφών Τουρκοκυπρίων. Είναι δικαίωμα που το έχουν κατοχυρωμένο».
Η δήλωση του κ. Ερντογάν με αποδέκτη και τη Λευκωσία και τη διεθνή κοινότητα ήρθε λίγες ώρες μετά τη συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στο Κάιρο, όπου ανάμεσα τους ήταν και ο πρόεδρος της Κύπρου, γεγονός που εκτιμάται ως αναβάθμιση του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν συνοδευόταν από άλλους πέντε Ευρωπαίους ηγέτες: τον πρωθυπουργό του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρο, τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη, τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη, τον καγκελάριο της Αυστρίας Καρλ Νεχάμερ και την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι.