Επειτα από πάρα πολλά χρόνια, ένας Ελληνας υπουργός Εξωτερικών επισκέπτεται και πάλι την Τεχεράνη. Η επίσκεψη θεωρείται ιδιαίτερης σημασίας για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων, ιδιαίτερα ενόψει της ενδεχόμενης άρσης των κυρώσεων στο Ιράν τον Ιούλιο του 2014. Αυτό προϋποθέτει βεβαίως ότι η διαδικασία προσέγγισης του Ιράν με τη Δύση, και ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ, θα καταλήξει σε οριστική συμφωνία. Είναι ενδεικτικό όμως για το πόσο σημαντική θεωρεί η Αθήνα την αποκατάσταση των οικονομικών σχέσεων με το Ιράν ότι ο πολιτικός διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών Δ. Παρασκευόπουλος επισκέφθηκε την Τεχεράνη αμέσως μετά την επίτευξη της προκαταρκτικής συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας αυτής στη Γενεύη (24/11/2013), ώστε να διερευνήσει την κατάσταση και να προετοιμάσει το έδαφος.
Σκοπός του ταξιδιού του κ. Ευ. Βενιζέλου, λοιπόν, ο οποίος αναχωρεί σήμερα για την Τεχεράνη, είναι πρωτίστως η διερεύνηση της δυνατότητας βελτίωσης των διμερών σχέσεων.
Οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας – Ιράν, οι οποίες ήταν στο παρελθόν πολύ ανεπτυγμένες, υπέφεραν από τη διαμάχη για το πυρηνικό πρόγραμμα τα τελευταία χρόνια και επλήγησαν ιδιαίτερα από τις αρχές του 2012, όταν η Ε.Ε. επέβαλε στο Ιράν εμπάργκο.
Η Ελλάδα, η οποία έως τότε προμηθευόταν το ένα τρίτο του πετρελαίου της από το Ιράν με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, υπήρξε ο μεγάλος χαμένος των ευρωπαϊκών κυρώσεων, οι οποίες όχι μόνο διέκοψαν τη ροή ιρανικού πετρελαίου προς την Ελλάδα, αλλά ζημίωσαν γενικότερα τις διμερείς σχέσεις.
«Αγκάθι», τα χρέη
Σε αυτό το πλαίσιο, το μεγαλύτερο «αγκάθι» αποτελούν τα χρέη των ελληνικών εταιρειών πετρελαίου προς την Τεχεράνη, τα οποία στελέχη του ΥΠΕΞ εκτιμούν σε ύψος άνω των 500 εκατ. δολ. Τα χρέη αυτά δημιουργήθηκαν λόγω των κυρώσεων, οι οποίες, πέραν της απαγόρευσης εισαγωγών πετρελαίου από το Ιράν, καθιστούσαν αδύνατη και τη μεταφορά χρημάτων ή την πραγματοποίηση τραπεζικών συναλλαγών ανάμεσα στο Ιράν και την Ε.Ε., τις λεγόμενες SWIFT-sanctions. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, οι ελληνικές εταιρείες οι οποίες αγόραζαν τότε με πίστωση από το Ιράν βρέθηκαν στη συνέχεια στη δυσάρεστη θέση να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Πέρα από τη διευθέτηση του ζητήματος των χρεών, πάντως, για την οποία υπάρχουν σκέψεις να γίνει σταδιακά και σε είδος (π.χ. φάρμακα) επειδή το σύστημα συναλλαγών με το Ιράν δεν έχει αποκατασταθεί ακόμα, η ελληνική πλευρά θέλει να διερευνήσει τη δυνατότητα να ξαναρχίσει η Ελλάδα να προμηθεύεται από το Ιράν πετρέλαιο σε ευνοϊκότερες τιμές, όπως και φυσικό αέριο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το τελευταίο θα μπορούσε να μεταφερθεί στην Ελλάδα μέσω του αγωγού TAP. Η κατασκευάστρια κοινοπραξία έχει άλλωστε στη διάθεσή της από το 2008 σχετικά συμβόλαια με την Τεχεράνη, τα οποία τίθενται σε ισχύ το 2014.
Στην Τεχεράνη, ο κ. Βενιζέλος θα συναντήσει το Σάββατο τον Ιρανό ομόλογό του Μοχαμάντ Ζαρίφ και θα γίνει δεκτός από τον πρόεδρο του Ιράν Χασάν Ρουχανί. Θα συναντήσει, επίσης, τον πρόεδρο του ιρανικού Κοινοβουλίου, Αλί Λαριτζανί. Στο πρόγραμμά του υπάρχουν επίσης συναντήσεις με τον πρώην πρόεδρο της χώρας και νυν επικεφαλής του Συμβουλίου Σοφών, Ακμπάρ Χασεμί Ραφσατζανί.