Μια όσο το δυνατόν σαφέστερη επαναβεβαίωση της δέσμευσης της Ευρωζώνης για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους θα διεκδικήσει ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, στο Eurogroup της 5ης Μαΐου. Επί της ουσίας, οι συζητήσεις σε πολιτικό επίπεδο θα ξεκινήσουν στο τέλος του καλοκαιριού και οι αποφάσεις για τη διευθέτηση του χρέους, αλλά και τους τρόπους κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού των επομένων ετών θα οριστικοποιηθούν προς το τέλος του έτους.
Ωστόσο, ακόμη δεν είναι βέβαιο ότι οι άλλοι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα θελήσουν να δώσουν, λίγο πριν από τις ευρωεκλογές, τον πανηγυρικό τόνο που θα επιθυμούσε η ελληνική πλευρά, σ’ ένα θέμα το οποίο για τους ίδιους έχει πολιτικό κόστος. Πάντως, ο κ. Στουρνάρας θα θέσει μετ’ επιτάσεως το θέμα στους ομολόγους του, τoνίζοντας ότι δεν μπορούν να υπεκφεύγουν τη στιγμή κατά την οποία η Αθήνα έκανε και με το παραπάνω όσα είχε δεσμευτεί.
Σε κάθε περίπτωση, η τεχνική επεξεργασία για τη διευθέτηση του χρέους θα ξεκινήσει και πάλι (έχει διακοπεί από το τέλος του προηγούμενου έτους), στο πλαίσιο της επόμενης αξιολόγησης της τρόικας, στα τέλη Αυγούστου, αλλά για να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις θα πρέπει:
1. Να ολοκληρωθούν τα στρες τεστ τη Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και να προσδιοριστούν τυχόν πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών. Αυτό θα γίνει τον Νοέμβριο.
2. Να επιβεβαιωθεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 είναι βιώσιμο και επιτυγχάνονται πράγματι οι ακόμη πιο φιλόδοξοι δημοσιονομικοί στόχοι του 2014.
3. Να εφαρμόσει η Αθήνα όλες τις μεταρρυθμίσεις που δεσμεύτηκε να υλοποιήσει, σε ασφαλιστικό, εργασιακά, Δημόσιο, αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο.
Πρακτικά, «πακετάροντας» το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους με αυτό του τυχόν χρηματοδοτικού ή δημοσιονομικού κενού, οι πιστωτές:
α) «Αγοράζουν» χρόνο έως ότου ολοκληρωθεί η αλλαγή ηγεσίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
β) Συνεχίζουν να ασκούν πίεση στην Αθήνα για να μην παρεκκλίνει από τη γραμμή της δημοσιονομικής προσαρμογής και των μεταρρυθμίσεων. Αυτό έχει σημασία καθώς στην Ευρωζώνη υπάρχουν ακόμη αρκετοί που θεωρούν ότι δεν έχει εξασφαλιστεί η διατηρησιμότητα του πρωτογενούς πλεονάσματος. Εξάλλου και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση αξιολόγησης, από τη μια αναγνωρίζει ότι η δημοσιονομική προσαρμογή είναι εντυπωσιακή, από την άλλη όμως σημειώνει ότι μόνο ένα περιορισμένο μέρος του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2013 επετεύχθη με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα. Επιπλέον, κάποιοι στην Ευρωζώνη φοβούνται ότι χωρίς πίεση, οι μεταρρυθμίσεις θα ανασταλούν.
Παράλληλα, οι δανειστές χρειάζονται χρόνο για να συμφωνήσουν μεταξύ τους με ποιο τρόπο θα επιτευχθεί η βιωσιμότητα του χρέους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκφράζοντας τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, είναι σαφής. Ο εκπρόσωπός της είπε ότι το ελληνικό χρέος είναι ήδη βιώσιμο. Η Κομισιόν στην ανάλυση βιωσιμότητας το «τεκμηρίωσε» και τεχνικά. Από την άλλη, υπάρχει μια ομάδα στελεχών και κρατών-μελών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που υποστηρίζουν ότι απαιτείται «κούρεμα» των δανείων που έχει χορηγήσει στην Ελλάδα η Ευρωζώνη.
Σε ό,τι αφορά το θέμα του κενού χρηματοδότησης, όλοι συμφωνούν ότι έως τον Μάιο του 2015, η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα. Ωστόσο, για το υπόλοιπο του έτους, η Κομισιόν υπολογίζει ότι απαιτούνται επιπλέον 12,3 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό μπορεί να συρρικνωθεί με διάφορους τρόπους έως τα 5 δισ., ενδεχομένως και να μηδενιστεί, εάν περισσέψουν κεφάλαια στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μετά τα στρες τεστ της ΕΚΤ. Η Αθήνα υποστηρίζει ότι τα όποια κενά μπορεί να τα καλύψει με μικρές εκδόσεις ομολόγων, όπως η πρόσφατη.
Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης από την πλευρά τους δεν θέλουν να δώσουν νέο δάνειο. Ωστόσο, πολλές εξ αυτών θεωρούν ότι εάν η Ελλάδα (ή ακόμη και η Πορτογαλία) μπορεί να δανειστεί υπό τις παρούσες ευνοϊκές συνθήκες ρευστότητας με σχετικά χαμηλά επιτόκια, τίποτα δεν εγγυάται ότι το ίδιο θα ισχύει και σε μερικούς μήνες. Θέλουν, λοιπόν, να εξασφαλίσουν ότι η Αθήνα δεν θα βρεθεί εκ νέου υπό την πίεση των αγορών. Γι’ αυτό από τη μια υποχρεώνουν την κυβέρνηση να σχηματίσει φέτος και του χρόνου ένα μαξιλάρι ρευστότητας, συνολικού ύψους 7 δισ. ευρώ.
Από την άλλη πιέζουν την Αθήνα να ενταχθεί σ’ ένα προληπτικό πρόγραμμα, παίρνοντας μια γραμμή πίστωσης (ένα ανοικτό δάνειο) από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Θα μπορεί να προσφεύγει σε αυτόν εάν αντιμετωπίσει πρόβλημα άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές. Το πρόβλημα είναι ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα προϋποθέτει κάποιο είδους Μνημόνιο. Το μόνο που γνωρίζουμε γι’ αυτό είναι πως όταν προτάθηκε στην Ιρλανδία, το Δουβλίνο αποφάσισε τη χωρίς βοήθεια επιστροφή στις αγορές. Η Πορτογαλία επίσης αντιμετωπίζει το ίδιο δίλημμα και θα πρέπει να αποφασίσει έως τις 5 Μαΐου.